Moša Pijade

Moša Pijade
Moša Pijade
Rođenje	4. januar 1890.; Beograd, Srbija
Smrt	15. mart 1957 (67 godina); Pariz, Francuska

Moša Pijade (Beograd, 4. januar 1890. - Pariz, 15. mart 1957. godine)^[1] bio je istaknuti srbijanski politički radnik i državnik u bivšoj Jugoslaviji. Rođen u trgovačkoj porodici u Beogradu. Studirao slikarstvo u Münchenu, a zatim Parizu. Međutim, svoj život nije posvetio slikarstvu. Bavio se novinarstvom. 1920. godine priključuje se Radničkom pokretu KPJ. Svestrano i neumorno radio na jačanju KPJ u predratnom, NOB-a u ratnom i SFRJ u poslijeratnom periodu. Prevodio Kapital, Bjedu filozovije itd. Tokom Drugog svjetskog rata bio je šef ekonomskog odsjeka Vrhovnog štaba. Učesnik AVNOJ-a u Jajcu 1943. godine. Poslije rata biran je za člana Savezne narodne skupštine. Iznenadna smrt ga je zatekla u Parizu, pri povratku iz Engleske, gdje je bio na čelu jugoslovenske parlamentarne delegacije.

Biografija

Rođen je 4. januara 1890. u Beogradu, u bogatoj sefardskoj židovskoj porodici. Završio je nižu gimnaziju, a zatim je studirao i slikarstvo u Beogradu, Münchenu i Parizu od 1905. do 1910. godine.

Pored ovoga, bavio se aktivno i novinarstvom. Svoje novinarske korake započeo je 1910. godine. Bio je sekretar Udruženja novinarskih saradnika (1911 i 1912.). Od 1913. do 1915. bio je nastavnik crtanja u gimnaziji u Ohridu. Od marta do decembra 1919. izdavao je napredni dnevnik „Slobodna reč“.

Član KPJ postaje 1. januara 1920. godine. Od 1921-1922. nalazio se na mjestu Izvršnog odbora KPJ, bio je i urednik „Slobodne reči“ i „Organizovanog radnika“. Od 1925. godine do 1939. proveo je na robiji u Sremskoj Mitrovici i Lepoglavi. U Lepoglavi se upoznao sa Titom i kao dug za dobro prijateljstvo naslikao mu je portret.

Nakon izlaska sa robije, Pijade od 1939. do 1941. živi i radi u Beogradu kao slikar. Tada je po drugi put osuđen i sproveden u koncentracioni logor u Bileći, gdje će provesti do početka rata.

Po izbijanju Trinaestojulskog ustanka u Crnoj Gori, učestvuje u organizaciji ustanka, a od decembra 1941. prelazi u Vrhovni štab NOPOJ, u kome se kao načelnik ekonomskog odjeljenja i odjeljenja za pozadinske vlasti najviše bavio organizovanjem narodne vlasti i pozadine.

Tvorac je Fočanskih propisa, koji su izdate na slobodnoj partizanskoj teritoriji u prvoj polovini 1942. godine.

Novembra 1942. vijećnik je na prvom zasjedanju AVNOJ-a, a u novembru 1943. potpredsjednik AVNOJ-a. Jedan je od tvoraca historijskih odluka koje je donio AVNOJ na svom zasjedanju u Bihaću i Jajcu. U Jajcu je organizovao Telegrafsku agenciju nove Jugoslavije, Tanjug.

U jesen 1944. i početkom 1945. nalazi se u političkoj misiji u Moskvi. Po oslobođenju Jugoslavije, stalno je biran u Beogradu za narodnog poslanika Narodne skupštine FNRJ i Narodne skupštine NR Srbije prvog i drugog saziva.

Bio je Predsjednik Ustavotvornog, a zatim Zakonodavnog odbora Narodne skupštine FNRJ sve do januara 1953.

Od tada do 28. januara 1954. biva potpredsjednik Saveznog izvršnog vijeća, kada je izabran za predsjednika Savezne narodne skupštine. I kao potpredsjednik Saveznog izvršnog vijeća, a u svojstvu predsjednika Koordinacionog odbora, bavio se izgradnjom zakonodavstva i novog ustavnog uređenja.

U službu političke misije, poslan je na Konferenciji mira u Parizu 1946. Kao delegat FNRJ, a bio je i šef jugoslovenske delegacije u Engleskoj, Francuskoj, Turskoj, Grčkoj i Čehoslovačkoj.

Bio je jedno vrijeme i član Izvršnog komiteta CK SKJ i član CK SKS, član predsjedništva Saveznog odbora SSRNJ i centralnog odbora Saveza boraca.

Pored toga, bio je redovan član Srpske akademije nauka, Udruženja novinara i Udruženja likovnih umjetnika Jugoslavije.

Iz političkog života se povukao 1955. godine. Odlazi u Pariz, gde je živio jedno vreme i prije rata. Umro je u Parizu 15. marta 1957. godine.

Moša Pijade je u ratu bio poznat pod pseudonimom „Čika Janko“. Naročito je bio poznat kao oštar i besprijekoran komunista. Vladavina Moše Pijade u Kolašinu (od početka 1942. do polovine 1942), praćena je i politikom "Levih skretanja", kojima se i sam Pijade pridružio.

Imao je čin general-majora JNA u rezervi.

Odlikovanja

Odlikovan je:

Ordenom narodnog heroja
Ordenom junaka socijalističkog rada
Ordenom bratstva i jedinstva
Ordenom partizanske zvijezde
Ordenom zasluge za narod I reda
Ordenom narodnog oslobođenja
Ordenom za hrabrost

Reference

^ Đurđević-Đukić, Olga, ured. (1975). Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost.

Također pogledajte

Commons logo

Commons ima datoteke na temu: Moša Pijade

[1] Đurđević-Đukić, Olga, ured. (1975). Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost.

[1]

p r u Predsjednici Skupštine Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije
Predsjednik Savezne skupštine Ustavotvorne skupštine	Lazar Sokolov (1945–1946)
Predsjednik Saveznog vijeća Narodne skupštine FNRJ	Vladimir Simić (1946–1953)
Predsjednik Savezne narodne skupštine	Milovan Đilas (1953–1954) Moša Pijade (1954–1957) Petar Stambolić (1957–1963)
Predsjednik Savezne skupštine	Edvard Kardelj (1963–1967) Milentije Popović (1967–1971) Mijalko Todorović (1971–1974)
Predsjednik Skupštine SFRJ	Kiro Gligorov (1974–1978) Dragoslav Marković (1978–1982) Raif Dizdarević (1982–1983) Vojo Srzentić (1983–1984) Dušan Alimpić (1984–1985) Ilaz Kurteshi (1985–1986) Ivo Vrandecić (1986–1987) Marjan Rožič (1987–1988) Dušan Popovski (1988–1989) Slobodan Gligorijević (1989–1992)