OpenVMS
| OpenVMS | |
|---|---|
 | |
 OpenVMS V7.3-1 koji se vrti na CDE baziranom DECwindows GUI | |
| Razvijatelj | Digital Equipment Corporation, Compaq, Hewlett-Packard, VMS Software Inc |
| Napisan u | BLISS, VAX Macro, C, Ada, PL/I, Fortran, UIL, SDL, Pascal, MDL, C++, DCL, Message, Document[1] |
| Grupa OS-a | DEC OS family |
| Radno stanje | U razvoju |
| Izvorni model | Vlasnički softver, Izvorni kod dostupan |
| Opća dostupnost | 25. oktobar 1977 |
| Najnovija stabilna verzija | OpenVMS V9.2 / {14. juli 2022 |
| Cilj marketinga | Visoko performansni računarski serveri |
| Dostupan u | Engleski |
| Metoda ažuriranja | Istovremene nadogradnje, Vrteće nadogradnje |
| Upravljanje paketima | PCSI and VMSINSTAL |
| Podržane platforme | VAX, Alpha, Itanium, x86-64 |
| Vrsta kernela | Monolitni kernel sa učitivim dodacima |
| Korisnički interfejs | DCL CLI i DECwindows GUI |
| Licenca | Vlasnički softver |
| Službeni veb-sajt | www |
OpenVMS je višekorisnički, višeprocesni operativni sistem baziran na virtualnoj memoriji i dizajniran za upotrebu u paralelnom radu, skupnoj obradi podataka i obradi transakcija. Prvo izdanje bilo je 1977. godine kada ga je Digital Equipment Corporation izdao kao VAX/VMS za seriju miniračunara VAX.[2][3] OpenVMS također radi na sistemima DEC Alpha i HP Itanium računarima.[4] OpenVMS je vlasnički operativni sistem, ali neki dijelovi izvornog koda se mogu kupiti.[5]
Naziv VMS potiče od virtual memory system (Sistem virtuelne memorije), što je njegova glavna arhitektonska karakteristika.[6] Kada su prioriteti procesa na odgovarajući način prilagođeni, približava se osobinama operativnog sistema u stvarnom vremenu. Sistem nudi visoku dostupnost kroz računarske klastere i mogućnost distribucije sistema na više fizičkih mašina. To mu omogućava da bude jako otporan katastrofama kada otkaže jedna ili više individualnih jedinica.[2]
OpenVMS sadrži grafički korisnički interfejs (GUI), osobinu koja nije bila dostupna u ranijim originalnim izdanjima. Prije uvođenja DEC VAXstation sistema 1980-ih, operativni sistem se koristio i upravljao tekstualno sa računarskih terminala, poput VT100, koji su pružali serijsku komunikaciju s podacima. Verzije na DEC Alpha radnim stanicama iz 1990-ih podržavale su OpenGL[7] i AGP grafičke adaptere.
Poslovne firme su OpenVMS koristili za različite svrhe, uključujući poslužitelje e-pošte, mrežne usluge, kontrolu i nadzor proizvodnje i transporta, kritične programe i baze podataka, a posebno okruženja u kojima je bio neophodan stabilan rad i pristup podacima. Postoje primjeri gdje se takvi sistemi nisu gasili i više od 10 godina.[8] Kupci koji koriste OpenVMS su obično banke, bolnice, pružatelji mrežnih usluga i velike industrijski proizvođači raznih proizvoda.
Mogućnosti[uredi | uredi izvor]
- Integrirano računarsko umrežavanje (originalno DECnet,[9] a kasnije TCP/IP)[10]
- Simetrično, asimetrično i NUMA multiprocesiranje, uključujući klasteriranje[11][12]
- Hijerarhijski datotečni sustav (Files-11)[13][14]
- Integrirane mogućnosti baze podataka kao što je RMS i relacijske baze podataka, uključujući Rdb,[15] Oracle Database, MariaDB i PostgreSQL
- Podrška za više programskih jezika[16][17]
- Standardizirani mehanizam interoperabilnosti za pozive između različitih programskih jezika[18]
- Naredbeni jezik za proširenje ljuske (naredbeni jezik DIGITAL)[19]
- Hardverska podjela multiprocesora
- Visok nivo sigurnosti[20][21][22][23]
Uticaj[uredi | uredi izvor]
Smatra se pretkom Windows NT-a, zajedno sa RSX-11 i neobjavljenim objektno zasnovanim operativnim sistemom koji je razvio Dave Cutler za DEC Prism. Veza je objašnjena u Cutlerovom predgovoru u knjizi Inside Windows NT koju je napisala Helen Custer.[24]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "2.7 In what language is OpenVMS written?". The OpenVMS Frequently Asked Questions (FAQ). Hewlett Packard Enterprise.
- ^ a b Patrick Thibodeau (11. 6. 2013). "OpenVMS, R.I.P. 1977-2020?". Computerworld. Arhivirano s originala, 8. 11. 2018. Pristupljeno 2. 11. 2019.
- ^ "VAX 11/780 - OLD-COMPUTERS.COM : HISTORY / detailed info". Arhivirano s originala, 3. 10. 2019. Pristupljeno 2. 11. 2019.
- ^ "HP OpenVMS Systems". Hewlett Packard Enterprise.
- ^ "HPE Partner Ready Program - Business Partners & Reseller Programs". h21007.www2.hpe.com.
- ^ Hunter Goatley. "Writing VMS Privileged Code: Part 1". Goatley.com.
VAX architecture features .... a virtual memory system (which is ... where the name OpenVMS came from)
- ^ OpenGL Frequently Asked Questions (FAQ) [1/3]. Faqs.org. Retrieved on 2013-07-17.
- ^ "The Uptimes-Project.org - Host Information: WVNETcluster". Arhivirano s originala, 24. 1. 2009. Pristupljeno 10. 4. 2009.
- ^ "HP OpenVMS systems documentation - DECnet for OpenVMS V8.4 documentation".
- ^ "HP OpenVMS Systems Documentation - TCP/IP Services for OpenVMS Documentation".
- ^ "HP OpenVMS Systems - Clusters".
- ^ "HP OpenVMS Systems - High Availability/Disaster Tolerance".
- ^ "OpenVMS Record Management Services Reference Manual". juni 2002.
- ^ "Chapter 1 ACP-QIO Interface". HP OpenVMS I/O User’s Reference Manual: OpenVMS Version 8.4. Arhivirano s originala, 6. 8. 2020. Pristupljeno 2. 11. 2019.
- ^ "Oracle Rdb Product Center".
- ^ OpenVMS documentation; see the language documentation
- ^ OpenVMS Freeware Arhivirano [Date missing] na Portuguese Web Archive; see the BLISS, Macro64, OPS5, Perl, PHP, Tcl/Tk and other language kits and tools
- ^ "OpenVMS Calling Standard". januar 2005.
- ^ "OpenVMS User's Manual". juni 2002.
- ^ "HP OpenVMS Guide to System Security: OpenVMS Version 8.4". juni 2010. Arhivirano s originala, 20. 10. 2019. Pristupljeno 2. 11. 2019.
- ^ "Security Configuration Checklists for IT Products - VMS – OpenVMS VAX/ALPHA Security Readiness Review Security Checklist, Version 2 Release 2". Arhivirano s originala, 21. 9. 2008.
- ^ National Computer Security Center (NCSC) Trusted Product Evaluation List (TPEL)
- ^ "DefCon 9 - What I did on my summer vacation". Arhivirano s originala, 10. 1. 2017. Pristupljeno 2. 11. 2019.
- ^ "OpenVMS on IA-32 ?". Arhivirano s originala, 24. 9. 2015. Pristupljeno 2. 11. 2019.