Petropavlov manastir
Petropavlov manastir je prvi ženski manastir Srpske pravoslavne crkve u Eparhiji zahumsko-hercegovačkoj i primorskoj i nalazi se u naselju Donje Čičevo, općina Trebinje.
Lokacija[uredi | uredi izvor]
Nalazi se 4 km jugoistočno od Trebinja, na rubu Dživarskog polja u naselju Donje Čičevo, ispod Ilijina brda i uz glavni put koji prolazi uz zapadnu padinu Dživarskog polja.
Historija[uredi | uredi izvor]
Manastir je osnovan krajem avgusta 1998. godine, kada je za potrebe sestrinstva sagrađen novi konak sa manastirskim paraklisom. Manastirski kompleks sačinjavaju dvije Crkve: jedna posvećena sv. Petru, u današnjem obliku obnovljena 1906. godine i druga posvećena sv. Pavlu, koja je prvobitno bila samo krstionica a obnovljena 2007. godine.
Arheologija[uredi | uredi izvor]
Austrijski general Đ. Babić 1883 izvršio je prva iskopavanja manjeg obima. U toku 1906. godine obavljeno rušenje ostataka crkve sv. Petra i raskopavanje grobova; radove i ostatke kompleksa je snimio S. Delić. Vladimir Ćorović 1911 vršio je iskopavanje grobova u crkvi sv. Pavla i porti oko nje.
U okviru jugoslavensko-američkog projekta 1968. obavljena su ispitivanja šireg područja Trebišnjice. Nalazi ovih arheoloških istraživanja nalaze se u Muzeju Hercegovine u Trebinju. Arheolog Marko Popović crkvu sv. Petra vezuje za utemeljenje benediktanskog samostana sv. Petra de Campo, najkasnije do 80-ih godina XI stoljeća, u vrijeme jake benediktinske ekspanzije.
Crkvu sv. Pavla Popović datira u polovinu XII stoljeća, kada se spominje u djelu M. Orbina sahrana župana Dese koji je, vjerojatno, sahranjen u narteksu Crkve sv. Pavla, kao njen ktitor. Crkva sv. Pavla nije imala kupolu niti svodove već drvenu krovnu konstrukciju. Po opusu zidanja, obradi prozorskih bifora i kasnije zazidanom lučnom portalu, Popović crkvu sv. Pavla pripisuje romaničkoj arhitekturi.[1]
U toku 2001. godine Djordje Janković obavlja reviziona arheološka istraživanja u Crkvi sv. Pavla i područja na kome je podignut novoutemeljeni manastir. Novi nalaz iz 2001. godine je krstionica, napravljena od tegula (antičkih ravnih krovnih cigala) i premazana je malterom pomiješanim sa tucanom antičkom ciglom.
Arheolog Đorđe Janković smatra da ova dva hrama potiču iz antičkog perioda, kada je ovo mjesto bilo Saborni hram mjesta Ziza i možda episkopsko sjedište toga vremena. Nakon toga hramovi su više puta rušeni. Bazilika je prvi put stradala početkom V vijeka, pri pohodu zapadih Gota iz Grčke na Italiju, a drugi sloj rušenja se vezuje za pohod Avara i Slavena u Dalmaciju krajem VI i početkom VII vijeka. Nakon požara u vrijeme Avara (između 597. i 615) ova crkva sv. Petra sve do 1906. nije obnavljana.[2]
Sadašnja crkva sv.Petra[uredi | uredi izvor]
Sadašnja crkva sv.Petra je veća po gabaritima i podignuta je 1906. godine. Sačuvani ostaci zidova najstarije Crkve sv. Petra, 1999. godine prekriveni su betonom u koji su postavljenje kamene ploče. Pri tome su radovi izvedeni tako da su označene betonskim trakama konture tlocrta oko crkve građene 1906. godine. Tako su (u zemlji) sačuvani dio zidova i temelji najstarije crkve kako ga je otkopao M. Popović 1968. Godine (konture apside, đakonikona i protezisa, pjevnica, kapela i narteks) .
Sadašnja crkva sv.Pavla[uredi | uredi izvor]
Izgrađena je 2007. godine dogradnjom ostataka nekadašnje crkve. Unutar nje se nalazi i novootkrivena krstionica.
Ostale aktivnosti[uredi | uredi izvor]
Osim bogosluženja, svoje vrijeme sestre provode i u radionicama za: šivenje i vez, ikonopis, proizvodnju tamjana, kaligrafiju. U obližnjoj školi monahinje predaju vjeronauku. Među sestrama manastira nalaze se i monahinje iz drugih zemalja.
Nacionalni spomenik[uredi | uredi izvor]
Arheološko područje – ostaci crkava sv. Petra i sv. Pavla, crkva sv. Petra sagrađena 1906 i nekropola stećaka u Čičevu, proglašeno ja za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.
Odluku je donijela Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika na sjednici održanoj od 4. do 8. marta 2003. godine u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Tina Wik, Amra Hadžimuhamedović, Dubravko Lovrenović (predsjedavajući) i Ljiljana Ševo.[3]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Liljana Ševo, Biblioteka Baština, Banja Luka, 2002. - Pravoslavne crkve i manastiri u Bosni i Hercegovini do 1978. godine
- Zdravko Kajmaković, Zidno slikarstvo u Bosni i Hercegovini, Sarajevo, 1971.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Marko Popović, Manastir svetog Petra de Campo kod Trebinja, Glasnik Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine u Sarajevu, Arheologija, Nova serija, Sveska XXVII/XXVIII, Sarajevo, 1973., 313-346
- ^ Djordje Janković, Late Antique Triconchal Church of St. Apostoles Peter and Paul Monastery Near Trebinje, Glasnik Srpskog arheološkog društva, broj 18, Beograd, 2002., 99-124,
- ^ "Petropavlov manastir". Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika BiH. Pristupljeno 9. 2. 2017.[mrtav link]
