Rodos

Rodos

Luka na Rodosu
Geografija
Koordinate
Površina	1398 km2
Dužina	79,7 km
Širina	38 km
Administracija
Država	Šablon:ZD-G Grčka
Demografija
Stanovništvo	130.000

Rodos, na grčkom Ρόδος, je najveće od dodekaneških ostrva, i najistočnije od glavnih grčkih ostrva u Egejskom moru. Ostrvo se nalazi nekih 18 kilometara zapadno od Turske, između grčkog matičnog tla i ostrva Kipar. Procjenjuje se da Rodos u 2004. ima 130000 stanovnika, od kojih 100000 i 150000 živi stalno u gradu Rodosu, glavnom ekonomskom i kulturnom centru. Rodos je glavni grad Distrikta Dodekanezi i Provincije Rodos, koja također ubraja obližnja ostrva Symi, Tilos, Halki i Kastellorizo.

Historijski gledajući, grad je poznat po Kolosu, jednom od Sedam svjetskih čuda. Srednjevjekovni grad Rodos je pod zaštitom Svjetske baštine.

Geografija

Ostrvo Rodos je u obliku vrha strijele, 79,7 km dug i 38 km širok sa ukupnom površinom od 1398 km² i obalnom dužinom od 220 km. Grad Rodos se nalazi na najsjevernijoj tački ostrva, uključujući mjesto antičke i današnje komercijalne luke. Glavni aeorodrom je (Diagoras Međunarodni aerodrom) koji se nalazi 14 km jugozapadno od grada.

Flora i fauna su bliže povezane sa istim u Turskoj nego sa ostatkom Grčke. Unutrašnjost ostrva je planinska i rijetko naseljena, prekrivena šumom turskog bora (Pinus brutia) i obilnim životinjskim svijetom uključujući i rodeškog jelena. U središtu ostrva se nalazi dolina Petaludes, ili Dolina leptirova, gdje se tigrasti leptirovi skupljaju tokom ljeta. U neposrednoj blizinu je i planina Attavyros, (1215 m) najveća tačka ostrva. Dok su obale kamenite, u obradivim pojasima se uzgaja limun, vinova loza, povrće itd.

Osim grada Rodos, vrijedne atrakcije su i posjetilište Faliraki, Lindos, Archangelos, Afandou, Koskinou, Embona i Trianta. Ekonomija cijelog ostrva je okrenuta turizmu, glavnom izvoru prihoda.

Historija

Ostrvo je bilo nastanjeno u neolitičkom dobu, iako ima vrlo malo zaostavštine iz tog vremena. U 16. vijeku p.n.e. su Minejci došli na Rodos. U 15. vijeku p.n.e. Ahajci su invadirali ostrvo. Rodos je tek u 11. vijeku p.n.e. počeo da cvijeta s dolaskom Dorijanaca. Dorijanci su počeli graditi tri veoma važna grada: Lindos, Ialyssos i Kameiros, koji su, zajedno sa Kosom, Cnidusom i Halicarnassusom (na kopnu) činili takozvani Dorijski Hexapolis.

Prema Pindarovoj odi, ostrvo je stvoreno rođenjem unije Heliosa, boga sunca i nimfe Rode, a gradovi su dobili imena po njihovim tri sina.

Invazijom Perzijaca ostrvo je palo u njihove ruke, a 478 p.n.e., gradovi su se pridružili Atinskoj ligi. Početkom Peloponeskog rata 431 p.n.e., Rodos je ostao uglavnom neutralan, iako je bio član Lige. Rat je trajao do 404 p.n.e., ali se tada Rodos već potpuno povukao iz konflikta i krenuo samostalnim putem.

408 p.n.e. su se ostrvski gradovi ujedinili i stvorili jednu teritoriju, a onda su izgradili glavni grad na sjeveru ostrva - Grad Rodos: njegovo planiranje je bilo povjereno atinskom arhitektu Hippodamusu. Peloponeški rat je oslabio cijelu grčku kulturu u takvoj mjeri, da je bila otvorena za eventualnu invaziju s vana. 357 p.n.e. je ostrvo osvojio Mausolus od Halicarnassusa, da bi zatim palo pod vlast Perzijaca 340 p.n.e.. I njihova je vlast bila kratka, pa je Rodos postao dio ekspanzirajućeg carstva Aleksandra Makedonskog 332 p.n.e. nakon što je porazio Perzijce, na veliku radost građana Rodosa.

Nakon Aleksandrove smrti, njegovi generali su se borili za vlast. Trojica njih, Ptolemej, Seleukus i Antigonus su podjelili carstvo između sebe. Rodos je imao jaku ekonomsku i kulturalnu vezu sa Ptolemejem u Aleksandriji, te su zajedno formirali Rodošku-egipatsku alijansu koja je kontrolisala trgovinu Egejskog mora u 3. vijeku p.n.e. Grad je se razvio u pomorski, ekonomski i kulturni centar, a njegov novac se koristio skoro u svim djelovima Mediterana. Njegove poznate škole filozofije i nauka, literature i retorike su dijelile učenjake sa Aleksandrijom: atinski retoričar Aeschines koji je formirao školu na Rodosu; Apolonije od Rodosa, astronomi Hiparh i Geminus, retoričar Dionisije Trax. Gradska škola skulptura je se razvila u bogati, dramatičan stil koji se može okarakterisati kao "helenistički barok".

Antigonus i njegov sin su 305 p.n.e. izvršili opsadu grada Rodosa u pokušaju prekida alijanse. Nakon godinu dana, odustali su od namjere i potpisali mirovni ugovor 304 p.n.e., ostavljajući iza sebe ogromnu vojnu opremu. Građani Rodosa su prodali opremu i iskoristili novac za podizanje statue bogu sunca Heliosu, koja je danas poznata kao Kolos.

Rodos je potpisao ugovor sa Rimom 164 p.n.e. i postao glavni školski centar za plemićke porodice, a posebno su bili na dobrom glasu učitelji retorike, kao što je Hermagoras. U početku je država bila važan saveznik Rima i uživala je mnoge privilegije, koje su vremenom izgubljene zbog mahinacija rimljanske politike. Kasijus je izvršio invaziju na ostrvo i opustošio grad.

U 1. vijeku naše ere, car Tiberijus je imao kratak boravak u egzilu na Rodosu, a Sveti Pavle je donio krščanstvo na ostrvo. U 297. godini je započeo dugi bizantijski period za Rodos, kada je Rimsko carstvo podjeljeno na dva dijela, a istočni dio postalo Grčko carstvo. Iako dio Bizanta, ostrvo je bivalo napadano više puta od raznih sila. Prvo su ga okupirale muslimanske snage Muavije I. 672. godine. Dosta kasnije je car Aleksije I Komnen ponovo vratio Rodos pod Bizantijsko carstvo tokom Prvog krstaškog rata.

Bizantska era je završena 1309. kada je ostrvo palo u ruke Vitezova reda sv. Ivana. Pod upravom novoimenovanih Vitezova Rodosa, grad je bio izgrađen po modelu idealnog evropskog srednjevjekovnog grada. Mnogi poznati monumenti grada su, uključujući i Palaču Velikog vladara, bili izgrađeni u tom periodu.

Jake zidine koje su vitezovi izgradili su odolijevali napadima egipatskog sultana 1444. i napadima sultana Mehmeda II 1480. Ipak, Rodos je pao u ruke Osmanlija pod napadima ogromne vojske Sulejmana Veličanstvenog u decembru 1522. Preostalim vitezovima je bilo dozvoljeno da se povuku na Maltu, a ostrvo je ostalo pod vlašću Osmanlijskog carstva skoro četiri vijeka.

Italijani su 1912 preuzeli vlast od Turaka nad Rodosom, koje se 1947. zajedno sa ostalim dodekaneškim ostrvima ujedinilo sa Grčkom.

Kroz historiju, Rodos je imao veoma bogatu jevrejsku zajednicu. Od 16. vijeka su to bili uglavnom govornici ladinskog jezika (židovsko-španski). Tokom Drugog svjetskog rata nacistička Njemačka je okupirala ostrva i deportovala Jevreje. Većina je ubijena u raznim koncentracionim logorima.

Vanjski linkovi

• RhodesGuide.com
• Rhodes Travel Informacije o plažama, selima i atrakcijama
• Go12Islands.com - fotografije ostrva Rodos i Dodekaneza
• Travel Rhodes Turistički vodič ostrva Rodosa
• www.rhodos.gr Službena stranica Grada Rodosa
• Info o Rodosu Rodos - Holiday.gr
• Satelitske fotografije na Google Maps
• photo-essay on the archaeology of Rhodes
• Symi