Nekropola sveta Barbara
| Svjetska baština | |
|---|---|
| Lokacija | Dubravka, Dubrovnik,  Hrvatska |
| Dio | Stećci - srednjovjekovni nadgrobni spomenici |
| Sadrži | 1 |
| Kriterij | iii, vi |
| Referenca | 1504 |
| Uvrštenje | 2016. (40. sjednica) |
| Ugroženost | no |
Nekropola sveta Barbara nalazi se u na području Konavla, Hrvatska. Nekropola je na listi 28 srednjovjekovnih nekropola stećaka koje su 2016. godine proglašene Svjetskom baštinom UNESCO-a. Na listi je 20 nekropola u Bosni i Hercegovini, po 3 u Srbiji i Crnoj Gori, i 2 u Hrvatskoj.[1][2]
Ovi monolitni kameni nadgrobni spomenici (stećci) nastali su u periodu od druge polovine 12. do 16. vijeka, iako su se najintenzivnije izrađivali tokom 14. i 15. stoljeća.[3] Stećci su izuzetno svjedočanstvo o duhovnim, umjetničkim i historijskim aspektima srednjovjekovnih kultura jugoistočne Evrope, područja u kojem su se tradicije i uticaji evropskog zapada, istoka i juga ispreplitali sa ranijim tradicijama. Ističu se po svojoj međukonfesionalnosti, a ispod njih su sahranjivani pripadnici sve tri srednjovjekovne kršćanske zajednice, uključujući pravoslavnu, katoličku i Crkvu bosansku.
Historija
[uredi | uredi izvor]Srednjovjekovno Zahumlje je bilo je do 1326. godine u sastavu: Bizantijskog Carstva, hrvatske kraljevine, Raške, Duklje, srpskog carstva i Mađarske kraljevine. Od druge polovine 14. stoljeća bilo je u sastavu Bosanskog kraljevstva. Konavlima je u početku upravljala plemićka porodica Sankovići, a kasnije su podijeljeni između Pavlovića i Hranić-Kosača.
U periodu od 1419. do 1426. godine Dubrovačka republika otkupljuje Konavle, dio po dio, od obitelji Sandalja Hranića i Pavlovića i područje postaje sastavni dio Republike. Sokol, obližnje utvrđenje, postaje glavna vojna baza Konavala (Dubrovnik), a konavski knez prelazi u Pridvorje.
Prvobitna crkva svete Barbare je vjerovatno sagrađena u srednjem vijeku, dok postojeća crkva datira iz 1899. godine. Sahranjivanje na lokalitetu nastavljeno je i u kasnijim periodima, posebno od kraja 19. do druge polovine 20. stoljeća. Međutim, to nije imalo značajnijeg utjecaja na stariji (srednjovjekovni) dio groblja, i ono je ostalo netaknuto. Čak je u novije vrijeme bilo i prilagođavanja u pogledu izbora materijala i ukrasa na nadgrobnim spomenicima.
Opis
[uredi | uredi izvor]Nekropola se nalazi u blizini konavskog sela Dubravka u neposrednoj blizini granica Hrvatske, Crne Gore i Bosne i Hercegovine. Lokalitet se gotovo kontinuirano razvijao od prahistorije. Riječ je o kompleksnom arheološkom lokalitetu sa nekoliko razvojnih faza.
Osim nekropole sa stećcima, na lokalitetu se nalazi i crkva svete Barbare sagrađena 1889. godine na mjestu starije crkve. Ograđena je suhozidom uz koju se nalazi prahistorijski tumul iz bronzanog doba. U groblje se nalaze dva ulaza sa po dva srednjovjekovna nadgrobna spomenika na svakom ulazu. Neposredno uz nekropolu prolazio je put koji je povezivao primorje i Konavle sa zaleđem i Hercegovinom. Bio je u upotrebi od antičkih vremena do kasnog srednjeg vijeka.[4]
Na nekropoli se nalaze 104 stećka. Dominiraju dvije vrste: sanduci i ploče. Ornamenti uključuju motive stilizirane loze, rozete i krstovi, luk i strijele, ruke i šake. Nije zabilježen nijedan natpis.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Stećci srednjovjekovni nadgrobni spomenici - 1504". UNESCO: Svjetska baština - whc.unesco.org. Pristupljeno 9. 2. 2021.engleski: '
- ^ "Državna komisija". Arhivirano s originala, 17. 1. 2020. Pristupljeno 20. 3. 2022.
- ^ "Šefik Bešlagić: STEĆCI – KULTURA I UMJETNOST". Sarajevo: Veselin Masleša, 1971. Pristupljeno 9. 2. 2017.
- ^ "Sveta Barbara, Dubravka". UNESCO: Svjetska baština - www.stecciwh.org. Pristupljeno 9. 2. 2021.engleski: '
