Treće zasjedanje AVNOJ-a
Treće zasjedanje AVNOJ-a održano je u Beogradu 7. augusta 1945. Zadatak AVNOJ-a bio je da pripremi izbore za Ustavotvornu skupštinu, kao i da donese pojedine zakone. On je bio neka vrsta Privremene skupštine do proglašenja nove, poslije narodnih izbora. 10. augusta je pretvoreno u Privremenu narodnu skupštinu Demokratske Federativne Jugoslavije i nastavilo rad do 26. augusta 1945.
Međunarodno priznanje Jugoslavije
[uredi | uredi izvor]Krajem 1944. godine uspješno je okončana borba za međunarodno priznanje nove Jugoslavije. Na Krimskoj konferenciji predstavnika vodećih sila održane februara 1945, pored ostalog, data je preporuka o sporazumjevanju Nacionalnog komiteta i članova izbjegličke vlade radi formiranja zajedničke vlade u Jugoslaviji. U međuvremenu, došlo je do prvih kontakta između predsjednika kraljevske Vlade u Londonu, Ivana Šubašića i predsjednika NKOJ-a, Josipa Broza Tita na Visu. Tada je potpisan i Viški sporazum, koji je predviđao da se i dalje nastavi sa planovima o formiranju mješovite vlade. Posle pregovora Tita sa premijerom Cherchillom i na insistiranje velikih sila, došlo je do stvaranja privremene vlade Demokratske Federativne Jugoslavije 7. marta 1945. u Beogradu. Istu vladu su priznali SSSR, Velika Britanija, SAD i druge savezničke države. Većinu ministra nove vlade činili su pripadnici NOP, dok su iz izbjegličke vlade bili osim Šubašića, Juraj Šutej, Milan Grol i Sava Kosanović.
Treće zasedanje AVNOJ-a
[uredi | uredi izvor]Posle obrazovanja jedinstvene vlade, pristupilo se stvaranju vlada federalnih jedinica. Narodna vlada NR Srbije obrazovana je 9. aprila, NR Hrvatske 14. aprila, NR Makedonije 16. aprila, NR Crne Gore 17. aprila, NR Bosne i Hercegovine 27. aprila, a NR Slovenije 5. maja 1945. 7. augusta 1945. održano je Treće zasjedanje AVNOJ-a u Beogradu. On je proširen sa poslanicima posljednjeg jugoslovenskog parlamenta iz 1938. godine, koji se nisu kompromitovali saradnjom sa okupatorom, a takvih je bilo 36. Prošireni AVNOJ nazvan je Privremena narodna skupština, koja je donela niz važnih zakona. Posebno se ističu izborni zakoni za Ustavotvornu skupštinu i Zakon o agrarnoj reformi i kolonizaciji.
Izbori za Ustavotvornu skupštinu
[uredi | uredi izvor]Izbori za Ustavotvornu skupštinu održani su 11. novembra 1945. Sa 96% glasova, pobjedile su snage Narodnog Fronta. Nakon izbora, nova Ustavotvorna skupština se prvi put sastala 29. novembra 1945. i jednoglasno usvojila Deklaraciju o proglašenju Federativne Narodne Republike Jugoslavije (FNRJ). Time je ona ispunila svoj prvi zadatak, rešavanja pitanja oblika vladavine. Drugi važan zadatak je bilo donošenje Ustava. Posle dva mjeseca pretresa u Skupštini i općenarodne debate, 31. januara 1946. usvojen je Ustav FNRJ. Njime su ozakonjene tekovine NOR-a, Istoga dana Ustavotvorna skupština je pretvorena u narodnu skupštinu. Na taj način zbačena je monarhija i uspostavljena Republika. AVNOJ je na taj način prestao da postoji.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link) CS1 održavanje: ref=harv (link)
- Treće zasedanje Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije i zasedanje privremene narodne skupštine 7-26 august 1945
stenografske beleške
