Prečani (Srbi)
.jpg)
Prečani[a] je bio opći srpski termin koji se koristio krajem 19. i početkom 20. stoljeća za etničke srpske zajednice locirane preko rijeka Dunava, Save i Drine, iza sjevernih i zapadnih granica Srbije iz 19. stoljeća, odnosno u Austro-Ugarskoj Vojvodini, Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj. Tako je korištena da bi se razlikovali Srbi u Srbiji od onih u historijskoj Habsburškoj Monarhiji; nije primjenjivano ni na Srbe Crne Gore ni na one u novopazarskom sandžaku i drugdje u Osmanlijskom Carstvu.
U habsburškim zemljama – u Kraljevini Dalmaciji, Srbi su osnovali Srpsku narodnu stranku, dok su u Kraljevini Hrvatska i Slavonija osnovali Srpsku nezavisnu stranku. Prečanski Srbi su 1918. formirali značajnu političku izbornu jedinicu koja je učestvovala u osnivanju Države Slovenaca, Hrvata i Srba kao i pripajanju Banata, Bačke i Baranje Kraljevini Srbiji. U Kraljevini Jugoslaviji, njihova politička stranka, Samostalna demokratska stranka, bila je važna u nacionalnoj politici. Nakon invazije na Jugoslaviju (Aprilski rat) bili su glavna meta progona Srba u Drugom svjetskom ratu.
Termin se prvenstveno koristio u Kraljevini Srbiji i nisu ga koristili sami austro-ugarski Srbi. Prečani danas čine Srbe Bosne i Hercegovine, Srbe Hrvatske i Srbe u Vojvodini.
Također pogledajte[uredi | uredi izvor]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ U srpskom se najčešće koriste izrazi Srbi Prečani i prečanski Srbi. Korišten je i izraz Austrijski Srbi.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Krestić, Petar V. (1996). Prečani i Šumadinci: Teodor Pavlović i "Srpske narodne novine" o Kneževini Srbiji, 1838-1848 Пречани и Шумадинци: Теодор Павловић и "Српске народне новине" о Кнежевини Србији, 1838-1848. Serbian Academy of Sciences and Arts Institute of History.
- Slobodan Jovanović (1931). Iz naše istorije i književnosti. Srpska književna zadruga.
- Krestić, Petar V. (2010). "Political and social rivalries in nineteenth-century Serbia: Švabe or Nemačkari". Balcanica (41): 73–92. doi:10.2298/BALC1041073K.