Borazin
| Borazin | |
|---|---|
  | |
| Općenito | |
| Hemijski spoj | Borazin |
| Druga imena | borazol, neorganski benzen |
| Molekularna formula | B3H6N3 |
| CAS registarski broj | 6569-51-3 |
| Kratki opis | bezbojna tekućina |
| Osobine1 | |
| Molarna masa | 80,5 g/mol−1 |
| Agregatno stanje | tečno |
| Gustoća | 0,81 g·cm−3 |
| Tačka topljenja | -58 °C |
| Tačka ključanja | 161 °C (55 °C[1] pri 105 Pa) |
| Rastvorljivost | raspada se u vodi |
| Rizičnost | |
| NFPA 704 |  2
2
1
|
| 1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima. | |
Borazin je neorganski spoj sa hemijskom formulom B3H6N3. U ovom cikličnom spoju, tri BH jedinice i tri NH jedinice su naizmjenično povezane. Spoj je izoelektričan i izostrukturan kao benzen. Poput benzena, borazin je bezbojna tečnost. Iz tog razloga, kao i drugih sličnosti, borazin se ponekad naziva i neorganski benzen.
Sinteza
[uredi | uredi izvor]O ovom spoju prvi su pisali hemičari Alfred Stock i Erich Pohland 1926., dobijajući ga reakcijom diborana i amonijaka.[2] Borazin se može sintetizirati od diborana i amonijaka u omjeru 1:2 pri temperaturi od 250–300 °C uz prinos konverzije od 50%.
- 3 B2H6 + 6 NH3 → 2 B3H6N3 + 12 H2
Alternativni, nešto efikasniji metod počinje sa litij borohidridom i amonij hloridom:
- 3 LiBH4 + 3 NH4Cl → B3H6N3 + 3 LiCl + 9 H2
U dvostepenom procesu do borazina, bor trihlorid se najprije pretvara u trihloroborazin:
- 3 BCl3 + 3 NH4Cl → Cl3B3H3N3 + 9 HCl
Veze B-Cl (bor-hlor) se kasnije pretvaraju u B-H (bor-vodik) veze:
- 2 Cl3B3H3N3 + 6 NaBH4 → 2 B3H6N3 + 3 B2H6 + 6 NaCl
Osobine
[uredi | uredi izvor]Borazin je bezbojna tečnost, aromatskog mirisa. U vodi se hidrolizira na bornu kiselinu, amonijak i vodik. Borazin, sa standardnom entalpijom stvaranja ΔHf od −531 kJ/mol, termalno je vrlo stabilan.
Struktura i veza
[uredi | uredi izvor]Borazin je izostrukturalan sa benzenom. Šest B-N veza ima dužinu od 1,436 Å. Veza ugljik-ugljik u benzenu je nešto kraća i iznosi 1,397 Å. Dužina veze bor-dušik nalazi se između dužina jednostruke (kovalentne) veze bor-dušik od 0,151 nm i dvostruke veze B-N koja je duga 0,131 nm. Ova pojava sugerira da je došlo do djelimične delokalizacije dušikovih parova slobodnih elektrona.
Elektronegativnost bora (2,04 po Paulingovoj skali) u odnosu na onu kod dušika (3,04) te elektronski nedostatak atoma bora i slobodni par na dušiku pogoduju alternativnim mezomerskim strukturama borazina.
Bor je Lewisova kiselina, a dušik Lewisova baza.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ A. F. Holleman, E. Wiberg, N. Wiberg: Lehrbuch der Anorganischen Chemie, 102. izd. de Gruyter, Berlin 2007, ISBN 978-3-11-017770-1, str. 1116.
- ^ Stock, Alfred; Pohland, Erich (1. 10. 1926). "Borwasserstoffe, VIII. Zur Kenntnis des B2H6 und des B5H11". Berichte. 59 (9): 2210–2215. doi:10.1002/cber.19260590906
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- Borazin (ru)