FIM-92 Stinger

FIM-92 Stinger
FIM-92 Stinger
Upotreba
U službi	1981 - do danas
Korisnici	Sjedinjene Američke Države
Ratovi	Foklandski rat, Sovjetsko-afganistanski rat,Angolski građanski rat, Rat u SFRJ
Proizvodnja
Proizvođač	Raytheon Missile Systems
Cijena po komadu	38.000$
Varijante	FIM-92A, FIM-92B, FIM-92C, FIM-92D, FIM-92G
Opis oružja
Težina	15.19 kg
Dužina	1.52 m
Posada	1
Maks. domet	4.8 km
Spremnik municije	1 raketa

FIM-92 Stinger je američki prijenosni raketni PVO sistem sa infracrvenim navođenjem. Pored SAD-a Stinger službeno koristi 29 zemalja i neodređen broj vojnih organizacija diljem svijeta. Do danas ih je proizvedeno oko 70000 komada, a neki od osnovnih stingera su korišteni u napadima na civilne avione.

Opis[uredi | uredi izvor]

Stigner raketa može napasti ciljeve na udaljenosti od 4800 metara na nadmorskoj visini između 180 i 3800 metara. Postoji i nekoliko verzija koje se montiraju na borbena vozila (M-1097 Avenger, M6 Linebacker), također postoji verzija i za helikoptere koja se zove ATAS (Air-to-air Stinger). Postoji i verzija dodatne opreme na brodovima, gdje služe kao dodatni dio protivzračne odbrane na ratnim brodovima SAD-a. Raketa se lansira s malim motorom na sigurnu udaljenost od strijelca, a zatim se uključuje pogon na čvrsto gorivo, kao kod raketnog motora, koji raketa ubrzava do brzine od 2.2 macha. Bojna glava je teška oko 3 kg. Stinger raketa pronalazi cilj na temelju UV i IR spektra koji čine nišanski sistem. Ovaj sistem nišanjenja je više otporan na standardne protivmjere u avionima.

Proizvodnja verzije FIM-92A je započela u 1978. godine, a 1983. godine je osmišljena verzija B, a 1987. godine sistem je unaprijeđen u C verziju. Tu je već unaprijed planirana buduća nadogradnja, što je kasnije za rezultat dalo verzije D i G. Verzija Stinger FIM-92E Block I je razvijena u 1995. godini. Uz poboljšani softver Stinger je mogao sad da nišani manje mete i avione s malim “potpisom”. U 2001. godini je napravljena F verzija koja ima poboljšani domet od 7600 metara.^[1]

Upotreba[uredi | uredi izvor]

Foklandski rat[uredi | uredi izvor]

Britanske jedinice SAS su upotrebljavale rakete stinger protiv argentinskih aviona tokom Folklandskog rata. 21. maja 1982. SAS-ovci su oborili argentinski FMA IA 58 Pucará. Oboren je i helikopter Aerospatiale SA 330, ali drugim projektilom.

Sovjetsko-afganistanski rat[uredi | uredi izvor]

Tokom Sovjetsko-afganistanskog rata afganistanski borci su koristili Stinger rakete. Već 1985. godine se počeo pritisak iz javnosti na CIA-u zbog prodaje Stingera Afganistancima. Kasnije se smatralo da CIA nedovoljno pomaže afganistanske borce protiv SSSR-a. Njih su naoružavali oružjem koje je porijeklom iz Istočnog bloka kupljeno od Izraela koji ga je zarobio prilikom ratova s Egiptom i Sirijom. Nakon rata SAD je otkupljivao Stingere od Afganistanaca kako u budućnosti oni ne bi bili upotrijebljeni u terorističke svrhe, osigurano je 55 miliona dolara, ali 600 Stingera je do 1996. nestalo. Smatra se da su Stingeri ilegalnim tokovima dospjeli u Hrvatsku, Iran, Šri Lanku, Sjevernu Koreju i Katar.^[2]