Idi na sadržaj

Sjedinjene Američke Države

Uredi veze
S Wikipedije, slobodne enciklopedije
(Preusmjereno sa SAD)
Sjedinjene Američke Države
United States of America
Zastava Sjedinjenih Američkih Država Grb Sjedinjenih Američkih Država
Zastava Grb
Uzrečica: In God we trust
(bs: U Boga se uzdamo)
Himna: The Star-Spangled Banner
Položaj Sjedinjenih Američkih Država na karti
Položaj Sjedinjenih Američkih Država
Glavni grad Washington, D.C.
38°53′22″N 77°2′7″W / 38.88944°N 77.03528°W / 38.88944; -77.03528
Najveći grad New York City
Službeni jezik engleski (de facto)[a]
Državno uređenje Federalna predsjednička ustavna republika
Joe Biden
Kamala Harris
Mike Johnson
John Roberts
Zakonodavstvo
Nezavisnost od Kraljevine Velike Britanije 
• Priznato
 3. septembar 1783. 
Površina
• Ukupno
 9.826.630 km2 (3. na svijetu)
• Vode (%)
 6,76%
Stanovništvo
• Ukupno (2019.)
 328,239,523 (3. na svijetu)
31/km2 (180. na svijetu)
BDP (PKM) Procjena 2019.
• Ukupno
 $21.439 biliona (1. na svijetu)
$65,112 
Gini (2017.) 39.0 (38. na svijetu)
HDI (2018.) Povećanje 0.920 (visok) (15. na svijetu)
Valuta Američki dolar (USD)
Vremenska zona (UTC-5 do -10)
Topografija
Denali
6.198 m
Jezero Superior
82.400 km2
Rijeka Missouri
4.130 km
Pozivni broj +1
Internetska domena .us, .gov, .mil, .edu
^ Engleski je službeni jezik u bar 28 saveznih država; neki izvori navode veću cifru zavisno od toga šta smatraju kao "službeno".[1] Službeni jezici Havaja su engleski i havajski. Francuski je de facto jezik u saveznim državama Maine i Louisiana, dok zakon savezne države Novi Meksiko daje španskom jeziku poseban status.[2][3][4][5]. SAD federalno nema službeni jezik.

Sjedinjene Američke Države (SAD) (engleski: United States of America, USA), Sjedinjene Države (engleski: United States, skr. U.S.) ili samo Amerika jesu federalna republika sačinjene od 50 saveznih država, federalnog distrikta, pet većih samoupravnih teritorija i različitih posjeda.[a] 48 susjednih država i federalni distrikt u centralnoj su Sjevernoj Americi, između Kanade i Meksika, s Aljaskom u sjeverozapadnom dijelu Sjeverne Amerike i Havajima, arhipelagom u srednjem Pacifiku. Teritorije su razbacane oko Pacifika i Karipskog mora Sa 9,8 miliona km2)[7] i s preko 324 miliona ljudi, Sjedinjene Države su treća najveća država na svijetu po ukupnoj površini (i četvrta najveća po kopnenoj površini)[b] i treća najveća po broju stanovnika. Jedna je od etnički najraznolikijih i najmultikulturalnijih nacija, kao rezultat velikih imigracija iz drugih zemalja.[12] Geografija i klima također su veoma raznolike, a država je dom za veliki broj divljih životinja.[13]

Paleoindijanci su migrirali iz Azije na sjevernoameričko tlo prije najmanje 15.000 godina,[14] s evropskom kolonizacijom koja je počela u 16. vijeku. Sjedinjene Države su nastale od 13 britanskih kolonija duž istočne obale. Brojni sporovi između Velike Britanije i kolonija na kraju Sedmogodišnjeg rata doveli su do Američke revolucije, koja je počela u 1775. godini. Na 4. juli 1776, kako su kolonije ratovale protiv Velike Britanije u Američkom ratu za nezavisnost, delegati iz 13 kolonija jednoglasno su usvojili Deklaraciju o nezavisnosti. Rat je završio 1783. priznavanjem nezavisnosti SAD-a od Velike Britanije i to je bio prvi uspješan rat za nezavisnost protiv evropske kolonijalne imperije.[15] Trenutni ustav usvojen je 1788. nakon članaka konfederacije, usvojenih 1781, koji nisu smatrani adekvatnim za omogućavanje federalne moći. Prvih deset amandmana, zajednički zvanih Deklaracija o pravima, ratificirani su 1791. i osmišljeni da garantiraju više osnovne građanske slobode.

Sjedinjene Države otpočele su snažnu ekspanzijju širom Sjeverne Amerike kroz 19. vijek,[16] progoneći indijanska plemena, kupujući nove teritorije, i postepeno pristupanjem novih država dok nisu premostili cijeli kontinent do 1848. godine.[16] Tokom druge polovine 19. vijeka, Američki građanski rat doveo je do kraja zakonsko robovlasništvo u državi.[17][18] Do kraja tog vijeka, Sjedinjene Države su se proširile na Tihi okean,[19] i njena ekonomija, pojačana velikim dijelom industrijskom revolucijom, počela je rasti.[20] Špansko-američki rat i Prvi svjetski rat potvrdili su status države kao globalne vojne sile. Sjedinjene Države su izašle iz Drugog svjetskog rata kao globalna supersila, prva država koja je razvila nuklearna oružja, jedina država koja ih je iskoristila u ratovanju, i stalni član Vijeća sigurnosti UN-a. Kraj Hladnog rata i raspad Sovjetskog saveza 1991. godine ostavile su Sjedinjene Države svjetskom jedinom supersilom.[21]

Amerika je visoko razvijena država, sa svjetskom najvećom ekonomijom prema nominalnom BDP-u. Rangira visoko u nekoliko mjera socioekonomskih performansi, uključujući prosječnu plaću,[22] ljudski razvoj, BDP-u po stanovniku, i produktivnosti po osobi.[23] Dok se ekonomija SAD-a smatra kao postindustrijska, okarakterizirana dominantnosti usluga, proizvodni sektor ostaje drugi najveći u svijetu.[24] Iako je populacija SAD-a samo 4,4% od ukupne svjetske,[25] SAD broji skoro četvrtinu svjetskog BDP-a[26] i skoro trećinu na spisku svjetskih vojnih ulaganja,[27] što je čini prvom vojnom i ekonomskom silom. SAD je istaknuta politička i kulturna međunarodna sila, i lider u naučno-istraživačkim i tehnološkim inovacijama.[28]

Historija

[uredi | uredi izvor]
Glavni članak: Historija Sjedinjenih Američkih Država

Prije dolaska Evropljana na kontinent, na području sadašnjih Sjedinjenih Američkih Država živjela su razna plemena Američkih starosjedilaca (poznatijih kao Indijanci). Nije precizno utvrđeno odakle potiču američki starosjedioci, ali se smatra se da je bar jedna grupa došla iz Sibira prije otprilike 20.000 godina. Kolumbovo putovanje nije bilo prvo putovanje na kojem su Evropljani "pronašli" Novi svijet ali je najznačajnije. Poslije njegovog putovanja, Španija i Francuska su uspostavile kolonizacijska carstva u Sjevernoj i Južnoj Americi.

Englezi su relativno kasno uspostavili kolonije, ali su njihove kolonije na istočnoj obali Sjeverne Amerike bile najuspješnije. Većina naseljava engleske kolonije prvenstveno u nadi da će se obogatiti. Mnogi se kasnije odlučuju za put u nadi za vjerskom slobodom na novom kontinentu. Zbog ovih i raznih ostalih razloga, 13 kolonija osnovano je do 1750-ih. Poslije velikog Francusko-engleskog rata Englezi su uspostavili veliki porez na engleske kolonije da bi mogli naplatiti ratnu štetu. Amerikanci su se odvojili od Velike Britanije 1775. većinom zbog političko-ekonomskih razloga, čime počinje Američki rat za nezavisnost.

Amerikanci su dobili rat za nezavisnost uz pomoć Francuza. Godine 1787. napisan je Ustav Sjedinjenih Američkih Država, koji 1789. uspostavlja prvu modernu demokratiju na svijetu. Sjedinjene Američke Države lagahno se počinju širiti. Pod vodstvom Georgea Washingtona i njegovih nasljednika Amerika se nastoji udaljiti od evropske politike. Ipak, Amerika kupuje teritoriju Louisianne od Francuza 1803, a 1812. ponovo ratuje protiv Velike Britanije i gotovo dolazi na rub poraza.

U prvoj polovini 19. stoljeća Sjedinjene Američke Države nastavljaju se širiti. Godine 1846. vode rat protiv Meksika, koji lahko dobijaju, osvajajući čak Mexico City. U mirnim uvjetima Sjedinjene Države proširuju se do Tihog okeana. Međutim, problem ropstva u postaje evidentan. Godine 1861. počinje Američki građanski rat između Juga i Sjevera. Sjeverne snage pobjeđuju i u dogledno vrijeme ropstvo biva ukinuto, ali se država neće u potpunosti oporaviti od građanskog rata sve do 20. stoljeća.

Godine 1917. Sjedinjene Američke Države ulaze u Prvi svjetski rat. Užas rata ima uticaj na kulturni pokret 1920-ih danas poznat kao "Roaring 20s" ili "Džez Era". Prosperitet i bogatstvo ovog doba brzo nestaje tokom Velike depresije 1930-ih. Ulaskom u Drugi svjetski rat Amerika se uspijeva riješiti ekonomske depresije. Sjedinjene Američke Države i saveznici dobijaju rat. Pred kraj rata Amerika postaje prva država na svijetu koja upotrebljava atomsku bombu.

Druga polovina 20. vijeka u historiji Sjedinjenih Država je poznata po rivalstvu sa Sovjetskim savezom, poznatom kao "hladni rat". Hladni rat u više navrata ispoljava tendenciju da preraste u otvoren sukob, ali godine utrke u naoružavanju između dvije države ekonomski lome Sovjetski Savez, koji se raspada 1991, dok Sjedinjene Države prosperiraju pod vodstvom Ronalda Reagana. Nakon hladnog rata Amerika ostaje jedina supersila na svijetu. Poslije terorističkog napada u New Yorku 2001, američki predsjednik George W. Bush proglašava Rat protiv terorizma.

Geografija

[uredi | uredi izvor]
Mapa Sjedinjenih Američkih Država
Glavni članak: Geografija Sjedinjenih Američkih Država

Sjedinjene Američke Države su površinom treća najveća država na svijetu, poslije Rusije i Kanade, sa ukupnom površinom od 9.631.418 km2;. Sa ovako ogromnom teritorijom, geografija Sjedinjenih Američkih Država u velikoj mjeri varira od jednog područja do drugog. Appalachian i Stjenovite planine planine su dva glavna planinska masiva na teritoriji Sjedinjenih Država. Stjenovite Planine su više i nalaze se na zapadu, dok se niže, Appalachian planine nalaze na istoku.

Istočno od rijeke Mississippi (Najveće rijeke u Sjevernoj Americi) je uglavnom šumovito. Appalachian planine dijele ovo područje u istočne i srednjozapadne Sjedinjene Američke Države, iako se "južne države" često smatraju posebnom regijom primarno zbog kulturnih razloga. Zapadno od Mississippija su zapadne Sjedinjene Američke Države. Između Mississippija i Stjenovitih planina nalazi se Velika ravnica (SAD) (Većina Divljeg zapada) dok se Tihookeanske Sjedinjene Američke Države nalaze zapadno od Stjenovitih planina. Daleka država Aljaska se smatra arktičkom zemljom, dok se Hawai'i smatraju tropskim područijem.

Sjedinjene Američke Države imaju dugu granicu sa Kanadom i Meksikom. Granica s Kanadom je duga 8.893 km, a s Meksikom 3.326 km. 19.924 km granice Sjedinjenih Američkih Država dira okeane i mora. Što se tiče klime, većina Sjedinjenih Američkih Država ima blagu klimu, izuzev nekoliko područja koji imaju arktičku klimu (Aljaska), ili tropsku klimu (Florida, Hawa'i). Neka područja Sjedinjenih Američkih Država imaju visok rizik od uragana i ostalih tropskih oluja (države na južnoj atlantskoj obali i države Meksičkog zaljeva), tornada (središnje države), i zemljotresa (većinom države Kalifornija i Washington).

Na zapadu su Kordiljeri, vjenačne planine sa vulkanskim reljefnim oblicima u nekim dijelovima. Najviši vrhovi preko 6000 m su u Aljaskim planinama. Južnije se ističu vijenci Stjenovitih planina, koji sa Kaskadskim planinama Sijera Nevade zatvaraju visoravan Velike zavale i visoravan Kolorado. Na istoku je Apalački plato sa velikim zalihama uglja, gvožđa i nafte. Priatlantska nizija, na sjeveroistoku, posebno je razuđena, pa su tu izgrađene najvažnije luke. Na jugoistoku ove nizije turistički je atraktivno poluostrvo Florida.

Politika

[uredi | uredi izvor]
Zastupnički dom Sjedinjenih Američkih Država.
Glavni članak: Politika Sjedinjenih Američkih Država

Vlada i politika Sjedinjenih Država zasnovana je na Ustavu Sjedinjenih Američkih Država, napisanom 1787. Ustav je do danas dopunjen s nekoliko amandmana. Prvih 10 su prihvaćeni nedugo poslije nastanka samog Ustava. Grupno se nazivaju "Spisak prava" (Bill of Rights), a odnose se na osnovna prava državljana Sjedinjenih Američkih Država, kao što su pravo na slobodu govora i vjeroispovijesti.

Vlada Sjedinjenih Američkih Država je jedna od najstarijih na svijetu. Kao federalna demokratija, sastoji se od izvršne, zakonodavne, i sudske vlasti. Izvršna vlast se sastoji od predsjednika i njegovog kabineta, uz dodatak raznih državnih službi.

Zakonodavna vlast je Kongres Sjedinjenih Američkih Država, koji se sastoji od Doma zastupnika (House of Representatives) i Senata (Senate). Zastupnici i Senatori su podijeljeni po saveznim državama. U Domu Zastupnika svaka savezna država ima broj predstavnika razmjeran njenom broju stanovnika, dok u Senatu svaku državu zastupaju dva senatora. Broj zastupnika u Domu Zastupnika je 435. Senat trenutno broji 100 senatora.

Sudska vlast se sastoji od svih sudova u Sjedinjenim Državama. Vrhovni sud Sjedinjenih Američkih Država broji devet sudija, koji su na doživotnom mandatu. Nakon smrti ili povlačenja sudije, predsjednik SAD-a nominira novog sudiju, kojeg šalje Senatu da glasa za odobravanje.

Svaka savezna država u Sjedinjenim Državama ima svoju vladu, čije su granice moći ispod nivoa moći federalne vlade. Koliko tačno ovlasti svaka država može imati je tema mnogih rasprava u američkoj politici. Glavne političke stranke Sjedinjenih Država su Republikanska Stranka i Demokratska Stranka.

Administrativna podjela

[uredi | uredi izvor]
Glavni članak: Savezne države Sjedinjenih Američkih Država

Sjedinjene Američke Države se sastoje od 50 saveznih država. Svaka savezna država ima svoju vladu koja u glavnom radi po istom principu kao federalna vlada u Washingtonu. Svaka država ima glavni grad i državne simbole, kao i ustav i zakone. Jedino zakoni koji su proturječni postojećem federalnom zakonu nisu dozvoljeni. Tačan balans nezavisnosti kojeg bi savezne države trebale imati od federalne vlade je kroz historiju tema brojnih rasprava u američkoj politici, naročito tokom 19. stoljeća.

Osim saveznih država, Sjedinjene Države broje i jedan federalni distrikt; Distrikt Kolumbije, gdje je smješten Washington, D.C. Nekoliko ostrvskih teritorija također je u sastavu Sjedinjenih Država: Američka Samoa, ostrvo Baker, Guam, ostrvo Howland, Ostrvo Jarvis, atol Johnston, greben Kingman, atol Midway, ostrvo Navassa, Sjeverna Marijanska ostrva, atol Palmyra, Portoriko, Američka Djevičanska ostrva i ostrvo Wake.

Savezne države u sastavu Sjedinjenih Američkih Država su:

Mapa država u Sjedinjenim Američkim Državama

Privreda

[uredi | uredi izvor]
Berza dionica u New York Cityju
Glavni članak: Privreda Sjedinjenih Američkih Država

Sjedinjene Američke Države su trenutno privredno najjača zemlja u svijetu. 2003. godine, ukupan bruto domaći proizvod je iznosio 10,98 biliona američkih dolara (USD) što iznosi 37.800 USD po glavi stanovnika.

Privreda se odvija po kapitalističkom sistemu, ali postoje i socijalni programi, kao što su "Medicare", "Medicaid" i "Social Security. Ovi programi međutim nisu efikasni u poređenju sa sličnim programima u drugim privredno razvijenim državama.

Valuta Sjedinjenih Američkih Država je američki dolar koji isto služi kao valuta u nekim drugim zemljama svijeta, poput Ekvadora. Berzne dionice Sjedinjenih Američkih Država su poznate kao pokazitelji stanja svjetske privrede.

Najveći trgovinski partner Sjedinjenih Država je Kanada. Ostali međunarodni partneri su Meksiko, Evropska Unija, Japan, Indija, i Južna Koreja. Trgovina sa Kinom je također vrlo značajna.

Sjedinjene Države su treća najpopularnija destinacija svjetskih turista, poslije Francuske i Španije.

Stanovništvo

[uredi | uredi izvor]
Glavni članak: Stanovništvo Sjedinjenih Američkih Država

Prema najnovijim procjenama, Sjedinjene Države trenutno broje oko 293.027.571 stanovnika. Glavne etničke grupe su bijelci, crnci, hispanci, azijati, i američki starosjedioci (Indijanci, Eskimi i dr.).

Od ukupnog broja bijelaca, 23% su porijeklom Nijemci, 16% Irci, 13% Englezi, 6% Italijani, 6% Holanđani, i 7% Slaveni (U glavnom iz Poljske i Rusije).

Crnci čine malo manje od 13% stanovništva Sjedinjenih Država. Hispanci čine 13,4% stanovništva, ali dolaze iz raznih zemalja iz Centralne i Južne Amerike. Meksikanci čine većinu u nekim saveznim državama na jugozapadu zemlje. Azijati čine 4,2% stanovništva a američki starosjedioci tek 1,5%.

2001. godine većina Amerikanaca bili (52%) su protestanti, 24,5% katolici, 13,2% ne pripada određenoj vjeri, i 1,3% su Jevreji. muslimani i budisti čine manje od 1% ukupnog stanovništva.

Prema procjenama Američke vlade, otprilike 350.000 Bošnjaka živi u Sjedinjenim Državama. Većina se nalazi u centralno-zapadnoj regiji, u gradovima poput St. Louisa i Chicaga (25 000+ u tim gradovima). U nekim malim gradovima poput Utike (središnja New York država), Bošnjaci čine većinski dio stanovništva [nedostaje referenca]. Prema nekim procjenama, Bošnjaci su treća najveća grupa muslimana u Americi.

Kultura

[uredi | uredi izvor]
Glavni članak: Kultura Sjedinjenih Američkih Država

Kultura Sjedinjenih Država je imala ogroman uticaj na svijet. Američka muzika je poznata širom svijeta. Čuveni stilovi džez i bluz su oba iz Sjedinjenih Država, a Amerikanci su imali veliki uticaj na rock and roll muziku.

Američki filmovi su također izuzetno popularni u svijetu. Čuveni Hollywood se nalazi do Los Angelesa.

Sjedinjene Države imaju preko 4.000 univerziteta, a neki poput Harvarda i Yalea su među najčuvenijim i visoko-obrazovnim institucijama na svijetu. Mnogi poznati pisci i naučnici, poput Mark Twaina i Thomasa Edisona su bili Amerikanci.

Napomene

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Pet većih teritorija jesu Američka Samoa, Guam, Sjeverna Marijanska ostrva, Portoriko, te Američka Djevičanska ostrva. Postoji 11 manjih ostrva bez stalne populacije: Ostrvo Baker, Ostrvo Howland, Ostrvo Jarvis, Atol Johnston, Greben Kingman, Atol Midway, te Atol Palmyra. Suverenost SAD-a nad ostrvima Petrel, Navasa, Seranilla i Wake osporena je.[6]
  2. ^ Sljedeća dva primarna izvora predstavljaju obim (min./maks.) ukupne površine za Kinu i SAD. Oba izvora isključuju Tajvan iz površine Kine.
    1. Encyclopædia Britannica svrstava Kinu kao svjetsku treću najveću državu (nakon Rusije i Kanade) s ukupnom površinom od 9.572.900 km2,[8] and the United States as fourth-largest at 9,526,468 sq km. The figure for the United States is less than in the CIA Factbook because it excludes coastal and territorial waters.[9]
    2. CIA World Factbook svrstava SAD kao treću najveću državu (nakon Rusije i Kanade) s ukupnom površinom od 9.833.517 km2,[10] te Kinu kao četvrtu najveću sa 9.596.960 km2.[11] Ovi podaci za SAD veći su od onih koje navodi Encyclopædia Britannica jer uključuju obalne i teritorijalne vode.

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Feder, Jody (25. 1. 2007). "English as the Official Language of the United States: Legal Background and Analysis of Legislation in the 110th Congress" (PDF). Ilw.com (Congressional Research Service). Pristupljeno 8. 7. 2015.
  2. ^ Kodeks Novog Meksika 1-16-7 (1981).
  3. ^ Kodeks Novog Meksika 14-11-13 (2011).
  4. ^ Cobarrubias, Juan; Fishman, Joshua A. (1983). Progress in Language Planning: International Perspectives. Walter de Gruyter. str. 195. ISBN 90-279-3358-8. Pristupljeno 27. 12. 2011. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  5. ^ García, Ofelia (2011). Bilingual Education in the 21st Century: A Global Perspective. John Wiley & Sons. str. 167. ISBN 1-4443-5978-9. Pristupljeno 27. 12. 2011.
  6. ^ U.S. State Department, Common Core Document to U.N. Committee on Human Rights Arhivirano 11. 6. 2016. na Wayback Machine, 30. 12. 2011, Item 22, 27, 80 — and U.S. General Accounting Office Report, U.S. Insular Areas: application of the U.S. Constitution Arhivirano 29. 2. 2020. na Wayback Machine, novembar 1997, str. 1, 6, 39n. Oboje pregledano 6. 4. 2016.
  7. ^ "State and other areas", U.S. Census Bureau, MAF/TIGER database as of August 2010, excluding the U.S. Minor Outlying Islands. Pregledano 22. 10. 2014.
  8. ^ "China". Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 31. 1. 2010.
  9. ^ "United States". Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 31. 1. 2010.
  10. ^ "United States". CIA. Arhivirano s originala, 6. 7. 2015. Pristupljeno 10. 6. 2016.
  11. ^ "China". CIA. Arhivirano s originala, 13. 10. 2016. Pristupljeno 10. 6. 2016.
  12. ^ Adams, J.Q.; Strother-Adams, Pearlie (2001). Dealing with Diversity. Chicago: Kendall/Hunt. ISBN 0-7872-8145-X.
  13. ^ "Wildlife Library". National Wildlife Federation. Pristupljeno 23. 12. 2014.
  14. ^ Pogledajte:
  15. ^ Greene, Jack P.; Pole, J.R., eds. (2008). A Companion to the American Revolution, str. 352–361.
    Bender, Thomas (2006). A Nation Among Nations: America's Place in World History. New York: Hill & Wang. str. 61. ISBN 978-0-8090-7235-4.
    "Overview of the Early National Period". Digital History. University of Houston. 2014. Pristupljeno 25. 2. 2015.
  16. ^ a b Carlisle, Rodney P.; Golson, J. Geoffrey (2007). Manifest Destiny and the Expansion of America. Turning Points in History Series. ABC-CLIO. str. 238. ISBN 978-1-85109-833-0.
  17. ^ "The Civil War and emancipation 1861–1865". Africans in America. Boston, Massachusetts: WGBH Educational Foundation. 1999. Arhivirano s originala, 12. 10. 1999.
  18. ^ Britannica Educational Publishing (2009). Wallenfeldt, Jeffrey H. (ured.). The American Civil War and Reconstruction: People, Politics, and Power. America at War. Rosen Publishing Group. str. 264. ISBN 978-1-61530-045-7.
  19. ^ White, Donald W. (1996). "1: The Frontiers". The American Century. Yale University Press. ISBN 0-300-05721-0. Pristupljeno 26. 3. 2013.
  20. ^ "Work in the Late 19th Century". Library of Congress. Pristupljeno 16. 1. 2015.
  21. ^ Tony Judt; Denis Lacorne (4. 6. 2005). With Us Or Against Us: Studies in Global Anti-Americanism. Palgrave Macmillan. str. 61. ISBN 978-1-4039-8085-4.
    Richard J. Samuels (21. 12. 2005). Encyclopedia of United States National Security. SAGE Publications. str. 666. ISBN 978-1-4522-6535-3.
    Paul R. Pillar (1. 1. 2001). Terrorism and U.S. Foreign Policy. Brookings Institution Press. str. 57. ISBN 0-8157-0004-0.
    Gabe T. Wang (1. 1. 2006). China and the Taiwan Issue: Impending War at Taiwan Strait. University Press of America. str. 179. ISBN 978-0-7618-3434-2.
    Understanding the "Victory Disease," From the Little Bighorn to Mogadishu and Beyond. DIANE Publishing. str. 1. ISBN 978-1-4289-1052-2.
    Akis Kalaitzidis; Gregory W. Streich (2011). U.S. Foreign Policy: A Documentary and Reference Guide. ABC-CLIO. str. 313. ISBN 978-0-313-38375-5.
  22. ^ "Average annual wages, 2013 USD PPPs and 2013 constant prices". OECD. Pristupljeno 30. 4. 2016.
  23. ^ "U.S. Workers World's Most Productive". CBS News. 11. 2. 2009. Pristupljeno 23. 4. 2013.
  24. ^ "Manufacturing, Jobs and the U.S. Economy". Alliance for American Manufacturing. 2013. Arhivirano s originala, 7. 7. 2015. Pristupljeno 19. 9. 2016.
  25. ^ "U.S. and World Population Clock". United States Census Bureau. Pristupljeno 11. 7. 2016.
  26. ^ "World Economic Outlook Database, April 2015".
  27. ^ "Trends in world military expenditure, 2013". Stockholm International Peace Research Institute. april 2014. Arhivirano s originala, 4. 1. 2015. Pristupljeno 14. 4. 2014.
  28. ^ Cohen, 2004: History and the Hyperpower
    BBC, April 2008: Country Profile: United States of America
    "Geographical trends of research output". Research Trends. Arhivirano s originala, 17. 3. 2014. Pristupljeno 16. 3. 2014.
    "The top 20 countries for scientific output". Open Access Week. Arhivirano s originala, 17. 3. 2014. Pristupljeno 16. 3. 2014.
    "Granted patents". European Patent Office. Pristupljeno 16. 3. 2014.

Također pogledajte

[uredi | uredi izvor]

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]
Logo Commonsa
Logo Commonsa
Sjedinjene Američke Države na Wikimedia Commonsu.
Commons logo
Commons logo
Commons ima datoteke na temu: Sjedinjene Američke Države
WikiAtlas ima mape na temu: Sjedinjene Američke Države
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjedinjene_Američke_Države&oldid=3664613"