Idi na sadržaj

Odžaci (Konjic)

Koordinate: 43°31′08″N 18°13′40″E / 43.5189°N 18.2278°E / 43.5189; 18.2278
S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Odžaci
(naselje)
Odžaci nalazi se u Bosna i Hercegovina
Odžaci
Odžaci
Lokacija u Bosni i Hercegovini
Koordinate: 43°31′08″N 18°13′40″E / 43.5189°N 18.2278°E / 43.5189; 18.2278
Država Bosna i Hercegovina
EntitetFederacija Bosne i Hercegovine
Kanton Hercegovačko-neretvanski
OpćinaKonjic
Stanovništvo (2013)
 • Naseljeno mjesto70
Vremenska zonaCET (UTC+1)
 • Ljeti (DST)CEST (UTC+2)
Pozivni broj(+387) 36
Matični broj127728[1]
Matični broj općine10529

Odžaci su naseljeno mjesto u općini Konjic, Bosna i Hercegovina. Naselje Odžaci su sjedište MZ Bjelimići. Ime Odžaci može dolaziti od slavenske modifikacije turske riječi "odžak", što znači "dimnjak" ili "kula", a najvjerovatnije je nazvano po nekoliko kula begova Šurkovića koje su u tom selu sagrađene prije oko 400 godina.[2]

Historija

[uredi | uredi izvor]

Humski velikaš Juraj Čemerović, koji je bio u službi hercega Stjepana, imao je svoj dvor u lokalitetu današnjih Odžaka, kao i svoje posjede, koji su kasnije bili u timaru begova Šurkovića (Anđelić 1982: 88, 99). Jedino naziv Odžaci, koji se najvjerovatnije odnosi na spomenute odžake, ukazuje na to otkad otprilike postoje pod tim imenom, a spominjanje posjeda Juraja Čemerovića govori da je moguće da je naselje oko posjeda postojalo i prije osmanlijske okupacije Bosne. Inače, prostor naselja Odžaci prije dolaska Osmanlija pripadao je Zagorskoj župi i naselju koje se u poveljama spominje kao Bjelimići i u čijoj je blizini srednjovjekovna utvrda Veletin (blizu današnjeg sela Ocrkavlje u Bjelimićima).[2]

Historijsko područje – Nekropola sa stećcima Gradić u Odžacima, proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[3] Na lokalitetu Gradić evidentirano je 100 stećaka, od čega 98 sanduka i 2 ukrašena sljemenjaka. Obrada stećaka je neujednačena, orijentirani su u pravcu istok-zapad u nizovima.

Historijsko područje – Nekropola sa stećcima Česmina glava u Odžacima, takođe proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[4] Na ovom lokalitetu evidentirano je 68 stećaka, od čega 63 sanduka i 5 sljemenjaka. Stećci su dobro obrađeni, svi su neukrašeni i orijentirani u pravcu istok–zapad.

U ovm naselju postoji i treća nekropola, Ježeprasina, sa oko 130 stećaka.

Historijska građevina – Šurkovića (Odžakovića) kula u Odžacima, je još jedan nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[5] Kula, kao stambeno-fortifikacijski objekat, predstavlja „poseban tip starije muslimanske kuće... poluutvrđeni dvorac feudalaca i, po svoj prilici, izdanak stambene kulture srednjeg vijeka. Obično su ih gradili spahije, zaimi i kapetani. Svega 37 porodica u Hercegovini posjedovalo je beglučke komplekse veće od 575.000 m2. U selu su se nalazile do sredine XX vijeka tri kule i više odžaka. Uz svakoj od kula bio je bunar. Hamdija Kreševljaković ih datira u 16-17. vijek. Pošto je objekat već duže vremena van upotrebe, unutrašnjost objekta je u zapuštenom stanju.

Stanovništvo

[uredi | uredi izvor]
Sastav stanovništva – naselje Odžaci
2013.1991.1981.[6]1971.[7]
Osoba70 (100,0%)105 (100,0%)153 (100,0%)177 (100,0%)
Bošnjaci69 (98,57%)98 (93,33%)1142 (92,81%)1152 (85,88%)1
Ostali1 (1,429%)4 (2,260%)
Hrvati7 (6,667%)8 (5,229%)15 (8,475%)
Jugoslaveni2 (1,307%)3 (1,695%)
Srbi1 (0,654%)3 (1,695%)
  1. 1 Modalitet Muslimani se danas označava kao modalitet Bošnjaci.

Literatura

[uredi | uredi izvor]
  • Hamdija Kreševljaković, Naše starine - Godišnjak Zavoda za zaštitu spomenika kulture Bosne i Hercegovine, broj II. Sarajevo: 1954. -Kule i odžaci u Bosni i Hercegovini

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ "Sistematski spisak općina i naselja" (PDF). fzs.ba. Arhivirano s originala (PDF), 9. 5. 2016. Pristupljeno 4. 11. 2015.
  2. ^ a b HAMDIJA KREŠEVLJAKOVIĆ, KULE I ODŽACI U BOSNI I HERCEGOVINI - LES CHATEAUX - FORTS ET LES MANOIRS (ODŽAK) DE BOSNIE ET HERZEGOVINE)[mrtav link]
  3. ^ "Nekropola sa stećcima Gradić u Odžacima". kons.gov.ba. Arhivirano s originala, 4. 8. 2022. Pristupljeno 13. 3. 2016.
  4. ^ "Nekropola sa stećcima Česmina glava u Odžacima". kons.gov.ba. Arhivirano s originala, 4. 8. 2022. Pristupljeno 13. 3. 2016.
  5. ^ "Šurkovića (Odžakovića) kula u Odžacima". kons.gov.ba. Arhivirano s originala, 4. 8. 2022. Pristupljeno 13. 3. 2016.
  6. ^ "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 4. 11. 2015.
  7. ^ "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 4. 11. 2015.

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]