Rade Brkić

Rade Brkić
Rođenje	19. novembar 1913. Jelašinovac kod Sanskog Mosta, Austro-Ugarska
Smrt	9. decembar 1992. Beograd
Zanimanje	Vojno lice
Nagrade	Narodni heroj Jugoslavije

Radomir Rade Brkić (Jelašinovac kod Sanskog Mosta, 19. novembar 1913 — Beograd, 9. decembar 1992), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, pukovnik JNA i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 19. novembra 1913. godine u Jelašinovcu, kod Sanskog Mosta, u siromašnoj seljačkoj porodici. Kao petnaestogodišnjak se već zaposlio. Po odsluženju vojnog roka, radio je po gradilištima u Crnoj Gori i Srbiji.

Po početku Aprilskog rata 1941, otišao je u svoju jedinicu u Banja Luku, u 90. pešadijski puk. Puk se stacionirao na planini Kridiji, gdje je bio komandir desetine. Poslije rasula Jugoslovenske vojske, povukao se preko Save u Bosnu. Pao je u njemačko zarobljeništvo, ali je uspio da pobjegne i da se vrati u svoje selo.

Čim je počeo ustaški teror nad srpskim stanovništvom, sastao se sa svojim poznanicima i dogovorio o pokretanju oružanog otpora. Pred sam ustanak, ustaše su ga uhapsile u Bosanskoj Krupi i s grupom ljudi prebacile kamionom na Crno Jezero na streljanje. U momentu strijeljanja, iskoristivši noć, udario je ustašu, skočio u Unu i uspio pobjeći u svoje selo. Vratio se kući u trenutku otpočinjanja ustanka. Sa sedam drugova organizovao je grupu konjanika, koji su obilazili susjedna sela, organizovali ustanak i vodili borbe s ustašama. Rade je učestvovao u više akcija u rejonu Sanice, Dobra i Kamengrada, u paljenju mosta na reci Dabru, u likvidaciji neprijatelja na željezničkoj stanici Sanička Rijeka i u bacanju bombi u vagone na pruzi Sanica–Bravsko.

Septembra 1941. godine, bio je postavljen za komandira voda, početkom 1942. za zamjenika komandira čete, a ubrzo i za komandira čete. Maja 1942. godine, bio je primljen u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Početkom augusta 1942, u napadu na Gornju Sanicu, njegova četa je nanijela teške gubitke neprijatelju. U oktobru 1942, bio je postavljen za komandanta Prvog bataljona Šeste krajiške brigade. Istog mjeseca, predvodio je udarnu grupu u napadu na Sanski Most i prodro u centar grada, gdje je bio ranjen.

Početkom Četvrte neprijateljske ofanzive 1943, bio je postavljen za komandanta istog bataljona. Na Smrešnjaku, kod sela Dabra, njegov bataljon je probojem kroz neprijateljski obruč spasio nekoliko stotina civila, ranjenika i tifusara. Nadalje je učestvovao u borbama u Podgrmeču u proljeće 1943, zatim oko Grahova, Drvara, Glamoča, Mrkonjić Grada i na Manjači, u razbijanju četničkih snaga.

Augusta 1943. godine, bio je postavljen za zamjenika komandanta Šeste krajiške brigade. Na toj dužnosti učestvovao je u napadima na Bosanski Petrovac, Prijedor i Banja Luku. Septembra 1944, prilikom napada na Banja Luku, bio je na čelu dva pojačana bataljona, zarobivši ustaški artiljerijski divizion i vod tenkova, koji su iskorišteni za dejstvo po najjačim žarištima ustaškog otpora u gradu.

Oktobra 1944, primio je dužnost komandanta Sedme krajiške brigade. Sa ovom je brigadom učestvovao u oslobođenju Travnika, u borbama za Gučiju Goru, zatim u operaciji za oslobođenje Sarajeva i u borbama za oslobođenje Visokog, Kaknja i Zenice. U završnim operacijama za oslobođenje Jugoslavije 1945, s brigadom je učestvovao u oslobođenju Karlovca, a zatim u nastupanju ka Zidanom Mostu.

Poslije rata, bio je na dužnosti komandanta brigade, puka i načelnika Štaba divizije. Završio je Višu vojnu akademiju JNA. Penzionisan je 1964. godine u činu pukovnika JNA.

Umro je 9. decembra 1992. godine u Beogradu, gdje je i sahranjen, u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i ostalih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su: dva Ordena za hrabrost, Orden zasluga za narod sa srebrnim zracima, Orden bratstva i jedinstva sa srebrnim vijencem i Orden partizanske zvijezde sa puškama. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 27. novembra 1953. godine.

Proslavljeni srpski fudbalski trener Radomir Antić dobio je ime po Brkiću koji mu je bio dajdža.