Gazi Husrev-beg
| Gazi Husrev-beg | |
|---|---|
 Turbe Gazi Husrev-bega (desno) u haremu njegove džamije u Sarajevu | |
| Rođenje |
1480. Serres, Osmanlijsko Carstvo |
| Smrt |
1541. Sarajevo, Osmanlijsko Carstvo |
Gazi Husrev-beg (1480-1541), jeste bosanski beg[1][2] u Osmanlijskom Carstvu u prvoj polovini 16. vijeka.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Gazi Husrev-beg je bio vojni strateg i smatra se najznačajnijim namjesnikom osmanlijske Bosne. Otac mu je bio Ferhad-beg namjesnik Trakije. Husrev-begova majka bila je sultanija Seldžuka kćerka sultana Bajazida II. Serez je bio njena rezidencija, rezidencija osmanske princeze. Time je pradjed Husrev-bega bio čuveni Mehmed II. Otac Husrev-bega, Ferhad-beg poginuo je 1486. kod Adane. Majka Seldžuka je sina odvela kod djeda, sultana Bajezida II u Carigrad, gdje se Husrev-beg odgajao i školovao u carskom saraju.[3]
Gazi Husrev-beg je ratovao protiv Mlečana, Mađara i ostatka Bosanskog kraljevstva koje se bunilo protiv Osmanlijskog Carstva. Za manje od tri godine osvojio je Knin, Skradin i Ostrovicu. Nakon ratnih uspjeha, Gazi Husrev-beg je odlukom carskog divana imenovan bosanskim sandžak-begom.
Pod vodstvom Gazi Husrev-bega, Osmanlijska vojska je brzo napredovala u ratovanju. Gazi Husrev-beg je također osvojio utvrđene gradove Greben, Sokol, Jezero, Vinac, Vrbaški Grad, Livač, Karmatin, Bočac, Udbinu, Vranu, Modruč i Požegu.
Osim vojnih uspjeha, Gazi Husrev-beg je imao ogroman uticaj na razvoj Bosne, naročito grada Sarajeva. Sva svoja nepokretna i pokretna dobra je uvakufio. Obnovio je Carevu džamiju i izgradio čuvenu Gazi Husrev-begovu džamiju, biblioteku, medresu, sahat-kulu, bolnicu i mnoge druge poznate zgrade.[4]
Rašireno je mišljenje da je Gazi Husrev-beg izgubio život u bici u Crnoj Gori 1541. godine, odnosno da ga je ubio Crnogorac iz plemena Kuča. Naprotiv, Gazi Husrev-beg je umro u Sarajevu o čemu svjedoči bilješka u Fojničkoj hronici.[5] Sahranjen je u turbetu u haremu svoje džamije, a iznad vrata na turbetu piše: "Neka svaki dan milost Božija i blagoslov na njeg pada."
Također pogledajte[uredi | uredi izvor]
- Baščaršija
- Begova džamija
- Bolnica Gazi Husrev-begovog vakufa
- Gazi Husrev-begova biblioteka
- Gazi Husrev-begova medresa
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Behija Zlatar, Gazi Husrev-beg, Orijentalni institut, Posebna izdanja 32, Sarajevo 2010.
- Ahmed Mehmedović, Gazi Husrev-beg i njegove zadužbine, Sarajevo 2005.
- Behija Zlatar, Zlatni period Sarajeva: Prilozi historiji Sarajeva, Institut za istoriju, 1997
- Alija Bejtić, Ulice i trgovi starog Sarajeva, Sarajevo 1973.
- Mehmed Mujezinović, "Kulturno naslijeđe", Sarajevo –Publishing, 3. izdanje, str. 61 – 65, 1998. - Islamska epigrafika Bosne i Hercegovine, knjiga 3
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "O vakufu". vakuf-gazi.ba. Pristupljeno 2016-02-20.
- ^ "Historijat". ghb.ba. Pristupljeno 5. 4. 2017.
- ^ Behija Zlatar, Gazi Husrev-beg, Orijentalni institut, Posebna izdanja 32, Sarajevo 2010, 11-13, 18-20.
- ^ A. Nalo Najpoznatiji bosanski valija Gazi Husrev-beg nije štedio - U malter Begove džamije, umjesto vode, sipano mlijeko s bjelancima Dnevni avaz, objavljeno 30. 11. 2014; pristupljeno: 30. 11. 2014 (bs)
- ^ Zlatar, Behija (2010). Gazi Husrev-beg. Sarajevo: Orijentalni institut. str. 61. ISBN 978-9958-626-13-5.
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
 |
Commons ima datoteke na temu: Gazi Husrev-beg |
| Prethodnik: | Sandžak Bosna 15. septembar 1521. - juni 1525. |
Nasljednik: |
| Bali-beg Jahjapašić | Gazi Hasan-beg |
| Prethodnik: | Sandžak Bosna januar 1526. - mart 1534. |
Nasljednik: |
| Gazi Hasan-beg | Ulama-paša |
| Prethodnik: | Sandžak Bosna maj 1536. - 18. juni 1541. |
Nasljednik: |
| Ulama-paša | Ulama-paša |
