Razlika između verzija stranice "Alkani"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
| Red 53: | Red 53: | ||
{{Link FA|de}} |
{{Link FA|de}} |
||
{{Link FA|sl}} |
{{Link FA|sl}} |
||
[[ar:ألكان]] |
|||
[[az:Alkan]] |
|||
[[be:Алканы]] |
|||
[[bg:Алкан]] |
|||
[[ca:Alcà]] |
|||
[[cs:Alkany]] |
|||
[[cy:Alcan]] |
|||
[[da:Alkan]] |
|||
[[de:Alkane]] |
|||
[[el:Αλκάνια]] |
|||
[[en:Alkane]] |
|||
[[eo:Alkano]] |
|||
[[es:Alcano]] |
|||
[[et:Alkaanid]] |
|||
[[eu:Alkano]] |
|||
[[fa:آلکان]] |
|||
[[fi:Alkaanit]] |
|||
[[fo:Alkan]] |
|||
[[fr:Alcane]] |
|||
[[gl:Alcano]] |
|||
[[he:אלקאן]] |
|||
[[hi:अल्केन]] |
|||
[[hr:Alkani]] |
|||
[[hu:Alkánok]] |
|||
[[hy:Ալկաններ]] |
|||
[[id:Alkana]] |
|||
[[is:Alkanar]] |
|||
[[it:Alcani]] |
|||
[[ja:アルカン]] |
|||
[[jv:Alkana]] |
|||
[[ka:ალკანი]] |
|||
[[kk:Алкандар]] |
|||
[[ko:알케인]] |
|||
[[ku:Alkan]] |
|||
[[la:Alcanum]] |
|||
[[lb:Alkanen]] |
|||
[[lmo:Alcan]] |
|||
[[lt:Alkanas]] |
|||
[[lv:Alkāni]] |
|||
[[mk:Алкан]] |
|||
[[ml:ആൽക്കെയ്ൻ]] |
|||
[[ms:Alkana]] |
|||
[[nds:Alkan]] |
|||
[[nl:Alkaan]] |
|||
[[nn:Alkan]] |
|||
[[no:Alkaner]] |
|||
[[nrm:Alcane]] |
|||
[[oc:Alcan]] |
|||
[[pl:Alkany]] |
|||
[[pms:Parafin-a]] |
|||
[[pt:Alcano]] |
|||
[[ro:Alcan]] |
|||
[[ru:Алканы]] |
|||
[[sh:Alkani]] |
|||
[[si:ඇල්කේන]] |
|||
[[simple:Alkane]] |
|||
[[sk:Alkán]] |
|||
[[sl:Alkan]] |
|||
[[sq:Alkanet]] |
|||
[[sr:Алкани]] |
|||
[[stq:Alkane]] |
|||
[[su:Alkana]] |
|||
[[sv:Alkan]] |
|||
[[ta:ஆல்க்கேன்]] |
|||
[[th:อัลเคน]] |
|||
[[tr:Alkan]] |
|||
[[uk:Алкани]] |
|||
[[vi:Ankan]] |
|||
[[zh:烷烃]] |
|||
[[zh-classical:烷烴]] |
|||
Verzija na dan 11 mart 2013 u 11:01
Alkani su zasićeni ugljikovodici koji imaju samo jednostruke kovalentne veze u molekulu. Njihov predstavnik je plin metan.
Imenovanje alkana
Po IUPAC metodu, imenovanje alkana je prilično jednostavno. Imena svih alkana završavaju na -an. Prefiks je baziran na broju atoma ugljika pojedinog alkana.
- metan, alkan s jednim atomom ugljika, CH4
- etan, sumarna formula C2H6
- propan, sumarna formula C3H8
- butan, sumarna formula C4H10
- pentan, sumarna formula C5H12
- heksan, sumarna formula C6H14
- heptan, sumarna formula C7H16
- oktan, sumarna formula C8H18
- nonan, sumarna formula C9H20
- dekan, sumarna formula C10H22
Imena funkcionalnih grupa nastalih iz alkana se izvode iz imena alkana tako što se dodaje nastavak -il, na primjer, funkcionalna grupa CH3 nastala iz metana naziva se metil grupa, CH2CH3 je etil grupa itd. Alkani se mogu vezati i u vidu prstena te tada govorimo o cikličnim alkanima. Cikloalkani se imenuju na sličan način kao i alkani, a najmanji broj ugljikovih atoma potrebnih za formiranje prstena je tri. (vidi ciklopropan).
Osobine
Alkani, kao i većina drugih ugljikovodika, su veoma lahko zapaljivi, te se uglavnom koriste kao gorivo u industriji ili u domaćinstvima. Benzin, na primjer, je smjesa koja se sastoji od oko 90% oktana, 8% heptana i 2% drugih ugljikovodika te sumpora i olova. Propan i butan su plinovi koji su našli široku primjenu kao zamjena za ugalj i drvo, a odnedavno i kao alternativa pogonskom gorivu za automobile. Prva četiri alkana u homolognom nizu su gasovi (metan, etan, propan i butan) dok su svi ostali tekućine.
Reakcije alkana
Alkani veoma lahko reaguju s halogenim elementima: fluorom, hlorom i bromom, dajući halogene alkane i hlorovodičnu kiselinu.
CH4 + Cl2 --> CH3Cl + HCl
Ova supstitucija se može nastaviti i dalje:
CH3Cl + Cl2 --> CH2Cl2 + HCl
CH2Cl2 + Cl2 --> CHCl3 + HCl
CHCl3 + Cl2 --> CCl4 + HCl
Također pogledajte
Literatura
 |
Commons ima datoteke na temu: Alkani |