UEFA Liga prvaka

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
(Preusmjereno sa UEFA Liga Prvaka)
Jump to navigation Jump to search
UEFA Liga prvaka
Ligaprvaka.png
Osnovano 1955; prije 63 godine
preimenovana 1992.
Regija Evropa (UEFA)
Broj ekipa 32 (grupna faza)
79, 80 ili 81 (ukupno)
Trenutni šampioni Španija Real Madrid (13. titula)
Najuspješniji klub Španija Real Madrid (13 titula)
Televizijski emiteri List of broadcasters
Internet stranica uefa.com
Soccerball current event.svg 2018/2019.

UEFA Liga prvaka je nogometno takmičenje koje se održava svake godine od strane evropske krovne kuće (UEFA) u kojem učestvuju najbolji evropski klubovi. Liga Prvaka je jedan od najprestižnijih turnira na svijetu i najprestižnije klupsko takmičenje koje se igra u Evropi. U Ligi Prvaka učestvuju prvaci top divizija nacionalnih liga (dok neke nacije imaju i više od jednog predstavnika). Finale Lige Prvaka je najgledaniji godišnji sportski događaj u svijetu. Finale sezone 2012-13 je imalo najveći TV rating do danas i privuklo je oko 360 miliona TV gledatelja. [1]

1992. Liga Prvaka mijenja dotadašnji Kup evropskih šampiona koji je trajao od 1955. Liga Prvaka dobija grupnu fazu i mogućnost da se iz iste zemlje plasira više učesnika. Do 1992., igrao se nokaut turnir u kojem su učestvovali samo prvaci evropskih zemalja. Tokom 1990., turnir dobija grupnu fazu u kojoj je prisutan kružni sistem (engl. round-robin system) te je samim tim više klubova iz jedne države dobilo pravo takmičenja na turniru.[2] Iako i danas većina liga može imati samo jednog predstavnika, najjače lige mogu imati i do 5 predstavnika. Klubovi koji u svojim ligama završe iza klubova koji su se plasirali u Ligu Prvaka, mogu igrati na drugom levelu evropskog fudbala tj. UEFA Evropa Ligi.

U sadašnjem formatu Liga Prvaka počinje krajem juna sa četiri nokaut runde i play-off rundom. Pobjednicima play-off runde (kojih ima 6) se pridružuje 26 timova koji su ranije osigruali plasman u grupnu fazu Lige Prvaka. 32 tima su potom ždrijebana u 8 grupa po 4 tima i igra se dvostruki kružni sistem. Pobjednici i drugoplasirani, ukupno njih 16, se plasiraju potom u nokaut fazu koja kuliminira finalom Lige Prvaka koje se održava u maju.[3] Pobjednik Lige Prvaka, automatski ima osigurano mjesto u utakmici UEFA Super Kupa i na FIFA Svjetskom klupskom prvenstvu.[4][5]

Real Madrid je najuspješniji klub u historiji takmičenja. Osvojili su 13 turnira Lige Prvaka, uključujući i prvih pet sezona. Španski klubovi imaju najviše osvojenih turnira Lige Prvaka, ukupno 18, a slijede ih engleski i italijanski klubovi, svaki sa po 12 osvojenih. Najviše različitih pobjednika iz jedne države dolazi iz Engleske, koja ima 5 različitih osvajača Lige Prvaka. Ukupno je 22 kluba osvojilo takmičenje, a njih 12 je osvojilo više puta.[6] Trenutni šampion je Real Madrid, koji je svoju 13. titulu osvojio pobijedivši Liverpool 3-1 u finalu 2018. Zahvaljujući tome su postali prvi tim u modernoj eri Lige Prvaka koji je osvojio ovaj turnir tri puta zaredom.

Historija[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Historija Evropskog kupa i UEFA Lige Prvaka

Prvi pan-evropski turnir je bio Kup Izazova, takmičenje između klubova iz Austro-Ugarske.[7] Mitropa Kup, kup nastao poslije Kupa Izazova, osmišljen je 1927. i bio je ideja Austrijanca Huge Meisela i bio je igran između klubova srednje Evrope.[8]1930. je stvoren Kup Nacija koji je bio pokušaj organiziranja turnira od strane švicarskog kluba Servette.[9] Održan u Ženevi, privukao je 10 timova sa cijelog kontinenta, a turnir je osvojen od strane mađarskog Újpesta. Latino evropske nacije su zajedno oformile Latinski Kup 1949.[10] Nakon primljenih izvještaja od njegovih žurnalista zbog velikog uspjeha Kupa Južnoameričkih Šampiona 1948., Gabriel Hanot, urednik L'Équipe je počeo sa predlaganjem turnira koji bi se prostirao duž cijelog kontinenta.[11] Nakon što je Stan Cullis proglasio Wolverhampton Wanderers "Šampionima svijeta" zbog njihovog uspjeha u prijateljskim susretima pedesetih godina 20. stoljeća i zbog pobjede od 3-2 nad Honvédom iz Budimpešte, Hanot je uvjerio UEFU da započne sa kontinentalnim klupskim takmičenjem. Turnir je osnovan u Parizu 1955. pod imenom Kup evropskih šampiona.


1955-66: Počeci[uredi | uredi izvor]

Prvo izdanje Evropskog kupa je bilo u sezoni 1955-56.[12][13]Učestvovalo je 16 timova: Milan (Italija), AGF Aarhus (Danska), Anderlecht (Belgija), Djurgården (Švedska), Gwardia Warszawa (Poljska), Hibernian (Škotska), Partizan (Jugoslavija), PSV Eindhoven (Holandija), Rapid Beč (Austrija), Real Madrid (Španija), Rot-Weiss Essen (Zapadna Njemačka), Saarbrücken (Saar), Servette (Švicarska), Sporting CP (Portugal), Stade de Reims (Francuska), and Vörös Lobogó (Mađarska).

Prvi meč Evropskog kupa održan je 4. septembra 1955. godine i završio je neriješenim rezultatom 3-3 između Sporting CP i Partizana. Prvi gol u historiji Evropskog kupa je postigao igrač Sportinga João Baptista Martins. Prvo finale je odigrano na stadionu Park Prinčeva između Real Madrida i Stade de Reimsa.[14]Španska ekipa je, preokrenuvši rezultat, slavila sa 4-3 zahvaljujući golovima Alfreda di Stefana i Marquitosa, a u strijelce se sa dva gola upisao i Hector Rial.

Real Madrid je sljedeće sezone uspješno odbranio titulu evropskog prvaka na domaćem terenu, Santiago Bernabeu, kada su savladali Fiorentinu.[15][16] Nakon prvog poluvremena bez golova, Real Madrid je poveo sa dva gola u prvih šest minuta nastavka čime je savladao Italijane. 1958. godine Milan nije uspio osvojiti Evropski kup unatoč tome što je vodio dva puta. Finale, koje se igralo na Heyselu, je tako otišlo u produžetke da bi Francisco Gento svojim pogotkom donio Real Madridu treću titulu prvaka Evrope zaredom.[17][18]Godine 1959., Real Madrid je ponovo u finalu savladao Stade de Reims rezultatom 2-0 na Neckarstadionu.[19][20]Predstavnik Zapadne Njemačke, Eintracht Frankfurt, je postao prvitim koji nije bio "latinski", a da je igrao u finalu Evropskog kupa. U sezoni 1959-60. su u finalu poraženi od Real Madrida rezultatom 7-3 što i do danas važi za finale sa najviše golova. Na Hampden Parku je Real slavio sa četiri pogotka Ferenca Puskasa i hat-trikom Alfreda di Stefana.[21][22] To je bila peta titula Evropskog prvaka zaredom koju je osvojio Real Madrid i taj rekord idalje nije oboren.

Era Los Merenguesa je završila u sezoni 1960-61 kad su ih u prvoj rundi savladali njihovi ljuti rivali, F.C. Barcelona.[23][24] Međutim, F.C. Barcelona nije uspjela osvojiti Evropski kup jer je u finalu poražena od portugalske Benfice rezultatom 3-2 na Wankdorf stadionu. Pojačani Eusebiom, Portugalci su u sezoni 1961-62 u finalu savladali Real Madrid rezultatom 5-3 na Olimpijskom stadionu u Amsterdamu i tako osvojili dva Evropska kupa zaredom.[25][26] Benfica je željela ponoviti uspjeh Real Madrida iz '50ih godina, pa su tako došli u svoje treće finale zaredom u sezoni 1962-63 kada su na Wembleyu poraženi sa 2-1 od Milana koji je pobijedio zahvaljujući pogocima Jose Alfatinija. Tako je trofej Evropskog kupa, prvi put napustio Pirinejski poluotok.[27][28][29] Inter iz Milana je u sezoni 1963-64 ponovio uspjeh gradskih rivala i savladao u finalu Real Madrid 3-1 na Ernst-Happel stadionu.[30][31] Titula je ostala i treću godinu zaredom u Milanu nakon što je Inter u finalu 1964-64 savladao Benficu rezultatom 1-0 na stadionu San Siro.[32][33]

Himna[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Himna Lige prvaka

Zvaničnu himnu Lige prvaka, zvanično nazvanu "Liga prvaka", napisao je Tony Britten i predstavlja adaptaciju Hendlovog djela "Svećenik Zadok".[34]UEFA je naručila himnu od Tony Brittena i komad je prvi put izveden od strane londonskog Kraljevskog Filharmonijskog orkestra i otpjevan od strane Akademije sv. Martina iz Londona. Refren sadrži tri različita jezika korištena u UEFI: engleski, njemački i francuski. Refren himne se pušta prije svake utakmice UEFA Lige prvaka, kao i na početku i kraju televizijskog prenosa. Cijela himna traje oko tri minuta i ima dvije kraće strofe i jedan refren. Za finale 2009. u Rimu, tenor Andrea Boticelli je pjevao himnu Lige prvaka uz podršku muzike. Slično je napravljeno i u finalu 2010. kada je tenor bio Juan Diego Florez. Ženski bend All Angels je nastupao u finalu 2011. godine. Jonas Kaufmann je bio tenor u finalu 2012. godine, dok mu je David Guetta bio podrška sa violinom. Himna nikad nije bila objavljena komercijalno u originalnoj verziji.

Brend[uredi | uredi izvor]

1991. godine je UEFA zamolila svog partnera Television Event and Media Marketing (TEAM), da pomogne u brendiranju Lige Prvaka što je rezultiralo himnom, "kućnim bojama": crna, bijela ili siva i logo-u u obliku lopte od zvijezda. Loptu od zvijezda kreirao je Design Bridge, firma iz Londona koju je izabrao TEAM-a nakon tendera. TEAM daje izrazitu pažnju tome kako su predstavljene boje i lopta od zvijezda u mečevima Lige Prvaka. Prema TEAMu: " Bez obzira da li ste gledatelj iz Milana ili Moskve, uvijek ćete vidjeti isti izgled materijala na stadionima, istu himnu i ceremoniju otvaranja sa "zvjezdanom loptom" na centru terena." Bazirano na provedenom istraživanju, TEAM je zaključio da je od 1999. godine 94% fanova prepoznalo "zvjezdanu loptu" sa otvaranja svake utakmice.

Učesnici[uredi | uredi izvor]

Liga prvaka jest takmičenje u kojem igraju prvaci svih članica UEFA-e (osim Lihtenštajna), kao i klubovi koji osvoje drugo, treće ili četvrto mjesto u nekoj od najjačih evropskih nacionalnih liga.

Broj mjesta u takmičenju zavisi od ranga saveza na UEFA-inoj rang-listi:

  • savezi rangirani od 1 do 3 mjesta imaju pravo na četiri ekipe u Ligi prvaka,
  • savezi rangirani od 4 do 6 mjesta imaju pravo na tri ekipe u Ligi prvaka,
  • savezi rangirani od 7 do 15 mjesta imaju pravo na dvije ekipe u Ligi prvaka,
  • savezi rangirani niže od 16 mjesta (uključujući i 16) imaju pravo na jednu ekipu u Ligi prvaka,

Pozicija na kojoj se nalazi savez također odlučuje hoće li predstavnici te zemlje igrati pretkola ili će se direktno plasirati u grupnu fazu. Tri prvorangirana saveza tako ima tri predstavnika u grupnoj fazi i jednog koja se takmičenju priključuju u razigravanju, dok najslabiji savezi dobijaju tek jedno mjesto u prvom pretkolu, što napredak klubova kroz Ligu prvaka čini veoma teškim. Petnaest prvoplasiranih saveza ima osigurano najmanje jedno mjesto direktno u grupama Lige prvaka.

Osim ovoga, jedno mjesto rezervirano je za aktualnog prvaka Evrope, za slučaj da se ne kvalicira po plasmanu u domaćoj ligi. Važno je napomenuti da jedna država može imati najviše četiri predstavnika u Ligi prvaka, tako da se u slučaju da je aktualni prvak iz zemlje koja daje četiri tima završio van prve četiri pozicije četvrtoplasirani tim preusmjerava u Evropsku ligu.

Finala[uredi | uredi izvor]

Finale Lige prvaka najveća je i najvažnija utakmica u okviru evropskog klupskog fudbala. Stadion na kojem se finale igra UEFA odabira dvije sezone prije tog finala.

Prvo finale odigrano je na stadionu Park prinčeva[35] u Parizu.

Najviše finala dosad održano je na stadionima Heysel (do tragedije 29. maja 1985), Wembley i Prater ("Ernst Happel"), po četiri. Što se tiče gradova, finaliste je najviše puta ugostio Pariz, čak pet, dok je od država Italija bila domaćin sedam puta.

Španski Real Madrid najviše je puta osvojio Ligu prvaka, ukupno 12 titula. Drugi po uspjehu jest italijanski AC Milan sa sedam, a iza njega dolaze Liverpool, Bayern München (pet titula), Ajax, Barcelona (četiri puta).

Klub koji osvoji Ligu prvaka dobija prijelazni trofej koji mora vratiti UEFA-i dva mjeseca prije sljedećeg finala. Svaki pobjednik dobije manju kopiju trofeja u trajno vlasništvo. Do 2009. godine postojalo je pravilo da klubovi koji osvoje tri titule prvaka Evrope zaredom ili pet ukupno dobijaju trofej u trajno vlasništvo, a UEFA za sljedeću sezonu izrađuje novi, ali je te godine ukinuto.

Pet klubova ostvarilo je ovaj uspjeh:

  • Real Madrid, osvajanjem prvih pet takmičenja od 1956. do 1960.
  • Ajax, osvojivši tri titule zaredom od 1971. do 1973.
  • Bayern, osvojivši tri titule zaredom od 1974. do 1976.
  • Milan, osvajanjem pete titule 1994.
  • Liverpool, osvajanjem pete titule 2005.
  • Bayern, osvajanjem pete titule 2013.

Rekordi i statistike[uredi | uredi izvor]

Klubovi pobjednici[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Spisak finala Kupa evropskih šampiona i UEFA Lige prvaka
Prvaci i viceprvaci UEFA Lige prvaka
Prvak Viceprvak Godina osvajanja šampionske titule Godina igranja u finalu
 
Španija Real Madrid 13 3 1956, 1957, 1958, 1959, 1960, 1966, 1998, 2000, 2002, 2014, 2016, 2017, 2018. 1962, 1964, 1981.
Italija Milan 7 4 1963, 1969, 1989, 1990, 1994, 2003, 2007. 1958, 1993, 1995, 2005.
Njemačka Bayern 5 5 1974, 1975, 1976, 2001, 2013. 1982, 1987, 1999, 2010, 2012.
Španija Barcelona 5 3 1992, 2006, 2009, 2011, 2015. 1961, 1986, 1994.
Engleska Liverpool 5 3 1977, 1978, 1981, 1984, 2005. 1985, 2007, 2018.
Holandija Ajax 4 2 1971, 1972, 1973, 1995. 1969, 1996.
Italija Inter 3 2 1964, 1965, 2010. 1967, 1972.
Engleska Manchester United 3 2 1968, 1999, 2008. 2009, 2011.
Italija Juventus 2 7 1985, 1996. 1973, 1983, 1997, 1998, 2003, 2015, 2017.
Portugal Benfica 2 5 1961, 1962. 1963, 1965, 1968, 1988, 1990.
Portugal Porto 2 0 1987, 2004. –
Engleska Nottingham Forest 2 0 1979, 1980. –
Njemačka Hamburger 1 1 1983. 1980.
Njemačka Borussia Dortmund 1 1 1997. 2013.
Rumunija Steaua 1 1 1986. 1989.
Škotska Celtic 1 1 1967. 1970.
Francuska Marseille 1 1 1993. 1991.
Engleska Chelsea 1 1 2012. 2008.
Holandija Feyenoord 1 0 1970. –
Holandija PSV Eindhoven 1 0 1988. –
Engleska Aston Villa. 1 0 1982. –
Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija Crvena zvezda 1 0 1991. –
Španija Atlético Madrid 0 2 – 1974, 2014.
Španija Valencia 0 2 – 2000, 2001.
Francuska Stade de Reims 0 2 – 1956, 1959.
Italija Fiorentina 0 1 – 1957.
Italija Roma 0 1 – 1984.
Italija Sampdoria 0 1 – 1992.
Njemačka Eintracht Frankfurt 0 1 – 1960.
Njemačka Bayer 0 1 – 2002.
Njemačka Borussia Mönchengladbach 0 1 – 1977.
Francuska Saint-Étienne 0 1 – 1976.
Francuska Monaco 0 1 – 2004.
Engleska Arsenal 0 1 – 2006.
Engleska Leeds United 0 1 – 1975.
Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija Partizan 0 1 – 1966.
Grčka Panathinaikos 0 1 – 1971.
Belgija Club Brugge 0 1 – 1978.
Švedska Malmö 0 1 – 1979.

Lista strijelaca[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Spisak najboljih strijelaca Kupa evropskih šampiona i UEFA Lige prvaka
Lista najboljih strijelaca Kupa evropskih šampiona i UEFA Lige prvaka
# Nogometaš[36] Golovi GNF GGF GKF PG UU G Klub
 
1. Portugal Cristiano Ronaldo[37] 95 41 36 1 0.65 119 2002- Manchester United (16), Real Madrid (79)
2. Argentina Lionel Messi[38] 93 37 40 0 0.79 98 2004- Barcelona (93)
3. Španija Raúl González 71 20 51 0 0.49 144 1995-2011 Real Madrid (66), Schalke 04 (5)
4. Holandija Ruud van Nistelrooy 60 6 50 4 0.74 81 1998-2009 PSV (9), Manchester United (38), Real Madrid (13)
5. Ukrajina Andrij Ševčenko 59 18 30 11 0.51 116 1994-2011 Dynamo (23), Milan (32), Chelsea (4)
6. Francuska Thierry Henry 51 12 38 1 0.44 115 1997-2010 Monaco (7), Arsenal (35), Barcelona (9)
7. Italija Filippo Inzaghi 50 16 30 4 0.59 85 1997-2010 Juventus (17), Milan (33)
8. Argentina Alfredo Di Stéfano 49 0.84 58 1955-1964 Real Madrid (49)
9. Portugal Eusébio 47 0.74 63 1961-1974 Benfica (47)
10. Švedska Zlatan Ibrahimović 44 0.39 113 2001- Ajax (7), Juventus (3), Internazionale (6), Barcelona (4), Milan (9), PSG (15)
Obala Slonovače Didier Drogba 44 0.47 94 2003- Marseille (3), Chelsea (36), Galatasaray (5)
Italija Alessandro Del Piero 44 9 32 2 0.48 92 1995-2009 Juventus (44)
Ažurirano: 7. juni 2015.

Vječna tabela[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Vječna tabela UEFA Lige prvaka
Lista najboljih klubova u historiji Lige prvaka 1955-2017.[39]
# Klub Sezone Tit. OU P N I DG PG GR Poeni
 
1. Španija Real Madrid 48 12 411 246 72 93 912 442 +470 564
2. Njemačka Bayern 34 5 322 184 67 71 642 322 +320 435
3. Španija Barcelona 28 5 289 170 64 55 580 282 +298 404
4. Engleska Manchester United 27 3 262 146 64 52 486 248 +238 356
5. Italija Milan 28 7 249 125 64 60 416 231 +185 314
6. Italija Juventus 32 2 252 125 64 63 399 246 +153 314
7. Portugal Benfica 37 2 237 108 55 74 393 262 +131 271
8. Portugal Porto 32 2 226 100 54 72 327 246 +81 254
9. Engleska Liverpool 22 5 184 102 42 40 330 158 +172 246
10. Arsenal FC 21 0 201 101 43 57 332 218 +114 245
11. Ukrajina Dynamo Kijev 34 0 227 96 49 82 326 275 +51 241
12 AFC Ajax 34 4 199 87 53 59 302 224 +78 227
13. Celtic FC 32 1 195 92 33 70 292 226 +66 217
14. FC Inter Milano 19 3 166 82 44 40 239 161 +78 208
15. Chelsea FC 15 1 153 78 43 32 263 130 +133 199
16. RSC Anderlecht 34 0 195 69 44 82 280 306 -26 182
17. Rangers FC 30 0 161 62 40 59 232 218 +14 164
18. PSV Eindhoven 26 1 167 61 39 67 215 205 +10 161
19. Galatasaray SK 24 0 163 56 40 67 207 250 -43 152
20. Olympique Lyonnais 16 0 130 60 29 41 205 148 +57 149

Himna[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Himna UEFA Lige prvaka

Himna Lige prvaka je svečana pjesma po imenu "Champions League" kompozitora Tonyja Brittena. Izvodi je Kraljevska filharmonija, a pjeva hor Akademije sv. Martina, na tri UEFA-ina službena jezika: engleskom, njemačkom i francuskom. Himna se izvodi prije početka svake utakmice od grupne faze, pa do finala Lige prvaka. Duga je blizu tri minute, a zanimljivo je da nikada nije bila puštena u komercijalnu upotrebu.

Finansije[uredi | uredi izvor]

Liga prvaka jest visoko profitabilno takmičenje, pogotovo za klubove koji se plasiraju u grupnu fazu. UEFA svim klubovima učesnicima dijeli dio novca ostvarenog prodajom TV-prava. U sezoni 2012/13. količine novca podijeljene klubovima varirale su od 10,5 miliona eura (Dinamo) do 65,3 miliona eura, koliko je dobio Juventus.[40].

Osim ovoga, klubovi kroz prodaju karata, dresova i sponzorstva osiguravaju znatna sredstva upravo zahvaljujući igranju u Ligi prvaka.

TV-prijenos u Bosni i Hercegovini[uredi | uredi izvor]

Što se tiče TV-prijenosa u Bosni i Hercegovini, Liga prvaka utorkom se prenosi na BHRT-u, FTV-u i RTRS-u[41], a srijedom na OBN-u.[42]

Također pogledajte[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ "Champions League final at Wembley drew TV audience of 360 million". 2013-05-30. Pristupljeno 2018-08-09. 
  2. ^ UEFA.com. "UEFA Champions League - History". UEFA.com (jezik: engleski). Pristupljeno 2018-08-09. 
  3. ^ UEFA.com. "UCL - Matches". UEFA.com (jezik: engleski). Pristupljeno 2018-08-09. 
  4. ^ UEFA.com. "UEFA Super Cup - Club competition winners do battle". UEFA.com (jezik: engleski). Pristupljeno 2018-08-09. 
  5. ^ FIFA.com. "FIFA Club World Cup UAE 2018 - FIFA.com". FIFA.com (jezik: en-GB). Pristupljeno 2018-08-09. 
  6. ^ "European Champions' Cup". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-09. 
  7. ^ "Austria/Habsburg Monarchy - Challenge Cup 1897-1911". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-09. 
  8. ^ "Mitropa Cup". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-09. 
  9. ^ "Coupe des Nations 1930". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-09. 
  10. ^ "Latin Cup". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-09. 
  11. ^ wellsb3113 (2008-02-18), Primeira Libertadores - História (Globo Esporte 09/02/2008), pristupljeno 2018-08-09 
  12. ^ UEFA.com. "UEFA Champions League - History - Season". UEFA.com (jezik: engleski). Pristupljeno 2018-08-12. 
  13. ^ "European Champions' Cup 1955-56 - Details". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-12. 
  14. ^ "Arquivo.pt". arquivo.pt (jezik: portugalski). Pristupljeno 2018-08-12. 
  15. ^ UEFA.com. "UEFA Champions League - History - Season". UEFA.com (jezik: engleski). Pristupljeno 2018-08-12. 
  16. ^ "European Champions' Cup 1956-57 - Details". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-12. 
  17. ^ UEFA.com. "UEFA Champions League - History - Season". UEFA.com (jezik: engleski). Pristupljeno 2018-08-12. 
  18. ^ "European Champions' Cup 1957-58 and Fairs' Cup 1955-58 - Details". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-12. 
  19. ^ UEFA.com. "UEFA Champions League - History - Season". UEFA.com (jezik: engleski). Pristupljeno 2018-08-12. 
  20. ^ "European Champions' Cup 1958-59 - Details". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-12. 
  21. ^ UEFA.com. "UEFA Champions League - History - Season". UEFA.com (jezik: engleski). Pristupljeno 2018-08-12. 
  22. ^ "European Champions' Cup 1959-60 and Fairs' Cup 1958-60 - Details". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-12. 
  23. ^ UEFA.com. "UEFA Champions League - History - Season". UEFA.com (jezik: engleski). Pristupljeno 2018-08-12. 
  24. ^ "European Champions' Cup and Fairs' Cup 1960-61 - Details". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-12. 
  25. ^ UEFA.com. "UEFA Champions League - History - Season". UEFA.com (jezik: engleski). Pristupljeno 2018-08-12. 
  26. ^ "European Champions' Cup and Fairs' Cup 1961-62 - Details". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-12. 
  27. ^ UEFA.com. "UEFA Champions League - History - Season". UEFA.com (jezik: engleski). Pristupljeno 2018-08-12. 
  28. ^ "European Champions' Cup and Fairs' Cup 1962-63 - Details". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-12. 
  29. ^ Milan, AC. "AC Milan". AC Milan. Pristupljeno 2018-08-12. 
  30. ^ UEFA.com. "UEFA Champions League - History - Season". UEFA.com (jezik: engleski). Pristupljeno 2018-08-12. 
  31. ^ "European Champions' Cup and Fairs' Cup 1963-64 - Details". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-12. 
  32. ^ UEFA.com. "UEFA Champions League - History - Season". UEFA.com (jezik: engleski). Pristupljeno 2018-08-12. 
  33. ^ "European Champions' Cup and Fairs' Cup 1964-65 - Details". www.rsssf.com. Pristupljeno 2018-08-12. 
  34. ^ Bondebjerg, Ib; Madsen, Peter (2008). Media, Democracy and European Culture (jezik: engleski). Intellect Books. ISBN 9781841502472. 
  35. ^ 1955/56: Madrid claim first crown, uefa.com; pristupljeno; 17. 5. 2014.
  36. ^ ALL-TIME RECORDS 1955-2015, uefa.com; pristupljeno: 7. 6. 2015.
  37. ^ Cristiano Ronaldo, uefa.com; pristupljenoː 7. 5. 2015.
  38. ^ Lionel Messi, uefa.com; pristupljenoː 7. 5. 2015.
  39. ^ Vječna tabela UEFA lige prvaka 1955-2014, uefa.com; pristupljeno: 4. 12. 2014.
  40. ^ UEFA CHAMPIONS LEAGUE: Distribution to clubs 2012/13, uefa.com; pristupljeno: 17. 5. 2014.
  41. ^ Otkupljena prava: BHT1, FTV i RTRS prenose Ligu prvaka i Ligu Evrope, bh-news.com; pristupljeno: 17. 5. 2014.
  42. ^ Bosnia and Herzegovina TV deals concluded, uefa.com; pristupljeno: 17. 5. 2014.

Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=UEFA_Liga_prvaka&oldid=2949812"