UEFA Liga prvaka

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
(Preusmjereno sa UEFA Liga Prvaka)
Idi na: navigaciju, pretragu
UEFA Liga prvaka
Ligaprvaka.png
Osnovano 1955. (1992. preimenovano u UEFA Liga prvaka)
Regija Evropa (UEFA)
Broj ekipa 32 (grupna faza)
76 ili 77 (ukupno)
Trenutni šampioni Španija Real Madrid (12 titula)
Najuspješniji klub Španija Real Madrid (12 titula)
Internet stranica Zvanična stranica
Soccerball current event.svg 2017/18.

UEFA Liga prvaka, do 1992. Kup evropskih šampiona, jest takmičenje UEFA-e za najuspješnije evropske nogometne timove. Predstavlja jedno od najprestižnijih i najvećih takmičenja takvog tipa u svijetu. Procjenjuje se da svake godine Ligu prvaka prati blizu milijarde gledalaca.

Osim ovog takmičenja, pod okriljem UEFA-e igra se još Evropska liga, a ranije su se igrali i Intertoto kup, koji je UEFA ukinula 2008. godine,[1] i Kup pobjednika kupova, koji je UEFA ukinula nakon sezone 1998/99.[2].

Takmičenje je prvi put odigrano 1955. godine na prijedlog urednika francuskog sportskog lista L'Équipe Gabriela Hanota [3], kao turnir pobjednika evropskih fudbalskih liga, pod imenom Kup šampiona. Najveća promjena desila se u sezoni 1992/93, kada je dotadašnji sistem promijenjen i uveden današnji, gdje učestvuju ne samo šampioni nego i do četiri prvoplasirane ekipe iz jačih evropskih liga. Tada je promijenjeno i ime takmičenja u UEFA Liga prvaka (UEFA Champions League).

Aktuelni prvak Evrope jest Real Madrid nakon pobjede nad Juventusom u Cardiffu.

Format[uredi | uredi izvor]

Takmičenje počinje sa tri kvalifikacijska pretkola. Zavisno od koeficijenta lige iz koje dolaze i pozicije koju su ostvarili prethodne sezone klubovi se uključuju u Ligu prvaka u nekom od ova tri pretkola. Klubovi sa većim koeficijentima su nosioci i oni se ne mogu susresti međusobno u okviru jednog pretkola. U svakom pretkolu igraju se po dvije utakmice jedna kući i jedna u gostima.

Pobjednici iz razigravanja pridružuju se timovima koji su se kroz plasman u domaćoj ligi plasirali direktno u grupe Lige prvaka i prošlogodišnjem pobjedniku. Timovi koji su poraženi u razigravanju Lige prvaka nastavljaju takmičenje u grupnoj fazi Evropske lige.

Nakon završenih kvalifikacija 32 tima bivaju podijeljena u osam grupa po četiri ekipe. Igra se mini liga u kojoj svaki klub sa svakim od tri protivnika igra kući i u gostima. Na kraju se dva prvoplasirana plasiraju u osminu finala Lige prvaka dok trećeplasirani klub nastavlja takmičenje u nokaut-fazi Evropske lige.

Šesnaest timova igra dalje po nokaut-sistemu, pobjednici ulaze u četvrtfinale, polufinale i na kraju se dva najbolja susreću u finalu. Na sve utakmice koje klubovi igraju u pretkolima i nokaut-fazi, osim finala, odnosi se pravilo gola u gostima, a ako se na taj način ne može odrediti pobjednik, igraju se produžeci te se na kraju izvode penali. Finale se igra na predodređenom stadionu (ne nužno neutralnom) i igra se samo jedna utakmica.

Izvlačenje parova i grupa napravljeno je tako da se klubovi iz iste zemlje ne mogu susresti prije četvrtfinala.

Sistem takmičenja koji se trenutno primjenjuje usvojen je 2003. godine.

Učesnici[uredi | uredi izvor]

Liga prvaka jest takmičenje u kojem igraju prvaci svih članica UEFA-e (osim Lihtenštajna), kao i klubovi koji osvoje drugo, treće ili četvrto mjesto u nekoj od najjačih evropskih nacionalnih liga.

Broj mjesta u takmičenju zavisi od ranga saveza na UEFA-inoj rang-listi:

  • savezi rangirani od 1 do 3 mjesta imaju pravo na četiri ekipe u Ligi prvaka,
  • savezi rangirani od 4 do 6 mjesta imaju pravo na tri ekipe u Ligi prvaka,
  • savezi rangirani od 7 do 15 mjesta imaju pravo na dvije ekipe u Ligi prvaka,
  • savezi rangirani niže od 16 mjesta (uključujući i 16) imaju pravo na jednu ekipu u Ligi prvaka,

Pozicija na kojoj se nalazi savez također odlučuje hoće li predstavnici te zemlje igrati pretkola ili će se direktno plasirati u grupnu fazu. Tri prvorangirana saveza tako ima tri predstavnika u grupnoj fazi i jednog koja se takmičenju priključuju u razigravanju, dok najslabiji savezi dobijaju tek jedno mjesto u prvom pretkolu, što napredak klubova kroz Ligu prvaka čini veoma teškim. Petnaest prvoplasiranih saveza ima osigurano najmanje jedno mjesto direktno u grupama Lige prvaka.

Osim ovoga, jedno mjesto rezervirano je za aktualnog prvaka Evrope, za slučaj da se ne kvalicira po plasmanu u domaćoj ligi. Važno je napomenuti da jedna država može imati najviše četiri predstavnika u Ligi prvaka, tako da se u slučaju da je aktualni prvak iz zemlje koja daje četiri tima završio van prve četiri pozicije četvrtoplasirani tim preusmjerava u Evropsku ligu.

Finala[uredi | uredi izvor]

Finale Lige prvaka najveća je i najvažnija utakmica u okviru evropskog klupskog fudbala. Stadion na kojem se finale igra UEFA odabira dvije sezone prije tog finala.

Prvo finale odigrano je na stadionu Park prinčeva[4] u Parizu.

Najviše finala dosad održano je na stadionima Heysel (do tragedije 29. maja 1985), Wembley i Prater ("Ernst Happel"), po četiri. Što se tiče gradova, finaliste je najviše puta ugostio Pariz, čak pet, dok je od država Italija bila domaćin sedam puta.

Španski Real Madrid najviše je puta osvojio Ligu prvaka, ukupno 12 titula. Drugi po uspjehu jest italijanski AC Milan sa sedam, a iza njega dolaze Liverpool, Bayern München (pet titula), Ajax, Barcelona (četiri puta).

Klub koji osvoji Ligu prvaka dobija prijelazni trofej koji mora vratiti UEFA-i dva mjeseca prije sljedećeg finala. Svaki pobjednik dobije manju kopiju trofeja u trajno vlasništvo. Do 2009. godine postojalo je pravilo da klubovi koji osvoje tri titule prvaka Evrope zaredom ili pet ukupno dobijaju trofej u trajno vlasništvo, a UEFA za sljedeću sezonu izrađuje novi, ali je te godine ukinuto.

Pet klubova ostvarilo je ovaj uspjeh:

  • Real Madrid, osvajanjem prvih pet takmičenja od 1956. do 1960.
  • Ajax, osvojivši tri titule zaredom od 1971. do 1973.
  • Bayern, osvojivši tri titule zaredom od 1974. do 1976.
  • Milan, osvajanjem pete titule 1994.
  • Liverpool, osvajanjem pete titule 2005.
  • Bayern, osvajanjem pete titule 2013.

Rekordi i statistike[uredi | uredi izvor]

Klubovi pobjednici[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Spisak finala Kupa evropskih šampiona i UEFA Lige prvaka
Prvaci i viceprvaci UEFA Lige prvaka
Prvak Viceprvak Godina osvajanja šampionske titule Godina igranja u finalu
 
Španija Real Madrid 12 3 1956, 1957, 1958, 1959, 1960, 1966, 1998, 2000, 2002, 2014, 2016, 2017. 1962, 1964, 1981.
Italija Milan 7 4 1963, 1969, 1989, 1990, 1994, 2003, 2007. 1958, 1993, 1995, 2005.
Njemačka Bayern 5 5 1974, 1975, 1976, 2001, 2013. 1982, 1987, 1999, 2010, 2012.
Španija Barcelona 5 3 1992, 2006, 2009, 2011, 2015. 1961, 1986, 1994.
Engleska Liverpool 5 2 1977, 1978, 1981, 1984, 2005. 1985, 2007.
Holandija Ajax 4 2 1971, 1972, 1973, 1995. 1969, 1996.
Italija Inter 3 2 1964, 1965, 2010. 1967, 1972.
Engleska Manchester United 3 2 1968, 1999, 2008. 2009, 2011.
Italija Juventus 2 7 1985, 1996. 1973, 1983, 1997, 1998, 2003, 2015, 2017.
Portugal Benfica 2 5 1961, 1962. 1963, 1965, 1968, 1988, 1990.
Portugal Porto 2 0 1987, 2004. —
Engleska Nottingham Forest 2 0 1979, 1980. —
Njemačka Hamburger 1 1 1983. 1980.
Njemačka Borussia Dortmund 1 1 1997. 2013.
Rumunija Steaua 1 1 1986. 1989.
Škotska Celtic 1 1 1967. 1970.
Francuska Marseille 1 1 1993. 1991.
Engleska Chelsea 1 1 2012. 2008.
Holandija Feyenoord 1 0 1970. —
Holandija PSV Eindhoven 1 0 1988. —
Engleska Aston Villa. 1 0 1982. —
Jugoslavija Crvena zvezda 1 0 1991. —
Španija Atlético Madrid 0 2 — 1974, 2014.
Španija Valencia 0 2 — 2000, 2001.
Francuska Stade de Reims 0 2 — 1956, 1959.
Italija Fiorentina 0 1 — 1957.
Italija Roma 0 1 — 1984.
Italija Sampdoria 0 1 — 1992.
Njemačka Eintracht Frankfurt 0 1 — 1960.
Njemačka Bayer 0 1 — 2002.
Njemačka Borussia Mönchengladbach 0 1 — 1977.
Francuska Saint-Étienne 0 1 — 1976.
Francuska Monaco 0 1 — 2004.
Engleska Arsenal 0 1 — 2006.
Engleska Leeds United 0 1 — 1975.
Jugoslavija Partizan 0 1 — 1966.
Grčka Panathinaikos 0 1 — 1971.
Belgija Club Brugge 0 1 — 1978.
Švedska Malmö 0 1 — 1979.

Lista strijelaca[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Spisak najboljih strijelaca Kupa evropskih šampiona i UEFA Lige prvaka
Lista najboljih strijelaca Kupa evropskih šampiona i UEFA Lige prvaka
# Nogometaš[5] Golovi GNF GGF GKF PG UU G Klub
 
1. Portugal Cristiano Ronaldo[6] 95 41 36 1 0.65 119 2002- Manchester United (16), Real Madrid (79)
2. Argentina Lionel Messi[7] 93 37 40 0 0.79 98 2004- Barcelona (93)
3. Španija Raúl González 71 20 51 0 0.49 144 1995-2011 Real Madrid (66), Schalke 04 (5)
4. Holandija Ruud van Nistelrooy 60 6 50 4 0.74 81 1998-2009 PSV (9), Manchester United (38), Real Madrid (13)
5. Ukrajina Andrij Ševčenko 59 18 30 11 0.51 116 1994-2011 Dynamo (23), Milan (32), Chelsea (4)
6. Francuska Thierry Henry 51 12 38 1 0.44 115 1997-2010 Monaco (7), Arsenal (35), Barcelona (9)
7. Italija Filippo Inzaghi 50 16 30 4 0.59 85 1997-2010 Juventus (17), Milan (33)
8. Argentina Alfredo Di Stéfano 49 0.84 58 1955-1964 Real Madrid (49)
9. Portugal Eusébio 47 0.74 63 1961-1974 Benfica (47)
10. Švedska Zlatan Ibrahimović 44 0.39 113 2001- Ajax (7), Juventus (3), Internazionale (6), Barcelona (4), Milan (9), PSG (15)
Obala Slonovače Didier Drogba 44 0.47 94 2003- Marseille (3), Chelsea (36), Galatasaray (5)
Italija Alessandro Del Piero 44 9 32 2 0.48 92 1995-2009 Juventus (44)
Ažurirano: 7. juni 2015.

Vječna tabela[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Vječna tabela UEFA Lige prvaka
Lista najboljih klubova u historiji Lige prvaka 1955-2014.[8]
# Klub Sezone Tit. OU P N I DG PG GR Poeni
 
1. Španija Real Madrid 45 11 377 224 64 89 833 411 +422 512
2. Njemačka Bayern 31 5 292 165 64 63 562 288 +274 394
3. Španija Barcelona 25 5 149 61 50 510 255 +255 359
4. Engleska Manchester United 25 3 253 141 62 50 469 240 +229 344
5. Italija Milan 28 7 249 125 64 60 416 231 +185 314
6. Italija Juventus 29 2 222 109 55 58 357 221 +136 273
7. Portugal Benfica 34 2 217 100 50 67 366 234 +132 250
8. Engleska Liverpool 21 5 180 100 40 40 321 152 +169 240
9. Portugal Porto 29 2 204 91 48 65 294 219 +75 230
10. Ukrajina Dynamo Kijev 31 0 211 91 44 76 306 259 +47 226

Himna[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Himna UEFA Lige prvaka

Himna Lige prvaka je svečana pjesma po imenu "Champions League" kompozitora Tonyja Brittena. Izvodi je Kraljevska filharmonija, a pjeva hor Akademije sv. Martina, na tri UEFA-ina službena jezika: engleskom, njemačkom i francuskom. Himna se izvodi prije početka svake utakmice od grupne faze, pa do finala Lige prvaka. Duga je blizu tri minute, a zanimljivo je da nikada nije bila puštena u komercijalnu upotrebu.

Finansije[uredi | uredi izvor]

Liga prvaka jest visoko profitabilno takmičenje, pogotovo za klubove koji se plasiraju u grupnu fazu. UEFA svim klubovima učesnicima dijeli dio novca ostvarenog prodajom TV-prava. U sezoni 2012/13. količine novca podijeljene klubovima varirale su od 10,5 miliona eura (Dinamo) do 65,3 miliona eura, koliko je dobio Juventus.[9].

Osim ovoga, klubovi kroz prodaju karata, dresova i sponzorstva osiguravaju znatna sredstva upravo zahvaljujući igranju u Ligi prvaka.

TV-prijenos u Bosni i Hercegovini[uredi | uredi izvor]

Što se tiče TV-prijenosa u Bosni i Hercegovini, Liga prvaka utorkom se prenosi na BHRT-u, FTV-u i RTRS-u[10], a srijedom na OBN-u.[11]

Također pogledajte[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ History Intertoto cup, uefa.com; pristupljeno: 17. 5. 2014.
  2. ^ History UEFA Cup Winners' Cup, uefa.com; pristupljeno: 17. 5. 2014.
  3. ^ http://www.uefa.com/magazine/news/Kind=512/newsId=419682.html
  4. ^ 1955/56: Madrid claim first crown, uefa.com; pristupljeno; 17. 5. 2014.
  5. ^ ALL-TIME RECORDS 1955-2015, uefa.com; pristupljeno: 7. 6. 2015.
  6. ^ Cristiano Ronaldo, uefa.com; pristupljenoː 7. 5. 2015.
  7. ^ Lionel Messi, uefa.com; pristupljenoː 7. 5. 2015.
  8. ^ Vječna tabela UEFA lige prvaka 1955-2014, uefa.com; pristupljeno: 4. 12. 2014.
  9. ^ UEFA CHAMPIONS LEAGUE: Distribution to clubs 2012/13, uefa.com; pristupljeno: 17. 5. 2014.
  10. ^ Otkupljena prava: BHT1, FTV i RTRS prenose Ligu prvaka i Ligu Evrope, bh-news.com; pristupljeno: 17. 5. 2014.
  11. ^ Bosnia and Herzegovina TV deals concluded, uefa.com; pristupljeno: 17. 5. 2014.

Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]

Commons logo
 Commons ima datoteke na temu: UEFA Liga prvaka
Kup evropskih šampiona (1955–1992)
Sezone
Finala
Liga prvaka (1992–danas)
Sezone
Ligaprvaka.png
Finala
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=UEFA_Liga_prvaka&oldid=2826736"