Dawn (letjelica)

Dawn

Organizacija	NASA
Glavni ugovarači	Orbital Sciences, JPL, UCLA
Misija Tip	Prelet/Orbiter
Satelit	Mars (prelet), Vesta te Ceres
Trajanje misije	8 godina
Masa	1250 kg

Dawn je NASA-ina sonda koja je lansirana 27. septembra 2007. godine sa ciljem istraživanje asteroida Cerera i Veste. Dawn je prva misija koja je za cilj imala posjetu tim asteroidima, i ulazak u njihove orbite.

Dawn je ušao u orbitu oko Veste 16. jula, 2011, i istraživao je do druge polovine 2012. Nakon toga, svemirska letjelica se usmjerila prema Cereri, gdje je stigla 6. marta 2015. Dawn je NASA-ina prva isključivo istraživačka misija koja koristi ionsku propulziju. Godine 2017. NASA je objavila da će planirana devetogodišnja misija biti produžena dok se ne iscrpe zalihe hidrazinskog goriva sonde , da bi 1. novembra 2018. bilo objavila da je Dawn iscrpio svoj hidrazin i misija je okončana. Napuštena sonda ostaje u stabilnoj orbiti oko Cerere .

Misija

Cilj misije je utvrđivanje procesa i uslova koji su vladali u najmlađem periodu Sunčevog sistema, detaljnim istraživanjem dvije najveće proto-planete koje su ostale netaknute od vremena svog nastanka. Cerera i Vesta su dva tijela suprotnih karakteristika, što bi moglo biti posljedica toga što su nastali u različitim predjelima ranog Sunčevog sistema. Cerera je, nagađa se, mogao nastati u hladnom i vlažnom okruženju, što je u njemu moglo ostaviti ispodpovršinske vode, dok je Vesta, opet se smatra, nastala vrućim i suhim forimiranjem, što bi za posljedicu moglo imati diferenciranu unutrašnjost i površinsku vulkansku aktivnost.

Planirana hronologija događaja u misiji Dawn

• Lansiranje - između 26. septembra i 15. oktobra 2007.
• Marsova gravitaciona praćka - mart 2009.
• Dolazak do Veste - septembar 2011.
• Polazak prema Cereri - april 2012.
• Dolazak do Cerere - 6. mart 2015.
• početak 2016: kraj osnovnih Cerera operacija
• Bilo je dodatno planirano i produženje misije na još neke asteroide nakon Ceresa, što, zbog nedostatka goriva nije realizirano.

Misiju Dawn vodi naučnik Christopher T. Russell. Kompanija "Orbital Sciences Corporation" je napravila letjelicu a NASA-in Laboratorij za mlazni pogon (JPL) je isporučio ionske motore. Njemački centar za zračni i svemirski let (DLR) napravio je kameru, italijanska svemirska agencija ASI spektrometar, a Nacionalna laboratorija u Los Alamosu američkog Ministarstva energetike proizvela je spektrometar gama-zraka i neutrona.

Značaj misije

Dawn treba istražiti dva najveća asteroida da bi odgovorio na neka pitanja o nastanku Sunčevog sistema.

Ceres i Vesta su odabrani kao dvije protoplanete, jedna kao ledena, a druga kao stjenovita, čije je nastajanje zaustavljeno djelovanjem Jupitera. Oni nam omogućavaju bolje razumijevanje procesa formiranja stjenovitih i ledenih tijela u Sunčevom sistemu, te uslova uz koje stjenovite planete mogu zadržati vodu.

Oba asteroida su nastala u mlađoj historiji Sunčevog sistema.

Prilazak Vesti

Dawn je, prilazeći Vesti snimao progresivno slike više rezolucije. Slike su dobivene instrumentom "Framing Camera" i objavljene na internet mreži NASA and MPI.

• 
  Vesta sa 265,000 km, fotografija od 14. juna, 2011.
• 
  Vesta sa 152,000 km, juni 24, 2011.
• 
  Vesta sa 100,000 km, Juli 1, 2011.
• 
  Vesta sa 41,000 km, juli 9, 2011.

Orbita Veste

Nakon što je zahvaćen Vestinom gravitacijom, i po ulasku u njenu orbitu, 16. jula 2011, Dawn se sam pomjerio u nižu, bližu orbitu, paljenjem svog xenon-ionskog raketnog pogona, pomoću sunčeve energije. Dana 2. augusta, je pauzirao svoj spiralni prilazak radi ulaska u 69-satnu istraživačku orbitu, na visini od 2750 km.

• 
  Slika Veste iz orbite na 16,000 km, dobivena 17. jula, 2011.
• 
  Slika sa 10,500 km, 18. juli, 2011.
• 
  Slika sa 5,200 km, 23. juli, 2011.
• 
  Slika sa 5,200 km, 24. juli, 2011.

Geološka karta Veste bazirana na Down podacima

Ceres

Zbog problema sa dijelom opreme koja održava visinu, Dawn nije izašao iz orbite oko Veste kako je bilo prethodno planirano, nego je to uspio 5. septembra 2012. Dawn je 6. marta 2015. stigao do patuljaste planete Ceres, kao prva letjelica koja blisko istražuje neku patuljastu planetu. Pet mjeseci kasnije New Horizons stiže do Plutona.

U trećoj fazi oblijetanja oko Cerere, Dawn će orbitirati na 700 km.

Misija je okončana 2018. nakon što je iscrpljeno svo gorivo. Napuštena sonda ostaje u stabilnoj orbiti oko Cerere.

Također pogledajte

• Hayabusa
• Rosetta (svemirska letjelica)

Vanjski linkovi

• Službene stranice misije Dawn