M113
| M113 | |
|---|---|
 | |
| Svojstva | |
| Posada | 2+11 |
| Dužina | 4.863 m |
| Širina | 2.686 m |
| Visina | 2.50 m |
| Težina | 12.3 tone |
| Oklop i naoružanje | |
| Oklop | 12-38 mm |
| Osnovno naoružanje | mitraljez 12.7 mm M2 Browning |
| Pokretljivost | |
| Pogon | Detroit Diesel 6V53T 6-cil vodom hlađen diesel motor 275 KS |
| Brzina na cesti | 67.6 km/h |
| Snaga/težina | 22.36 KS/tona |
| Domet | 480 km |
Najpoznatiji oklopni transporter je američko oklopno vozilo, čiji je razvoj započet 50- tih godina xx-tog vijeka. Do danas je proizvedeno preko 80.000 ovih vozila, i još uvijek je u upotrebi u armijama širom svijeta. [1][2] Uveden u vojnu upotrebu u američkoj vojsci 1960. godine.
Razvoj[uredi | uredi izvor]
Razvoj M113 je započet od strane FMC korporacije, i baziran je na oklopnim transporterima koje je ranije proizvodila, oklopna vozila M59 i M75. M75 bio previše glomazan, i teško se transportovao sa i sa najmodernijim avionima iz tog vremena kao što je C-130 Hercules. Njegova oslabljena verzija M59, nije imao ovih problema, međutim bio je tehnički nepouzdan, i imao je preslabu oklopnu zaštitu. Zato se radilo na vozilu koje bi imalo pozitivne osobine oba modela, laku pokretljivost i malu masu kao M59, i oklopnu zaštitu poput M75. U tu svrhu je proizveden prototip T113, koji je imao aluminijski oklop. Njegova poboljšana verzija T113E1, je 1960. prihvaćena od strane američke vojske, pod imenom M113. Ubrzo 1964. godine u serijsku proizvodnju ulazi M113A1, nova verzija sa dizel-motorom, i zamenjuje ranije benzinske modele.
Karakteristike[uredi | uredi izvor]
M113 može biti opremljen različitim vrstama naoružanja. Najčešće je opremljen teškim mitraljezom M2, i bacačom granata MK 19. Također na M113 može biti instaliran i veliki broj različitog antitenkovskog naoružanja. Američka vojska najčešće koristi M47 Dragon, ili BGM 71 TOUV. Moguće je i montiranje topova, različitih kalibara.
Oklop vozila je težak oko 10,5 tona, i napravljen je od legure aluminija 5083. Debljina oklopa iznosi od 12 do 32 milimetara. Zahvaljujući maloj težini oklopa, M113 koriti manje dizelske motore. Standardna američka verzija koristi šetocilindrični dizelski motor 6V53 Detroit 2.
M113 ima amfibijske sposobnosti, odnosno može da plovi po vodi. Maksimalna brzina kretanja na kopnu iznosi 67,6 km/h, a na vodi 5,8 km/h. Vozilo zahtijeva dva člana posade, a može da primi 11 putnika.
Varijante[uredi | uredi izvor]
- M113
Orginalna verzija pogonjena Chrysler 75M V8 benzinskim motorom snage 209 KS (156 kW).[3]
- M113A1
Uveden u upotrebu 1964. godine, benzinski motor zamijenjen sa 6V-53 Detroit dizelskim motorom snage 215 KS kako bi se smanjila potrošnja goriva i mogućnost samozapaljenja motora.[3][4] Sufiks A1 se koristi kod svih dizelskih verzija tako npr. M106A1 samohodni minobacač pogonjem dizelskim motorom.
- M113A2
1979. godine su izvršene dodatne nadogradnje. Poboljšano je hlađenje motora, podnica je više podignuta od tla, te su izvršena ojačanja amortizera. Dodatni spremnici goriva su dodani s vanjske strane rampe, kako bi se povećao unutrašnji prostor. Ovim izmjenama znatno je povećana težina vozila. Dodani su i bacači dimnih granata.[5]
- M113A3
Uveden u upotrebu 1987. s novim dizelskim motorom 6V-53T Detroit i rezervoarima goriva.
- M113 ACAV
"Armored Cavalry Assault Vehicle" ili "ACAV" je bio koncept oklopnog transportera i borbenog vozila pješadije što je bilo prvobitno namijenjeno vojsci Južnog Vijetnama s obzirom na karakteristike koje je teren i tip borbe tražio.[6] Nakon što je utvrđeno da su vozač i posada izloženi velikom riziku, južnovijetnamski inžinjeri su pronašli brzo i jednostavno rješenje, stavljali su komade čelika s brodskih olupina, međutim nije imalo značajnog učinka jer je taj čelik bio izrazito mekan za protivoklopna oružja. Kasnije Amerikanci su svoje verzije unaprijedili kvalitetnim pločama, te su pored mitraljeza 12.7 mm dodali dva mitraljeza 7.62 mm M60.
Borbena upotreba[uredi | uredi izvor]
- Vijetnamski rat
- Jom Kipurski rat
- Libanonski građanski rat
- Američka invazija na Panamu
- Zaljevski rat
- Rat u Afganistanu
- Rat u Iraku
Korisnici[7][8][uredi | uredi izvor]
Afganistan 173
Albanija 130
Australija 700
Argentina 500
Bahrein 239
Benin 18
Bolivija 50
Bosna i Hercegovina 80
Brazil armija 584, marinci 29
Čile 427
Danska 632[9]
Egipat 2.950
Ekvador 20
Etiopija 110
Filipini 234
Grčka 2.500
Gvatemala 15
Irak 283
Iran 200
Italija 3.000+
Izrael 6.131
Jordan 1.300
Jemen 670
Južna Koreja 400
Kambodža 50
Kanada 289
Kolumbija 120
Demokratska Republika Kongo 12
Kuvajt 80
Liban 1.300
Libija 80
Laos
Litvanija 210
Maroko 1.200
Makedonija 30
Norveška 900
Novi Zeland 120
Pakistan 1.600
Peru 130
Poljska 35
Portugal 180
El Salvador 20
Saudijska Arabija 3.000
Singapur 1.200
Sjedinjene Američke Države 6.000
Somalija
Sudan
Španija 860
Švicarska 400
Tajland 385
Tajvan 675
Tunis 120
Turska 3.000
Urugvaj 24
Vijetnam 750
Također pogledajte[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ http://www.globalsecurity.org/military/systems/ground/m113.htm
- ^ "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 7. 1. 2010. Pristupljeno 10. 1. 2012.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
- ^ a b Foss 1987, p. 444.
- ^ Foss 1987, p. 436.
- ^ M113 - AFVDB.com
- ^ Starry pp. 38, 40, 73.
- ^ The Military Balance 2007
- ^ The Military Balance 2010
- ^ "Denmark Seeks Bids for Armored Personnel Carriers (Defence News)". Arhivirano s originala, 21. 1. 2013. Pristupljeno 4. 1. 2014.
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
 |
M113 na Wikimedia Commonsu. |
|
Commons ima datoteke na temu: M113 |
- M113 into the next Millennium Arhivirano 7. 1. 2010. na Wayback Machine
- Army Fact File for M113
- United Defence Arhivirano 8. 2. 2012. na Wayback Machine
- FAS.org
- Gary's Combat Vehicle Reference Guide
- NASA Kennedy Space Center site
- M113 u Israeli Weapons
- Canadian Forces Službena Web stranica
- M113 ACAV Operations with 11th ACR in Vietnam Arhivirano 8. 4. 2010. na Wayback Machine
- Dutch Cavalry Museum iman M113 C&V (M113 ACAV) u svojoj izložbi.
- Australian DoD M113 Upgrade Project
- M113 u danskoj armiji
- M113 G3 DK u danskoj armiji
- M113 G3 Waran u danskoj armiji
- "M113 APC: four decades of service and still showing potential" Arhivirano 27. 12. 2008. na Wayback Machine, Infantry Magazine, July–August, 2004, by Stanley C. Crist.