Idi na sadržaj

Maslovare (Kotor-Varoš)

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Maslovare
(naselje)
Maslovare nalazi se u Bosna i Hercegovina
Maslovare
Maslovare
Lokacija u Bosni i Hercegovini
Koordinate: 44°33′56″N 17°32′01″E / 44.5656°N 17.5336°E / 44.5656; 17.5336
Država Bosna i Hercegovina
EntitetRepublika Srpska
OpćinaKotor-Varoš
Stanovništvo (2013)
 • Naseljeno mjesto1.965
Vremenska zonaCET (UTC+1)
 • Ljeti (DST)CEST (UTC+2)
Pozivni broj(+387) 51
Matični broj211737[1]
Matični broj općine20281

Maslovare je naseljeno mjesto u općini Kotor-Varoš, Bosna i Hercegovina. [2][3][4][5] Do administrativne i upravne reforme 1955. godine Maslovare su imale status općine u Kotorvaroškom srezu.

Geografija

[uredi | uredi izvor]

Naseljeno mjesto Maslovare je administrativni centar istoimene mjesne zajednice. Nalazi se na rijeci Kruševici, ispod istočnih padina planine Borja (1.077 m), na 400–418 m n/v. Sa sjevera ih opasuje padine Uzlomca (1.018 m), sa istoka – Rađeno Brdo (967 m), zapada – Bodnjički Vis[6], a sa jugozapada dolina Kruševice i Vrbanje su zatvorene obroncima lanca Čemernica – Vlašić (Borci, 814 m). Bodnjički Vis (641 m) se uzdiže od ušća Kruševice Vrbanju do ušća Jezerke u istu matičnu rijeku. Na njemu je suvremeni TV repetitor BHT-a.[7]

Kroz Maslovare prolazi magistralna cesta Banjaluka – Kotor-Varoš – Teslić – Matuzići – Doboj, gdje izlazi na komunikaciju magistralni put M17 (budući koridor Vc). U ovoj mjesnoj zajednici (u Obodniku) je izlaz lokalne ceste za Šiprage i Kruševo Brdo. Udaljenost do Banjaluke je oko 53 km.

Maslovare su najveća mjesna zajednica u općini. Obuhvata više sela i zaselaka, od kojih su najveći: Bodnjik, Borci, Budžak, Dolina, Garići, Gornje Maslovare, Lauš, Obodnik i Raštani.[2][3][4][5]

U dolini Kruševice, klima je umjerenokontinentalna.

Historija

[uredi | uredi izvor]

U predrimsko doba i za vrijeme vladavine Rimske Imperije u dolini Vrbanje, maslovarski kraj je dijelio sudbinu administrativnog centra u Kotora. Slijedom historijskih promjena u Bosni, slijedi vladavina: Bosanske banovine (1137−1377. pa Kraljevine Bosne 1377−1463., sve do pada Bosne pod upravu Osmanlija i Austrougara; zatim dolaze Kraljevine SHS i Kraljevine Jugoslavije. Od 1941. do 1943. (Drugog zasjedanja AVNOJ-a), Maslovare su bile priključene u Nezavisnu državu Hrvatsku, a nakon toga su u SFRJ i SR Bosni i Hercegovini, sve do 1992. Od tada, do Dejtonskog sporazuma (1995.) su u Republici Bosni i Hercegovini, a zatim u bosanskobercegovačkom entitetu Republika Srpska.

Od 20. jula 1244., ovo područje bilo u sastavu Donjih Kraja, integralnog dijela Bosanske banovine (župa Vrbanja), koji su, tokom vremena, preimenovani u Bosanska Krajina.[8]

Tokom Drugog svjetskog rata, Maslovare su bile snažno partizansko uporište, ali je u okolnim selima bio snažniji četnički pokret. Zato su ovo mjesto naizmjenično kontrolirali partizani i četnici, sve do oslobođenja 1945.

Jedna od ilustracija je svjedočenje jednog od učesnika tih zbivanja.

"Nismo imali mnogo vremena za odmor. Rade Radić, Tešanović i druge četničke vojvode krenuli su da nas vrate nazad. Mi prikupljamo brigadu istočno od Kotor-Varoša, oko Maslovara. Naši obezbeđujući delovi poveli su borbu na padinama Uzlomca i postepeno se povlače preko Maslovara, prema glavnini brigade. Četnici ulaze u Maslovare i likuju misleći da su proterali 1. proletersku brigadu. Sve glavešine dolaze u Maslovare, sastaju se i većaju kako da razviju operacije prema nama. U isto vreme, na brdima iznad Maslovara, mi smo odredili zadatke bataljonima za razbijanje četnika.

Mrak je blizu. Naši bataljoni, svaki u svom pravcu, silaze ka Maslovarama.

Četnici većaju, a mi se približavamo. Jakša je ispalio prve mine. Čujemo ih kako šište i preleću preko nas, a zatim odjeknuše eksplozije oko zgrade u kojoj su četnici većali. Otpočinje mitraljeska, pa puščana paljba i juriš. Brzo smo ušli u Maslovare. Na brdima ka Uzlomcu još se brane. Oko 11 časova noću sve je već bilo završeno. Nigde se više nije pucalo. Četnički ostaci su pobegli preko Uzlomca da čuvaju Jošavku. I tamo ćemo doći. Obračunaćemo se s tim bradatim izrodima. Pripremamo se za prelazak Uzlomca. Desno od nas 3. krajiška kreće ka Borju i planini Čavki, ka Tesliću. Treća sandžačka ostaje u Kotor-Varoši i obezbeđuje nam bok od Banje Luke. Mi ćemo preko Uzlomca na Jošavku, četničko gnezdo u centralnoj Bosni, da se najposle obračunamo s Radom Radićem, čiji su četnici mučki ubili mnoge naše drugove. Polazimo sa više kolona na Uzlomac, spremni da na vrhu otpočnemo borbu. Stižemo pod vrh; vode se male čarke između patrola, ali ubrzo i one prestaše. Ovde, na ovoj gredi, proletos se borio proleterski bataljon, sastavljen od probranih boraca krajine, koji je poslat u sastav naše brigade."[9]

Legende o imenu

[uredi | uredi izvor]

Naziv Maslovara je (navodno) nastao spajanjem riječi maslo i vāre (od vāriti). Prema jednom predanju, cijeli kraj je bio poznat po uzgoju svinja i topljenju (vārenju) masti. Druga verzija polazi od činjenice da se od davnina na Borju i Uzlomcu masovno uzgajaju ovčija stada. Od prikupljenog mlijeka su se, između ostalog, spravljli kajmak i maslo i varili u kotlovima. Legenda govori da su čobani jedan kotao pretrpali, prilegli pa umorni zaspali. Kotao se prevrnuo, a maslo poteklo niz padinu, sve do doline (Kruševice). Tu nastade naselje Maslovare.[10][11][12]

Stanovništvo

[uredi | uredi izvor]
Sastav stanovništva – naselje Maslovare
2013.[13]1991.1981.[14]1971.[15]
Osoba1 965 (100,0%)2 284 (100,0%)2 206 (100,0%)2 011 (100,0%)
Srbi1 940 (98,73%)2 208 (96,67%)2 190 (99,27%)1 983 (98,61%)
Nepoznato9 (0,458%)–––
Crnogorci5 (0,254%)–1 (0,045%)9 (0,448%)
Nisu se izjasnili4 (0,204%)–––
Ostali3 (0,153%)29 (1,270%)2 (0,091%)4 (0,199%)
Hrvati2 (0,102%)12 (0,525%)2 (0,091%)3 (0,149%)
Bošnjaci1 (0,051%)–3 (0,136%)18 (0,398%)1
Jugoslaveni1 (0,051%)35 (1,532%)8 (0,363%)4 (0,199%)
  1. 1 Modalitet Muslimani se danas označava kao modalitet Bošnjaci.

Poznate ličnosti

[uredi | uredi izvor]

Također pogledajte

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ↑ "Sistematski spisak općina i naselja" (PDF). fzs.ba. Arhivirano s originala (PDF), 9. 5. 2016. Pristupljeno 15. 9. 2015.
  2. 1 2 Vojnogeografski institut, Izd. (1955): Prnjavor (List karte 1:100.000, Izohipse na 20 m). Vojnogeografski institut, Beograd.
  3. 1 2 Spahić M. et al. (2000): Bosna i Hercegovina (1:250.000). Izdavačko preduzeće „Sejtarija“, Sarajevo.
  4. 1 2 kartabih
  5. 1 2 Mučibabić B., Ur. (1998): Geografski atlas Bosne i Hercegovine. Geodetski zavod BiH, Sarajevo, ISBN 9958-766-00-0.
  6. ↑ http://www.alltravels.com/bosnia-herzegovina/republika-srpska/borci/photos/current-photo-22371541
  7. ↑ "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 29. 12. 2014. Pristupljeno 17. 9. 2014.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
  8. ↑ Мргић-Радојчић Ј. (2002): Доњи Краји – Крајина средњовековне Босне. Филозофски факултет, Београд, ISBN 868026959X.
  9. ↑ Milojević M.: U Centralnoj Bosni, U: Prva proleterska brigada – Sećanja boraca, Knjiga II. http://www.znaci.net/00001/27_12.htm.
  10. ↑ Petrić N., Ur. (1985): Opštine Kotor-Varoš i Skender-Vakuf u NOB-u 1941-1945. Radnički univerzitet „Đuro Pucar Stari“, Kotor Varoš.
  11. ↑ Petrić N. (2006): Sto pedeset godina moje porodice – 1855-2005. Radnička štampa, Beograd, ISBN 86-7073-1134.
  12. ↑ tripoid.com
  13. ↑ "Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013 – Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik". popis.gov.ba. Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine. Arhivirano s originala, 7. 4. 2021. Pristupljeno 7. 4. 2021.
  14. ↑ "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 15. 9. 2015.
  15. ↑ "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 15. 9. 2015.

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Maslovare_(Kotor-Varoš)&oldid=3533892"