Muški reproduktivni sistem
| Muški reproduktivni sistem | |
|---|---|
 Muški reproduktivni sistem | |
| Detalji | |
| Latinski | Systema genitale masculinum |
| Prekurzor | Genutalna kvržica |
| Sistem | Muški reproduktivni sistem |
| Identifikatori | |
| TA | A09.0.00.002 |
| FMA | 45664 |
| Anatomska terminologija | |
Muški reproduktivni sisstemsastoji se od niza spolnih organa koji imaju ulogu u procesu reprodukcije čovjeka. Ti su organi na vanjskoj strani tijela i unutar karlične šupljine.
Glavni spolni organi muškarca su penis i testisi, a ovum u ženskom tijelu; oplođena jajašca (zigoti) razvijaju se u fetus, koji se kasnije rađa kao novorođenče. Odgovarajući sistem kod žena je ženski reproduktivni sistem.
Razvoj[uredi | uredi izvor]
Embrionski i prenatalni razvoj muškog reproduktivnog sistema proces je kojim reproduktivni organi rastu, sazrijevaju i uspostavljaju se. Počinju jednim oplođenim jajetom, a kulminira 38 sedmica kasnije rođenjem muškog djeteta. Dio je faze seksualne diferencijacije. Razvoj muškog reproduktivnog sistemaa podudara se s razvojem mokraćnog sistema. Njihov razvoj može se opisati i kao razvoj mokraćnih i reproduktivnih organa.
Determinacija spola[uredi | uredi izvor]
Seksualni identitet određuje se pri oplodnji, kada se genetički spol zigota pokreću ćelije sperme, koji sadrže ili X ili Y kromosom. Ako ovaspermatozoid sadrži hromosom X, on će se podudarati s X hromosomom iz ovuma i razvit će se žensko dijete. Iz spermatozoida koji nosi Y hromosom nastaje XY kombinacija i razviti će se muško dijete.[1]
Genetički spol određuje hoće li spolne žlijezde biti testisi ili jajnici. U embrionu u razvoju ako su testisi razvijeni, on će proizvoditi i lučiti muške spolne hormone tokom kasnog embrionskog razvoja i uzrokovati razvoj sekundarnih spolnih organa muškarca.[2]
Ostale embrionske reproduktivne strukture[uredi | uredi izvor]
Strukture koje se maskuliniziraju sekrecijom testisa:
- urogenitalni sinus[3]
- genitalna kvržica
- urogenitalni nabori
- kloakalna membrana
- labioskrotalni nabori
- urogenitalni sinus[4]
Muški reproduktivni sistem je sistem organa koji je smješten u zdjelici i izvan nje, a služi za razmnožavanje. Čine ga sljedeći organi:
- testisi (lat. testis)
- pasjemenik (lat. epididymis)
- sjemenovod (lat. ductus deferens)
- sjemeni mjehurići (lat. vesiculae seminales)
- mlaznični vod (lat. ductus ejaculatorius)
- prostata (lat. prostata)
- gomoljno-crijevne žlijezde (lat. glandulae bulbo-urethrales)
- penis (lat. penis)
Testisi, pasjemenici, sjemenovodi, sjemenski mjehurići, mlaznični vodovi i bulbouretralne žlijezde su parni organi. Dio spolnog sistema su i mokraćna cijev (koja je i dio mokraćnog sistema) i skrotum.
Razvoj[uredi | uredi izvor]
Razvoj spolnih organa kod čovjeka zavisi o nasljednoj osnovi. Spolni hromosom određuju spol zametka. Ženski zametak ima kariotip 46,XX, a muški zametak kariotip 46,XY. Prisustvo Y hromosoma, tj. "određujući faktor testisa" (engl. "testis determinating factor" TDF) koji je proizvod transkripcije gena iz posebne regije Y hromosoma (engl. SYR - Sex-determining Region Y), određuje da će se spolne žlijezde zametka razviti u sjemenike. Ako nema "određujućeg faktora testisa", spolne žlijezde razvijaju se u jajnike. Postoje i slučajevi kada se SYR regija Y hromosoma, hromosomskom translacijom prenese u ćelije koje imaju kariotip 46,XX ili slučajevi kada ćelije kariotipa 46, XY izgube svoju SYR regiju ili ona mutacijom postane neaktivna. Tada dolazi do poremećaja razvoja spola u odnosu prema kariotipu. Testisi se razvijaju iz prabubrega i u početku su smješteni retroperitonealno. U posljednja dva mjeseca intrauterinog života dolazi do spuštanja testisa (lat. descensus testis) kroz ingvinalni kanal u kožnu vreću skrotum (mošnje).
Unutrašnji spolni organi[uredi | uredi izvor]
Testisi[uredi | uredi izvor]
Testis je parna muška spolna žlijezda. Oba su smještena u kožnoj vrećici koja se naziva skrotum ili mošnja. testis se sastoji od vezivnog tkiva i sistema kanalića, a sadrži i zametne epitelne ćelije iz kojih se razvijaju spermiji i Leydigove ćelije koje izlučuju muške spolne hormone.
Pasjemenici[uredi | uredi izvor]
Pasjemenik nastaje združivanjem odvodnih vodova koji izlaze iz testisa i nastavlja se kao jedna kanal u sjemenovod. Kanal pasjemenika dug je 3-4 metra, ali je ispresavijan tako da čini malu tvorbu uz gornji pol testisa.
Sjemenovodi[uredi | uredi izvor]
Sjemenovodi se nastavljaju na pasjemenike, izlaze iz mošnje, zajedno sa krvnim i limfnim žilama čine sjemensku vrpcu (lat. funiculus spermaticus) sve do spajanja sa izvodnim kanalićima sjemenih mjehurića, od kuda počinje mlaznični vod. Sjemenovod je dug oko 50 cm.
Sjemenski mjehurići[uredi | uredi izvor]
Sjemenski mjehurići su žlijezde koje izlučuju svoj sekret kroz izvodne kanale, koji se sa sjemenovodima spajaju i čine mlaznične vodove.
Mlaznični vod[uredi | uredi izvor]
Mlaznični vod je kratki vod koji nastaje spajanjem izvodnih kanala sjemenih mjehurića i sjemenovod, i vodi sve do ušća u mokraćnu cijev, u predstojnoj žlijezdi. Razlikujemo desni i lijevi mlaznični vod.
Gomoljno-crijevne žlijezde[uredi | uredi izvor]
Gomoljno-crijevne žlijezde (Cowperove žlijezde) su žlijezde veličine graška, koje izlučuju lužnatu izlučevinu koja poništava kiselost mokraće neposredno prije izbacivanja sjemena.
Prostata[uredi | uredi izvor]
Žlijezda izgleda kestena, a sastoji se od 30-50 razgranjenih tubuloalveolarnih žlijezda, njihovih odvodnih kanala koji se otvaraju u mokraćnu cijev, vezivnog tkiva i glatkih mišićnih niti.
Vanjski spolni organi[uredi | uredi izvor]
Penis[uredi | uredi izvor]
Penis je muški kopulacijski organ.
Skrotum (lat. scrotum)[uredi | uredi izvor]
Mošnja je kožna vreća smještena među bedrima, čiji su glavni sadržaj testisi i pasjemenici.
Sjeme, sperma[uredi | uredi izvor]
Sperma se sastoji od spermija i izlučevina iz žlijezda muškog spolnog sistema. Te izlučevine su iz pasjemenika, sjemenovoda (ampularnog dijela), sjemenskih mjehurića, prostate i bulbouretralnih žlijezda. U spermi je i mali broj leukocita, i limfocita. Izlučevine bulbouretralnih žlijezda imaju ulogu zaglađivanja površine mokraćne cijevi, neutralizaciju kiselosti vagine i izlučuju se pri ukrućivanju (erekcija) spolnog uda, dok se ostali sekreti izlučuju redom jedan iza drugoga.
Također pogledajte[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Fauci et al. 2008, str. 2339–2346.
- ^ Van de Graaff i Fox 1989, str. 927.
- ^ "Differentiation of the urogenital sinus in males". www.embryology.ch. Arhivirano s originala, 15. 2. 2018. Pristupljeno 31. 7. 2020.
- ^ "The external genitalia, indifferent stage". Human Embryology: Organogenesis. Arhivirano s originala, 1. 8. 2017. Pristupljeno 3. 3. 2015.
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
 |
Commons ima datoteke na temu: Muški reproduktivni sistem |