Velites

Velites (lat.) su bili lako naoružani vojnici koji su služili u vojsci Rimske Republike. Vojska Starog Rima sastojala se od nekoliko legija i u svakoj od njih broj legionara tipa velites odgovarao je broju legionara tipa hastati i principes (oko 1000). Velites su bili opremljeni laganim oklopom izrađenim od kože životinja (često ne svi) i malim drvenim štitom (ne uvijek) i malim bacačkim kopljima sličnim ali nešto kraćim od onih koji se koriste u današnjoj olimpijskoj sportskoj disciplini bacanje koplja.

Tokom bitaka koje su vodile legije, veliti su prvi napadali neprijatelja, ometali ga i provocirali. Pod stalnom vatrom kopalja kojim su ga velites gađali, protivnik je teško održavao borbeni poredak i/ili bio primoravan na povlačenje odnosno preuranjeni napad. Nedostatak teže opreme poput boljeg oklopa ili štita davao im je veliku brzinu kretanja i okretljivost. Ove osobine su omogućavale izvršavanje određenih radnji koje teška pješadija nije mogla te su legije tako mogle sprovoditi više različitih taktičke manevara.

Dakle, brzina i pokretljivost koju su velites posjedovali, kao i činjenica da se nisu borili u formaciji, otvarala je prostor za efikasno sukobljavanje i sa neobičnim neprijateljskim trupama koje su koristile borna kola ili slonove. S druge strane, velites se nisu mogli efikasno nositi u borbi prsa u prsa protiv neprijatelja, pogotovo ne protiv teške pješadije.

Pljusak malih kopalja imao je veoma negativan uticaj po moral neprijatelja i to je zapravo bila glavna snaga i cilj ovih trupa: psihološki oslabiti neprijatelja. Ipak, stari Rimljani nisu visoko cijenili ove trupe ali je njihovo učešće u borbama davalo dovoljno vremena i prostora ostatku legije da se pripremi i izvrši borbeni zadatak.

Gaius Marius ih je svojom vojnom reformom ukinuo krajem II stoljeća p.n.e.