Idi na sadržaj

Prijevremeni izbori u Bosni i Hercegovini 1997.

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Prijevremeni izbori u Bosni i Hercegovini 1997.
Republika Srpska
← 1996. 22. i 23. novembar 1997. 1998. →
Izlaznost808.377 (70.07%)
Stranka Lider % Mandati +/–
Srpska demokratska stranka Aleksa Buha 26.45 24
Koalicija za cjelovitu i demokratsku BiH Kolektivno vodstvo 17.25 16
Srpska radikalna stranka RS Nikola Poplašen 15.99 15
Srpski narodni savez Biljana Plavšić 15.73 15
Socijalistička partija Republike Srpske Živko Radišić 9.85 9
Socijaldemokratska partija BiH Zlatko Lagumdžija 2.67 2
Savez nezavisnih socijaldemokrata Milorad Dodik 1.88 2
Ovo je spisak stranaka koje su osvojile mandate. Pogledajte konačne rezultate ispod.
Predsjednik Vlade
Republike Srpske
prije izbora
Predsjednik Vlade
Republike Srpske nakon izbora
Gojko Kličković
(SDS)
Milorad Dodik
(SNSD)

Prijevremeni izbori u Bosni i Hercegovini 1997. bili su vanredni parlamentarni izbori koji su održani 22. i 23. novembra 1997, dva mjeseca nakon lokalnih izbora 1997.[1] Na ovim izborima birani su samo narodni poslanici za Narodnu skupštinu Republike Srpske.

Pravo glasa imalo je 1.153.640 glasača, a svoje biračko pravo iskoristilo je njih 808.377 (70.07%). Broj važećih glasačkih listića je 792.994 (98.09%), a broj nevažećih 15.383 (1.91%). Organizovani su pod supervizijom OSCE-a.[2][3]

Pozadina

[uredi | uredi izvor]

Izbori su raspisani zbog političke krize koja se u to vrijeme dešavala u Republici Srpskoj. Naime, to je bio politički sukob između reformista, koju je predvodila predsjednica Republike Srpske Biljana Plavšić, i tvrdolinijaških nacionalista, koju je predvodio bivši predsjednik i ratni zločinac Radovan Karadžić i njegovi saradnici iz tadašnje vladajuće Srpske demokratske stranke.[4][5]

Kriza je počela tako što je Biljana Plavšić, bivša članica Predsjedništva Republike Bosne i Hercegovine i potpredsjednica Republike Srpske, postala predsjednica entiteta, nakon što se, zbog međunarodnog pritiska i optužbi za ratne zločine i genocid, povukao i u bjegstvo otišao Radovan Karadžić. Ubrzo je došla u sukob sa Momčilom Krajišnikom i Karadžićem, koji su i nakon povlačenja sa svih državnih i partijskih dužnosti ostali veoma utjecajni. Sukob je prvenstveno bio na liniji formalne i neformalne moći, ali i prelaska iz ratnih u mirnodopske uslove. Na vidjelo su izašli i antagonizmi između istočnog i zapadnog dijela Republike Srpske i pitanje sjedišta entiteta, koji je sa ratnog mjesta na Palama, mimo Ustava, premješten u Banjaluku.

Drugi saziv Narodne skupštine RS, izabran na općim izborima 1996, raspustila je predsjednica 3. jula 1997. NSRS nije prihvatio tu odluku i nastavio je rad donošenjem akata koji će kasnije biti poništeni. Narodna skupština je 5. jula izglasala da joj se oduzmu ovlaštenja i prenesu na Vrhovno vijeće odbrane. Plavšić se, u međuvremenu, sastala sa specijalnim izaslanikom SAD-a za bivšu Jugoslaviju Peterom Galbraithom u Banjaluci i nastavila da učvršćuje svoju podršku međunarodne zajednice.[6]

U proljeće 1997. Republika Srpska je ušla u stanje velike političke krize. MUP RS je bio podijeljen na istočni dio, gdje je podržavao Krajišnika i većinu SDS-a, i na zapadni dio, gdje je podržavao Plavšić. U Banjaluci su u septembru izbili neredi, a demonstranti su navodno pokušavali da zauzmu Predsjedničku palatu i entitetsku radioteleviziju. Predsjednica Plavšić optužila je rukovodstvo SDS-a i pristalice Karadžića za pokušaj državnog udara.[7][8]

Rezultati

[uredi | uredi izvor]
  SDS (24)
  KzC BiH (16)
  SNS (15)
  SRS RS (15)
  SP RS (9)
  SDP BiH (2)
  SNSD (2)

Na izborima ujedinjena opozicija predvođena Srpskim narodnim savezom, strankom koju je u međuvremenu formirala Plavšićeva, Socijalistička partija, koju su predvodili Drago Ilić i Živko Radišić, i Savez nezavisnih socijaldemokrata, su pobijedili. Na prijedlog Plavšićeve, Narodna skupština je za predsjednika vlade izabrala Milorada Dodika, iako je njegova stranka tada imala samo dva poslanika. Plavšić i Dodik su imali podršku Sjedinjenih Američkih Država u sprovođenju reformi i izbacivanju iz političkog života tada osumnjičenih, sada osuđenih, ratnih zločinaca, među kojima je i Radovan Karadžić.[9]

Političke stranke koje su osvojile mandate u Narodnoj skupštini Republike Srpske su:

Politička stranka Skr. Broj glasova % Broj mandata
Srpska demokratska stranka SDS 209.767 26.45 24
Koalicija za cjelovitu i demokratsku BiH KzC BiH 136.801 17.25 16
Srpska radikalna stranka RS SRS RS 126.852 15.99 15
Srpski narodni savez RS SNS RS 124.746 15.73 15
Socijalistička partija SP RS 78.150 9.85 9
Socijaldemokratska partija BiH SDP BiH 21.178 2.67 2
Savez nezavisnih socijaldemokrata SNSD 14.954 1.88 2
Ukupno 712.448 83

Također pogledajte

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ "Treći saziv NSRS". www.narodnaskupstinars.net. Narodna skupština Republike Srpske. 14. 1. 2015. Pristupljeno 10. 4. 2024.
  2. ^ "Republika Srpska NSRS 1997" (PDF). osce.org. OSCE. 23. 11. 1997. Pristupljeno 12. 4. 2024.
  3. ^ "POLITICAL PARTY PLATFORMS FOR REPUBLIKA SRPSKA 1997" (PDF). ndi.org. 23. 11. 1997. Arhivirano s originala (PDF), 12. 1. 2011. Pristupljeno 12. 4. 2024.
  4. ^ Dervišbegović, Nedim (13. 5. 2016). "Uzroci krize: Republika Srpska na rubu raskola". Radio Slobodna Evropa (jezik: srpskohrvatski). Pristupljeno 11. 4. 2024.
  5. ^ "CNN.com - Plavsic: The Iron Lady who turned - January 10, 2001". edition.cnn.com. Pristupljeno 11. 4. 2024.
  6. ^ "Bosnia - Law to strip Plavsic of powers". newsroom.ap.org. Pristupljeno 11. 4. 2024.
  7. ^ Kecmanovic, Nenad; Antic, Cedomir (2016). History of Republika Srpska. Belgrade: Nedeljnik. str. 345.
  8. ^ "BOSNIA: PLAVSIC ACCUSES ADVERSARIES OF COUP ATTEMPT IN BANJA LUKA". newsroom.ap.org. Pristupljeno 11. 4. 2024.
  9. ^ "Bosnia: Republika Srpska Prime Minister Nomination". 1997-2001.state.gov. State Department. 3. 2. 1999.