Treći saziv Narodne skupštine Republike Srpske
 |
|---|
| Ovaj članak je dio serije o političkom sistemu Republike Srpske |
Treći saziv Narodne skupštine Republike Srpske konstituisan je 27. decembra 1997. na osnovu rezultata prijevremenih izbora 1997. koji su održani 22. i 23. novembra.[1]
Za predsjednika Narodne skupštine ponovno je izabran Dragan Kalinić iz SDS-a, koji je također vršio ovu funkciju krajem Prvog saziva, zamjenjivši Momčila Krajišnika, te u Drugom sazivu.
Politička kriza[uredi | uredi izvor]
Politička kriza predstavljala je politički sukob između reformista, koju je predvodila predsjednica Republike Srpske Biljana Plavšić, i tvrdolinijaških nacionalista, koju je predvodio bivši predsjednik i ratni zločinac Radovan Karadžić i njegovi saradnici iz tadašnje vladajuće Srpske demokratske stranke.[2][3]
Kriza počinje tako što je Biljana Plavšić, bivša članica Predsjedništva Republike Bosne i Hercegovine i potpredsjednica Republike Srpske, postala predsjednica entiteta, nakon što se, zbog međunarodnog pritiska i optužbi za ratne zločine i genocid, povukao i u bjegstvo otišao Radovan Karadžić. Ubrzo je došla u sukob sa Momčilom Krajišnikom i Karadžićem, koji su i nakon povlačenja sa svih državnih i partijskih dužnosti ostali veoma utjecajni. Sukob je prvenstveno bio na liniji formalne i neformalne moći, ali i prelaska iz ratnih u mirnodopske uslove. Na vidjelo su izašli i antagonizmi između istočnog i zapadnog dijela Republike Srpske i pitanje sjedišta entiteta, koji je sa ratnog mjesta na Palama, mimo Ustava, premješten u Banjaluku.
Drugi saziv Narodne skupštine RS, izabran na općim izborima 1996, raspustila je predsjednica 3. jula 1997. NSRS nije prihvatio tu odluku i nastavio je rad donošenjem akata koji će kasnije biti poništeni. Narodna skupština je 5. jula izglasala da joj se oduzmu ovlaštenja i prenesu na Vrhovno vijeće odbrane. Plavšić se, u međuvremenu, sastala sa specijalnim izaslanikom SAD-a za bivšu Jugoslaviju Peterom Galbraithom u Banjaluci i nastavila da učvršćuje svoju podršku međunarodne zajednice.[4]
U proljeće 1997. Republika Srpska je ušla u stanje velike političke krize. MUP RS je bio podijeljen na istočni dio, gdje je podržavao Krajišnika i većinu SDS-a, i na zapadni dio, gdje je podržavao Plavšić. U Banjaluci su u septembru izbili neredi, a demonstranti su navodno pokušavali da zauzmu Predsjedničku palatu i entitetsku radioteleviziju. Predsjednica Plavšić optužila je rukovodstvo SDS-a i pristalice Karadžića za pokušaj državnog udara.[5][6]
Na vanrednim parlamentarnim izborima 1997. ujedinjena opozicija predvođena Srpskim narodnim savezom, strankom koju je u međuvremenu formirala Plavšićeva, Socijalistička partija, koju su predvodili Drago Ilić i Živko Radišić, i Savez nezavisnih socijaldemokrata, su pobijedili. Na prijedlog Plavšićeve, Narodna skupština je za predsjednika vlade izabrala Milorada Dodika, iako je njegova stranka tada imala samo dva poslanika. Plavšić i Dodik su imali podršku Sjedinjenih Američkih Država u sprovođenju reformi i izbacivanju iz političkog života tada osumnjičenih, sada osuđenih, ratnih zločinaca, među kojima je i Radovan Karadžić.[7]
Raspodjela mandata[uredi | uredi izvor]
| Politička stranka | Skr. | Broj mandata | Broj glasova |
|---|---|---|---|
| Srpska demokratska stranka | SDS | 24 | 209.767 |
| Koalicija za cjelovitu i demokratsku BiH | KzC BiH | 16 | 136.801 |
| Srpska radikalna stranka RS | SRS RS | 15 | 126.852 |
| Srpski narodni savez RS | SNS RS | 15 | 124.746 |
| Socijalistička partija | SP RS | 9 | 78.150 |
| Socijaldemokratska partija BiH | SDP BiH | 2 | 21.178 |
| Savez nezavisnih socijaldemokrata | SNSD | 2 | 14.954 |
| Ukupno | 83 | 712.448 |
Također pogledajte[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Treći saziv NSRS". www.narodnaskupstinars.net. Narodna skupština Republike Srpske. 14. 1. 2015. Pristupljeno 10. 4. 2024.
- ^ Dervišbegović, Nedim (13. 5. 2016). "Uzroci krize: Republika Srpska na rubu raskola". Radio Slobodna Evropa (jezik: srpskohrvatski). Pristupljeno 11. 4. 2024.
- ^ "CNN.com - Plavsic: The Iron Lady who turned - January 10, 2001". edition.cnn.com. Pristupljeno 11. 4. 2024.
- ^ "Bosnia - Law to strip Plavsic of powers". newsroom.ap.org. Pristupljeno 11. 4. 2024.
- ^ Kecmanovic, Nenad; Antic, Cedomir (2016). History of Republika Srpska. Belgrade: Nedeljnik. str. 345.
- ^ "BOSNIA: PLAVSIC ACCUSES ADVERSARIES OF COUP ATTEMPT IN BANJA LUKA". newsroom.ap.org. Pristupljeno 11. 4. 2024.
- ^ "Bosnia: Republika Srpska Prime Minister Nomination". 1997-2001.state.gov. State Department. 3. 2. 1999.