Gazi Turali-begova (Poljska) džamija
| Gazi Turali-begova džamija (Poljska) | |
|---|---|
 Vanjski izgled Poljske džamije | |
  Položaj Poljske džamije u Bosni i Hercegovini | |
| Osnovne informacije | |
| Lokacija | Tuzla - centar |
| Geografske koordinate | 44°32′11″N 18°40′46″E / 44.536426°N 18.679331°E |
| Religija | Islam |
| Općina | Tuzla |
| Entitet | Federacija Bosne i Hercegovine |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Oznaka baštine | Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine |
| Arhitektonski opis | |
| Arhitektonski stil | Osmanski stil |
| Dovršeno | 1572. |
| Specifikacije | |
| Kapacitet | 250 |
| Dužina | 12,05 m |
| Širina | 19,96 m |
| Munare | 1 |
Gazi Turali-begova (Poljska) džamija nalazi se u samom centru Tuzle.[1][2] Proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine, te je jedna od četiri na području medžlisa Islamske zajednice Tuzla skupa sa Jalskom, Šarenom i Džindijskom džamijom. Obnavljana je više puta, a posljednji put je otvorena nakon radova 14. septembra 2014.
Historija
[uredi | uredi izvor]
Poljska (Turali-begova) džamija izgrađena je 1572, sredstvima jednog od utemeljivača moderne urbane Tuzle, Gazi Turali-bega. To potvrđuje vakufnama iz 15.02.1572. upisana u sudski registar u Čačku.
Više puta je obnavljana i adaptirana, a među njima se ističe adaptacija iz 1878. Tada je, zbog izgradnje ceste i tonjena džamije, donji pod propao jedan metar, a gornji prozori postali donji. Tada su i džamija i munara nazidane. Sljedeća velika adaptacija izvršena je navjerovatnije 1890, kada je uz džamiju izgrađeno i turbe od tesanog kamena, a posljednja 1967. Džamija je skoro bila pod detaljnom rekonstrukcijom, te zbog njene jedinstvenosti i monumentalnosti, Medžlis Islamske zajednice Tuzla preduzeo je sve neophodne mjere da se "Poljska džamija" obnovi u klasičnom osmanskom arhitektonskom stilu iz 16. vijeka, sa velikim trijemom i visokom munarom.[1][3]
Opis
[uredi | uredi izvor]Arhitektonska forma ukazuje na blisku vezu sa tradicionalnom arhitekturom bosanske kuće.[4] Dimenzije džamije iznose 12,05 x 19,96 m. U interijeru su dimenzije 10,05 x 9,97 m u kojem se izdvaja precizno izvedena unutrašnja kupola nastala tokom obnove 1890. Zidovi su debljine 1,00 m, a krov je četverovodan koji je pokriven biber-crijepom.[5]
U haremu nalaze se i četiri mezara s nišanima. Nišani su od bijelog kamena s natpisom arapskim slovima, a jedan od njih jeste mezar hadži Osman-bega Azabagića, oca bivšeg reisul-uleme Mehmeda Teufika Azabagića, a mnogi drugi su potonuli u zemlju, tako da se ne vide natpisi.[6]
Ponovno otvaranje renovirane Turali-begove džamija bio je 14. septembra 2014. godine.[7]
Galerija
[uredi | uredi izvor]-
Ulazna vrata za džamiju sa predvorjem -
Vanjska abdesthana u haremu -
-
Ulazna vrata u obliku mihraba
_d%C5%BEamiju.jpg)
_d%C5%BEamija_-_Fountain_(2019).jpg)
_d%C5%BEamija_-_Minaret_(2019).jpg)
_d%C5%BEamija_-_Door_(2019).jpg)
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Hamdija Kreševljaković, "Turali-begov vakuf u Tuzli", Prilog historije XVI vijeka, Sarajevo, 1941.
- Adem Handžić, "Tuzla i njena okolina u XVI vijeku", Sarajevo, 1975.
- Dragiša Trifković, "Tuzlanski vremeplov", knjiga I-IV, Beograd-Tuzla, 1981-1987.
- Džemal Ćilimković, "Tuzla u osmansko doba", Tuzla, 1966.
- Miklós Fóti, Biographical Notes on the Life of Turali of Tuzla (Aga, Bey and Vakıf). Archivum Ottomanicum 40 (2023) 25–34.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b "Poljska (Turali-begova) džamija". KONS.gov.ba. Arhivirano s originala, 13. 8. 2020. Pristupljeno 15. 9. 2018.
- ^ "Poljska (Turali-begova) džamija" (PDF). bastina.ba. Pristupljeno 15. 9. 2018.[mrtav link]
- ^ "Gazi Turali-begova (Poljska) džamija". medzlistuzla.ba. Arhivirano s originala, 1. 9. 2018. Pristupljeno 15. 9. 2018.
- ^ AĐ (13. 5. 2023). "Gazi Turali-begova džamija u Tuzli". Muftijstvo tuzlansko. Pristupljeno 7. 6. 2024.
- ^ "Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika". old.kons.gov.ba. Arhivirano s originala, 3. 8. 2023. Pristupljeno 7. 6. 2024.
- ^ adminmedzlis (26. 7. 2013). "Gazi Turali-begova (Poljska) džamija". Medžlis Islamske zajednice Tuzla. Pristupljeno 7. 6. 2024.
- ^ "Svečano otvorena rekonstruirana Poljska džamija u Tuzli". Avaz.ba. 14. 9. 2014. Pristupljeno 15. 9. 2018.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]