Folikulska teka
| Folikulska teka | |
|---|---|
 Ovarijski folikuli nalaze se u svojim tekama | |
| Detalji | |
| Latinski | Theca folliculi |
| Anatomska terminologija | |
Folikulska teka, folikulska vrećica ili folikulski spremnik (lat. theca folliculi) sadrži sloj jajničke folikule. Pojavljuju se pošto folikuli postaju sekundarni folikuli.
Teke su podijeljene u dva sloja, unutrašnja i vanjska teka.
Ćelije teka su grupa endokrinih ćelija jajnik, građenih od vezivnog tkiva oko folikula. Imaju mnoge raznolike funkcije, uključujući folikulogenezu.[1]
Sinteza androgena
[uredi | uredi izvor]
Tekime ćelije odgovorne su za sintezu androgena, obezbeđivanje transdukcije signala između granuloznih ćelija i oocita tokom razvoja, uspostavljanjem vaskularnog sistema, obezbeđivanjem hranjivih materija i pružanjem strukture i podrške folikulu kako sazrijeva.[1]
Teka ćelije odgovorne su za proizvodnju androstenediona, a posredno i produkciju 17β estradiola, koji se naziva i E2, opskrbljivanjem susjednih granuloza ćelija androstenedionom koji se, uz pomoć enzima aromataza, može se koristiti kao supstrat za ovu vrstu estradiola.[2] FSH inducira granulozne ćelije na stvaranje aromataze koja androgene proizvedene iz teca interna pretvara u estradiol.[3]
Signalirajuća kaskada
[uredi | uredi izvor]Teka ćelije stimuliraju luteinizujući hormon (LH), signalom koji potiče iz hipotalamusa mozga.
Gonadotropin oslobađajući hormon (GnRH) oslobađa se projekcijama hipotalamusa u prednji režanj hipofize. Gonadotrofi stimulirani su da proizvode folikul-stimulirajući hormon koji stimulira folikuled (FSH) i luteinizirajući hormon (LH), koji se puštaju u krvotok da djeluju na jajnike .
Unutar jajnika transmembranski G-proteinski spojeni receptori (GPCR) veže se na LH u krvotoku, a signal se putem djelovanja drugog glasnika prenosi u unutrašnjost ćelije ciklički amp cAMP i treći glasnik protein kinaza A (PKA). Zatim se ćelije teke stimuliraju da proizvode testosteron, koji se pararakrinom šalje na susedne granulozne ćelije radi pretvaranja u estradiol.[4]
Poremećaji
[uredi | uredi izvor]Hiperaktivnost teka ćelija uzrokuje hiperandrogenizam, a hipoaktivnost dovodi do nedostatka estrogena.[5]Tumori granulozne ćelije, koji su rijetki (manje od 5% karcinoma jajnika) uključuju i granulozne i teka ćelije.[6]
Folikulogeneza
[uredi | uredi izvor]
Prikaz ciklusa jajnika kod životinja]] U odraslih ženskih ljudi, primordijalni folikul sastoji se od jednog oocita okruženog slojem usko povezanih čelija granuloze. U ranim fazama ciklusa jajnika, folikul u razvoju stiče sloj vezivnog tkiva i pridružene krvne sudove. Ovo prekrivanje se naziva "teca". Kako razvoj sekundarnog folikula napreduje, granulozne ćelije se razmnožavaju tako da formiraju višeslojni membrana granulosum. Tokom perioda mjerenog mesecima, granulozne ćelije i tekine ćelije izlučuju antralnu tečnost (mješavina hormona, enzima i antikoagulansa) koja njeguje sazrijevanje jajeta.
U tercijarnim folikulima jednoslojna teka se diferencira u theca interna i theca externa. Theca interna sadrži žljezdane ćelije i mnogo malih krvnih sudova, dok je theca eksterna od gustog vezivnog tkiva i većih krvnih sudova.[7]
Strukturne uloge
[uredi | uredi izvor]Teka ćelije (zajedno sa granuloznim ćelijama), tokom sazrevanja oocita, formiraju corpus luteum. Teka ćelije su u korelaciji samo s folikulama razvijajućeg jajnika.[5] One su vodeći uzrok neplodnosti na bazi endokrinosti, jer ili hiperaktivnost ili hipoaktivnost teka ćelija mogu dovesti do problema s plodnošću.
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Young, J. M.; McNeilly, A. S. (2010). "Theca: the forgotten cell of the ovarian follicle". Reproduction. 140 (4): 489–504. doi:10.1530/REP-10-0094. PMID 20628033.
- ^ Hall, John E. (John Edward), 1946- (2015-05-20). Guyton and Hall textbook of medical physiology (13th izd.). Philadelphia, PA. str. 1042. ISBN 9781455770052. OCLC 900869748.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ Hall, John E. (John Edward), 1946- (2015-05-20). Guyton and Hall textbook of medical physiology (13th izd.). Philadelphia, PA. str. 1044. ISBN 9781455770052. OCLC 900869748.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ Medical physiology. Boron, Walter F.,, Boulpaep, Emile L. (Third izd.). Philadelphia, PA. 2016-03-29. ISBN 978-1-4557-3328-6. OCLC 951680737.CS1 održavanje: others (link)
- ^ a b Magoffin, Denis A. (2005). "Ovarian theca cell". The International Journal of Biochemistry & Cell Biology. 37 (7): 1344–9. doi:10.1016/j.biocel.2005.01.016. PMID 15833266.
- ^ Kottarathil, Vijaykumar Dehannathparambil; Antony, Michelle Aline; Nair, Indu R.; Pavithran, Keechilat (2013). "Recent Advances in Granulosa Cell Tumor Ovary: A Review". Indian Journal of Surgical Oncology. 4 (1): 37–47. doi:10.1007/s13193-012-0201-z. PMC 3578540. PMID 24426698.
- ^ Jones, Richard E. (Richard Evan), 1940- (2006). Human reproductive biology. Lopez, Kristin H. (3rd izd.). Amsterdam: Elsevier Academic Press. ISBN 978-0-12-088465-0. OCLC 61351645.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]
- Slide at trinity.edu Arhivirano 3. 3. 2016. na Wayback Machine