Oružane snage Bosne i Hercegovine

Oružane snage Bosne i Hercegovine
Oružane snage Bosne i Hercegovine
	Amblem
Država / Teritorija	Bosna i Hercegovina
Utemeljena	1. decembar 2005; prije 18 godina
Grane	Kopnena vojska; Ratno zrakoplovstvo i protivzračna odbrana
Štab	Zajednički štab OSBiH (Sarajevo)
Veb-sajt	os.mod.gov.ba
Vodstvo
Vrhovni komandant	Predsjedništvo Bosne i Hercegovine
Ministar odbrane	Zukan Helez (SDP BiH)
Načelnik štaba	Gojko Knežević
Komandant(i)	Mirzet Lubenović (operativna komanda); Zdravko Rezo (komanda za podršku)
Vojna statistika
Vojna dob	od 18 godina
Vojna obaveza	Ne (Ukinut početkom 2006, u potpunosti 1. januara 2007)
Broj raspoloživih za vojnu službu	990.445 muškaraca, dobi 18–49 (procjena 2019); 941.888 žena, dobi 18–49 (procjena 2019)
Broj sposobnih za vojnu službu	991.569 muškaraca, dobi 18–49 (procjena 2019); 951.780 žena, dobi 18–49 (procjena 2019)
Broj godišnje stasalih za vojnu službu	50.870 muškaraca (procjena 2019); 65.789 žena (procjena 2019)
Aktivni sastav	12.769
Rezervni sastav	6.000
Raspoređeni sastav	64 (Afganistan 55, Mali 2, Srednjoafrička Republika 2 i DR Kongo 5)
Troškovi
Budžet	390.502.000 KM (2024)
Procent BDP-a	~0,31% (2024)
Namjenska industrija
Domaći proizvođači	"Zrak" d.d. Sarajevo; PD "Igman" Konjic; Ginex d.d. Goražde; "Orao" a.d. Bijeljina; UNIS Promex Sarajevo; BNT Travnik; "Binas" d.d. Bugojno; Fabrika specijalnih vozila; TRZ Hadžići; PS Vitezit d.o.o.
Strani dobavljači	Sjedinjene Američke Države; Evropska unija; Ujedinjeno Kraljevstvo; Njemačka; Italija; Norveška; Hrvatska; Turska
Povezani članci
Historija	Armija Republike Bosne i Hercegovine; Vojska Federacije Bosne i Hercegovine; Vojska Republike Srpske; Hrvatsko vijeće odbrane
Činovi	Činovi u Oružanim snagama BiH
	Pripadnici OSBiH u Afganistanu

Oružane snage Bosne i Hercegovine (OSBiH) su vojna sila Bosne i Hercegovine nastala transformacijom entitetskih vojski, bivše Vojske Federacije Bosne i Hercegovine (VFBiH) i bivše Vojske Republike Srpske (VRS). Civilni komandant OSBiH jest Predsjedništvo BiH a lanac komandovanja i kontrole ide preko MOBiH, Zajedničkog štaba OSBiH na dvije komande operativnog nivoa, i to OKOSBiH, koja u svom sastavu ima pet brigada (tri pješadijske brigade, brigadu zračnih snaga i PZO, te brigadu taktičke podrške) i KPOSBiH, koja u svom sastavu ima komandu za logistiku, personal i obuku. Sve navedene komande su multietničkog karaktera, dok su pješadijski bataljoni u sastavu pješadijskih brigada čisto etnički (bošnjački, hrvatski i srpski), a artiljerijski bataljoni u pješadijskim brigadama multietnički. Također, sve prištabske jedinice pri komandama pješadijskih brigada su multietničke. Brigade taktičke podrške i Zračnih snaga također su multietničkog sastava. U sastavu OSBiH jesu i tri "administrativne" komande ili tzv. pukovi. Oni baštine tradicije ratnih vojski u Bosni i Hercegovini, nemaju nikakvu operativnu funkciju i bave se obilježavanjem značajnih datuma iz historije bivših vojski u Bosni i Hercegovini.

Vidovi OSBiH su Kopnena vojska Bosne i Hercegovine i Ratno zrakoplovstvo i protivzračna odbrana Bosne i Hercegovine.

Historija

Nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma u Bosni i Hercegovini postojale su Vojska Federacije Bosne i Hercegovine (nastala spajanjem ARBiH i HVO-a) i Vojska Republike Srpske.

Prva formalna i zvanična oružana sila Republike Bosne i Hercegovine bila je Teritorijalna odbrana Bosne i Hercegovine. Formirana je 8. aprila 1992. i bila je nasljednik teritorijalne odbrane SR BIH, a koja je bila rezervni dio JNA. TO BIH je transformirana u Armiju Republike Bosne i Hercegovine, čiji je prvi komadant bio general Sefer Halilović. Armija RBiH je nakon Dejtonskog sporazuma integrirana u VFBiH, a nakon reforme odbrane 2006. godine personal je ušao u sastav jedinstvenih OSBiH.

Hrvatsko vijeće odbrane bilo je oružana sila samoproglašene Herceg-Bosne, čiji je integritet čuvala. HVO je formiran 8. aprila 1992. i postojao je sve do potpisivanja Dejtonskog sporazuma, nakon čega je integriran u VFBiH, a nakon reforme odbrane 2006. godine personal je ušao u sastav jedinstvenih OSBiH.

Vojska Republike Srpske formirana je 12. maja 1992. kao oružana sila tada nepriznate Republike Srpske. Nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma, ova oružana formacija postaje priznata kao zvanična oružana sila entiteta Republika Srpska i jedna od dvije oružane sile Bosne i Hercegovine sve do reforme odbrane 2006, kad je personal bivše VRS ušao u sastav jedinstvenih OSBiH.

Zadaci OSBiH po Zakonu o odbrani

učešće u operacijama kolektivne sigurnosti, u operacijama za podršku miru i samoodbrani, uključujući i borbu protiv terorizma,
zaštita suvereniteta i teritorijalnog integriteta Bosne i Hercegovine kao nezavisne države i njenih građana,
pomoć civilnim organima u reagiranju na prirodne i druge katastrofe i nesreće,
protivminsko djelovanje u Bosni i Hercegovini,
ispunjenje međunarodnih obaveza Bosne i Hercegovine.^[2]

Struktura oružanih snaga

Bosanskohercegovačke Kopnene Snage tokom vježbe Brzi Odgovor 16.

Bell Huey II (TH-1H) od Bosanskohercegovačkih Zračnih Snaga predstavljen na Rajlovac Air Force Base.

Zajednički štab Oružanih snaga Bosne i Hercegovine smješten je u Sarajevu na Bistriku. Dvije podređene komande razmještene su u NATO Bazi Butmir kod Sarajeva – OKOSBiH te u Kasarni Kozara u Banjoj Luci KPOSBiH.

Pješadijski pukovi baštine identitet i vojno naslijeđe jedinica i konstitutivnih naroda (Bošnjaka, Hrvata i Srba) iz kojih potječu: Armije Republike Bosne i Hercegovine (ARBiH), Hrvatskog vijeća odbrane (HVO) i Vojske Republike Srpske (VRS). Pukovi i komande pukova nemaju operativna ni administrativna ovlaštenja. Svaki puk ima malu, neoperativnu komandu puka i personal, a pripadnici tih pukova su raspoređeni u tri bataljona, u tri pješadijske brigade OSBIH.

Operativna komanda (Butmir Sarajevo)
- 4. pješadijska brigada (Čapljina)
  - 1. pješadijski bataljon (Livno)
  - 2. pješadijski bataljon (Bileća)
  - 3. pješadijski bataljon (Goražde)
  - Artiljerijski bataljon (Mostar)
  - Izviđačka četa (Čapljina)
  - Vod veze (Čapljina)
  - Vod vojne policije (Čapljina)
- 5. pješadijska brigada (Baza Dubrave Tuzla)
  - 1. pješadijski bataljon (Zenica)
  - 2. pješadijski bataljon (Kiseljak)
  - 3. pješadijski bataljon (Bijeljina)
  - Artiljerijski bataljon (Žepče)
  - Izviđačka četa (Baza Dubrave Tuzla)
  - Vod veze (Baza Dubrave Tuzla)
  - Vod vojne policije (Baza Dubrave Tuzla)
- 6. pješadijska brigada (Kozara Banja Luka)
  - 1. pješadijski bataljon (Kozara Banja Luka)
  - 2. pješadijski bataljon (Bihać)
  - 3. pješadijski bataljon (Orašje)
  - Artiljerijski bataljon (Doboj)
  - Izviđačka četa (Kozara Banja Luka)
  - Vod veze (Kozara Banja Luka)
  - Vod vojne policije (Kozara Banja Luka)
- Brigada za taktičku podršku (Sarajevo Rajlovac)
  - Oklopni bataljon (Baza Dubrave Tuzla)
  - Inžinjerski bataljon (Derventa)
  - Vojnoobavještajni bataljon (Rajlovac, Sarajevo)
  - Bataljon vojne policije (Rajlovac, Sarajevo)
  - Deminerski bataljon (Rajlovac Sarajevo), Ujedno i škola za deminiranje
  - Bataljon veze (Pale)
  - ABHO četa (Baza Dubrave Tuzla)
- Brigada ratnog zrakoplovstva i protivzračne odbrane (Kozara – Banja Luka)
  - 2. Helikopterski skvadron (Sarajevo)
  - 1. Helikopterski skvadron (Mahovljani - Banja Luka)
  - Bataljon PVO (Sarajevo)
  - Bataljon vazdušnog osmatranja, javljanja i navođenja (Kozara - Banja Luka)
  - Bataljon zračne podrške (Sarajevo, Banja Luka)
Komanda za podršku OS BIH (Banja Luka)
- Komanda za upravljanje personalom (Banja Luka)
- Komanda za obuku i doktrinu (Travnik)
- Komanda logistike (Doboj)

Komandovanje i kontrola OS BIH

Vrhovni komandant Oružanih snaga Bosne i Hercegovine je Predsjedništvo Bosne i Hercegovine. Predsjedništvo komanduje preko ministra odbrane, koji je odgovoran za stvaranje i održavanje odbrambenog kapaciteta kako bi se osigurala zaštita suvereniteta, teritorijalnog integriteta, političke nezavisnosti i međunarodnog subjektiviteta Bosne i Hercegovine. Prvi u vojnom lancu komandovanja podređen MOBiH je Zajednički štab OS BIH, koji politike i odluke ministarstva odbrane pretvara u realne i detaljne planove. Daljnji lanac komande se dijeli na operativnu i komandu za podršku. Operativna komanda OS BIH ima komandu nad svim brigadama u svom sastavu. Komandant OKOSBiH odgovoran je za sve obuku i operacije operativnih sastava OSBiH. Komanda za podršku OS BIH upravlja personalom, logistikom i institucionalnom obukom u centrima za obuku OSBiH.

Vidovi, rodovi i službe u OSBiH

Oružane snage BIH sastoje se iz vidova, rodova i službi.

Vidovi

Vidovi su:

kopnena vojska,
zrakoplovstvo i protuzračna odbrana.

Rodovi

Pješadija
Artiljerija
Artiljerijsko-raketne jedinice protivzračne odbrane
Oklopno-mehanizirane jedinice
Avijacija
Inženjerija
Veza
Atomsko-biološko-hemijska odbrana
Elektronsko izviđanje i protivelektronska borba
Zračno osmatranje i javljanje
Vojnoobavještajni

Službe

Tehnička
Zrakoplovna tehnička
Služba vojne policije
Saobraćajna
Intendantska
Sanitetska
Veterinarska
Građevinska
Finansijska
Pravna
Geodetska
Informatička
Muzička
Vjerska

Djelatnici u Oružanim snagama BiH

Na službi u Oružanim snagama mogu biti vojna lica, civilna lica i kadeti. Vojna lica su profesionalna vojna lica i lica u rezervnom sastavu dok su na službi.

Oružane snage BIH imaju približno 10.000 profesionalnih vojnih lica, 5.000 lica u rezervnom stanju i 1.000 civilnih djelatnika.

Profesionalna vojna lica

Lica u rezervnom sastavu

Rezervni vojnici
Rezervni podoficiri
Rezervni oficiri
Rezervni generali

Kadeti

Kadeti su lica koja se u stručnim vojnim školama i akademijama obrazuju za profesionalnu vojnu službu u Oružanim snagama. Kadeti imaju prava i obaveze propisane ovim zakonom i propisima koje donosi ministar odbrane Bosne i Hercegovine.

Obilježja i činovi u Oružanim snagama BiH

Obilježja

Obilježja se nalaze na kapi ili beretki, desnom ramenu i lijevom ramenu uniforme svih pripadnika Oružanih snaga. Svi osim oficira u činu generala na kapi / beretki nose bedževe kopnene vojske ili zrakoplovstva i protuzračne odbrane Oružanih snaga. Na kapi/beretki oficira u činu generala nalazi se bedž grba Bosne i Hercegovine s mačevima i zlatnim vijencem. Obilježje na desnom ramenu svih pripadnika Oružanih snaga je zastava Bosne i Hercegovine. Pripadnici pukova na lijevom ramenu nose obilježje svog puka. Dodatna obilježja brigade, druge institucije, odnosno jedinice nose se ispod obilježja puka na lijevom ramenu. standardna uniforma u OS BIH je MARPAT.

Obilježje KoV kapa/beretka OSBiH
Obilježje ViPVO kapa/beretka OSBiH
Obilježje generala kapa/beretka OSBiH

Amblem

Starija verzija amblema
Novija (poboljšana) verzija amblema

Činovi


NATO Kod	OR-1	OR-2	OR-3/4	OR-5	OR-6	OR-7	OR-8	OR-9
Izgled čina
Naziv čina	Vojnik	Vojnik 1.klase	Kaplar	Vodnik	Stariji vodnik	Stariji vodnik 1. klase	Zastavnik	Zastavnik 1. klase

Vojnički činovi

Vojnik
Vojnik 1. klase
Kaplar

Obilježja činova vojnika sastoje se od ševrona srebrene boje.

Podoficirski činovi

Vodnik
Stariji vodnik
Stariji vodnik 1. klase
Zastavnik
Zastavnik 1. klase

Obilježja činova podoficira sastoje se od ševrona i žute pruge na početku epolete.

NATO Oznaka	OF-0	OF-1	OF-2	OF-3	OF-4	OF-5	OF-6	OF-7	OF-8
Izgled čina
Naziv čina	Potporučnik	Poručnik	Kapetan	Major	Pukovnik	Brigadir	Brigadni general	General major	General pukovnik

Oficirski činovi

Potporučnik
Poručnik
Kapetan
Major
Pukovnik
Brigadir

Obilježja činova oficira podporučnika, poručnika i kapetana sastoje se od srebrenih pruga na početku epolete (na ramenu) i srebrenih zvijezda. Obilježja činova oficira majora, pukovnika i brigadira sastoje se od mačeva na početku epolete oivičenih srebrenom prugom i srebrenih zvijezda.

Generalski činovi

Brigadni general
General-major
General-pukovnik

Obilježja čina generala sastoje se od grba Bosne i Hercegovine s mačevima okruženim zlatnim vijencem od hrastovih listova i zlatnim zvijezdama sa sedam krakova na epoleti oivičenoj zlatnom prugom.^[3]

Pukovi

Pješadijski pukovi baštine identitet i vojno naslijeđe jedinica i konstitutivnih naroda (Bošnjaka, Hrvata i Srba) iz kojih potječu: Armije Republike Bosne i Hercegovine (ARBiH), Hrvatskog vijeća odbrane (HVO) i Vojske Republike Srpske (VRS). Pukovi i komande pukova nemaju operativna ni administrativna ovlaštenja. Svaki puk ima malu, neoperativnu komandu puka i personal.

Komande pukova mogu:

upravljati muzejom puka
kontrolirati finansijski fond puka
pripremati, istraživati i njegovati historiju puka
objavljivati biltene puka
čuvati kulturno-historijsko naslijeđe puka
davati uputstva o održavanju posebnih svečanosti
davati uputstva o običajima, odjeći i ponašanju puka
voditi oficirske, podoficirske i vojničke klubove.

Pukovi mogu u svom sastavu imati aktivnog, rezervnog ili penzionisanog oficira koji služi kao pukovnik puka. Pukovnik puka je isključivo počasni položaj i nema operativna ni administrativna ovlaštenja.

1. Pješadijski (Gardijski) Puk
2. Pješadijski (Rendžerski) Puk
3. Pješadijski (Republika Srpska) Puk

Mirovne misije

Učešće u mirovnim misijama jedan je od zadataka Oružanih snaga Bosne i Hercegovine. Operacije podrške miru su jedan od najznačajnih segmenata u okviru kojeg zemlje kandidati za punopravno članstvo u NATO-u imaju priliku dati doprinos kolektivnoj bezbjednosti. Pripadnici oružanih snaga više država i različitih nacionalnosti rade u partnerstvu kako bi ostvarili zajednički cilj, a to je kolektivna bezbjednost.

U 2020. pripadnici oružanih snaga Bosne i Hercegovine učestvuju u misijama: Odlučna podrška u Afganistanu, Monusco u Demokratskoj Republici Kongo i Minusma u državi Mali.

Galerija

Pripadnici OS BIH u ISAF misiji
Pripadnici OS BIH
Pripadnik OS BIH tokom vojne vježbe
Pripadnici OS BiH
Pripadnik OS BiH (2009)
Vojnik 1. pješačke pukovnije (tradicionalna pukovnija HVO)
Vojnik u maskirnoj odjeći
Vježba 2012

Također pogledajte

Reference

^[4]

^ ^a ^b "MO BiH - Budžet za građane" (PDF). mod.gov.ba. Ministarstvo odbrane Bosne i Hercegovine. 2024. Pristupljeno 16. 10. 2024.
^ "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 8. 5. 2014. Pristupljeno 25. 1. 2014.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
^ Činovi i oznake činova OS BiH^{[mrtav link]}
^ "Struktura". www.mod.gov.ba. Arhivirano s originala, 16. 5. 2016. Pristupljeno 9. 4. 2022.

Vanjski linkovi

Ministarstvo odbrane BiH Arhivirano 16. 5. 2018. na Wayback Machine
Slike i podaci o OS BIH (engleski)^{[mrtav link]}

[budžet-1] "MO BiH - Budžet za građane" (PDF). mod.gov.ba. Ministarstvo odbrane Bosne i Hercegovine. 2024. Pristupljeno 16. 10. 2024.

[2] "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 8. 5. 2014. Pristupljeno 25. 1. 2014.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)

[3] Činovi i oznake činova OS BiH^{[mrtav link]}

[4] "Struktura". www.mod.gov.ba. Arhivirano s originala, 16. 5. 2016. Pristupljeno 9. 4. 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

p r u Bosna i Hercegovina po temama
Historija	Rani period Ilirik Srednjovjekovna historija Bosne i Hercegovine rana Bosna Bosanska Banovina Bosansko Kraljevstvo Bosna i Hercegovina u Osmanskom Carstvu Bosna i Hercegovina u Austro-Ugarskoj Kraljevina Jugoslavija Drugi svjetski rat SFR Jugoslavija SR Bosna i Hercegovina Republika Bosna i Hercegovina referendum o nezavisnosti Rat u Bosni i Hercegovini Etničko čišćenje Genocid Opsada Sarajeva Bosna i Hercegovina
Geografija	Fauna Geologija Gradovi i općine Jezera Klima Okoliš Planine Regije (Bosna, Hercegovina) Rijeke Zaštićena područja
Administracija	Administrativna podjela Federacija Bosne i Hercegovine (Kantoni) Republika Srpska Brčko distrikt Agencije i institucije Izbori (CIK) Korupcija Oružane snage Parlamentarna skupština Zastupnički dom Dom naroda Policija Političke stranke Politika Predsjedništvo Predsjedavajući Članovi Sudski sistem Ustavni sud Sud Bosne i Hercegovine Ustav Vanjska politika Vizni režim za ulazak Vizni režim za državljane Vijeće ministara Predsjedavajući Vladavina zakona
Privreda	Centralna banka Saobraćaj Telekomunikacije Turizam Valuta
Simboli	Grb Himna Ordeni, odlikovanja i medalje Zastava
Društvo	Demografija Etničke grupe Konstitutivni narodi Bošnjaci Hrvati Srbi "Ostali" Albanci Bosanci i Hercegovci Crnogorci Česi Italijani Jevreji Jugoslaveni Kinezi Mađari Makedonci Muslimani Nijemci Poljaci Romi Rumuni Rusi Rusini Slovaci Slovenci Turci Ukrajinci Jezici Ljudska prava Obrazovanje Ratovi Religija Seksualne manjine Sport Žene Pobačaj
Kultura	ANUBiH Arhitektura Bosanski jezik Državni praznici Kinematografija Književnost Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika Kuhinja Mediji Radio Televizija Muzika Nacionalni spomenici Svjetska baština Umjetnost
Kategorija Portal:Bosna i Hercegovina