Crkva svetog Save u Blažuju
Crkva sv. Save u Blažuju | |
---|---|
Osnovne informacije | |
Lokacija | Ilidža |
Geografske koordinate | 43°49′50″N 18°16′27″E / 43.830633°N 18.274101°E |
Religija | Srpska pravoslavna crkva |
Država | Bosna i Hercegovina |
Oznaka baštine | Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine |
Arhitektonski opis | |
Arhitekt(i) | August Buča |
Dovršeno | 1897. |
Specifikacije | |
Dužina | 4,3 + 18,6 + 2,6 m. |
Širina | 17,8 m. |
Crkva Sv. Save u Blažuju, u općini Ilidža, je crkva Srpske pravoslavne crkve. Crkva je zajedno sa grobljem proglašena za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1] Crkva je završena 1897. godine, posvećena je Svetom Savi, te pripada Dabrobosanskoj mitropoliji. Godinu dana nakon osvećenja u crkvu su preneseni posmrtni ostaci mitropolita Georgija Nikolajevića.
Lokacija
[uredi | uredi izvor]Pravoslavna crkva sv. Save u Blažuju, zajedno sa grobljem, nalazi se u ravničarskom dijelu Sarajevskog polja u Plandištu, lokalitetu na zapadnom izlazu iz Sarajeva, udaljenom oko 1.500 metara sjeverno od Vrela Bosne, odnosno oko 1.500 metara jugoistočno od Blažuja.[1]
Historija
[uredi | uredi izvor]Na području Ilidže nema sačuvanih ostataka objekata crkvene arhitekture koji su se upotrebljavali u vrijeme Osmanskog carstva a koji bi pripadali Crkvi bosanskoj, katoličkoj ili pravoslavnoj crkvi, a nalazi ranosrednjovjekovnih crkava u Vrucima i Rogačićima predstavljaju ostatke crkava porušenih najkasnije u 13. ili 14. vijeku.[1]
Opis
[uredi | uredi izvor]Pravoslavna crkva sv. Save u Blažuju je urađena prema projektu arhitekte Augusta Buča, projektanta Gradske tržnice u Sarajevu, kao i nekoliko vila u aleji na Ilidži. Podignuta je 1897. godine. Ima oblik slobodnog grčkog krsta dimenzija (4,30+18,60+2,60) x 17,80 metara. Do vrha lukovice zvonika je 28,80 metara. Likovno rješenje crkve, kao i obrada detalja ukazuju na neovardarski (neovizantijski) uticaj. Fasada crkve je raščlanjena lizenama koje završavaju naglašenim arkadnim frizovima, što je odlika raške arhitekture. U crkvenom dvorištu, nalaze se dvije grobnice. U prvoj je sahranjeno 14 parohijana strijeljanih 1914. godine. U drugoj je sahranjeno 26 parohijana strijeljanih 1941. godine.[1]
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Risto Jeremić, Has Hoča, Glasnik Geografskog društva, tom 11, Beograd (korišćene usluge biblioteke Bošnjačkog instituta, fondacija Adila Zulfikarpašića-Sarajevo), 1925.
- Dr. Đoko Slijepčević, Historija Srpske pravoslavne crkve, II knjiga, Od početka XIX vijeka do kraja Drugog svjetskog rata, Munhen, 1966. (korištene usluge biblioteke Bošnjačkog instituta, fondacija Adila Zulfikarpašića-Sarajevo), 1966.
- Vladislav Skarić, Izabrana djela, knjiga I, Sarajevo i njegova okolina od najstarijih vremena do austrougarske okupacije, biblioteka "Kulturno naslijeđe", Sarajevo, 1985.
- Arhitektura Bosne i Hercegovine 1878-1918. (katalog), Koncepcija izložbe i izbor djela Ibrahim Krzović, Umjetnička galerija Bosne i Hercegovine, 1987.
- Hamdija Kreševljaković, Izabrana djela II, biblioteka "Kulturno naslijeđe", Sarajevo, 1991.
- Vesna Mušeta-Aščerić, Srednjovjekovna naselja na mjestu današnjeg Sarajeva, Prilozi historiji Sarajeva, radovi sa naučnog skupa "Pola milenija Sarajeva" održanog od 19. do 21. marta 1993. godine, str. 35-46.
- Velibor Džomić, Ustaški zločini nad srbskim sveštenicima, izdavač Svetigora, 1995.
- Evlija Čelebija, Putopis, odlomci o jugoslovenskim zemljama (prijevod, uvod i komentar napisao Hazim Šabanović), 3. izdanje, Sarajevo, 1996.
- Mirza Hasan Ćeman, Ishod na Ilidžu, Ilidža, monografija, izdavač: Općina Ilidža, 2000, str.203-294.