Kraljevska biblioteka Danske

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Kraljevska biblioteka Danske
Det Kongelige Bibliotek, Danmarks Nationalbibliotek og Københavns Universitetsbibliotek
Zgrada Black Diamond, pogled sa istoka
Otvorena1697; prije 327 godina (1697)
LokacijaKopenhagen, Danska
Predmeti36.975.069 fizičkih predmeta, 2.438.978 elektronskih naslova (2017.)[1]
VrstaNacionalna biblioteka
DirektorMr. Svend Larsen
Budžet$58.000.000
Veb-sajtkb.dk

Kraljevska biblioteka Danske (danski: Det Kongelige Bibliotek) u Kopenhagenu je nacionalna biblioteka Danske i univerzitetska biblioteka Univerziteta u Kopenhagenu. Jedna je od najvećih biblioteka na svijetu i najveća u nordijskoj regiji.[2] Godine 2017. spojila se sa Državnom i univerzitetskom bibliotekom u Arhusu kako bi formirala kombinovanu nacionalnu biblioteku.[3] Kombinovana bibliotečka organizacija (održavaju se odvojene bibliotečke lokacije u Kopenhagenu i Aarhusu) poznata je kao Kraljevska danska biblioteka (na danskom: Det Kgl. Bibliotek).[4]

Sadrži brojna historijska blaga, a tu su pohranjeni primjerci svih djela štampanih u Danskoj od 17. stoljeća. Zahvaljujući velikim donacijama u prošlosti, biblioteka čuva skoro sva poznata danska štampana djela, uključujući i prve danske knjige, koje je 1482. štampao Johan Snel.[5][6]

Historija[uredi | uredi izvor]

Biblioteku je 1648. osnovao kralj Frederik III,[7] koji je doprinio opsežnoj zbirci evropskih djela. Otvorena je za javnost 1793.

Godine 1989. spojena je sa prestižnom Univerzitetskom bibliotekom u Kopenhagenu (osnovanom 1482.). Godine 2005. spojena je sa Danskom nacionalnom bibliotekom za nauku i medicinu (UB2), sada Fakultetskom bibliotekom prirodnih i zdravstvenih nauka. Zvanični naziv organizacije od 1. januara 2006. je Kraljevska biblioteka, Nacionalna biblioteka Danske i Univerzitetska biblioteka u Kopenhagenu 2008, Danski folklorni arhiv spojen je sa Kraljevskom bibliotekom.

Bibliotekari[uredi | uredi izvor]

Prvi bibliotekar bio je Marcus Meibom, a slijedio ga je 1663-1671 Peder Griffenfeld.[7] Kasniji bibliotekari su bili J. H. Schlegel, Jon Erichsen, Daniel Gotthilf Moldenhawer (1787-1823 ozloglašen po krađi brojnih knjiga da bi obogatio bibliotečke zbirke) i Chr. Bruun. Od 1900. bivši bibliotekari su H.O. Lange (1901-1924), Carl S. Petersen (1924-1943), Svend Dahl (1943-1952), Palle Birkelund (1952-1982), Torkil Olsen (1982-1986), Erland Kolding Nielsen (1986-2017), slijedi sadašnji generalni direktor Svend Larsen.

Krađa knjiga 1970-ih[uredi | uredi izvor]

Tokom 1970-ih, biblioteka je doživjela najveću krađu knjiga u historiji Danske, a slučaj je riješen tek 2003. Gotovo 3.200 djela (knjiga i slično), uglavnom antikviteta, ukrao je zaposlenik iz biblioteke.[8][9][10] Većina je od tada pronađena, ali nekoliko stotina se i dalje vodi kao nestalo.[11]

Prikupljeni artikli[uredi | uredi izvor]

Knjige, časopisi, novine, pamfleti i korporativne publikacije, rukopisi i arhivi, karte, grafike i fotografije, notne zapise, dokumentacije narodnih običaja i popularnih tradicija, četiri godišnje elektronske kopije danskog interneta uz obavezni depozit.

Od 2017. Kraljevska biblioteka je imala 36.975.069 fizičkih jedinica i 2.438.978 elektronskih naslova.[1] Online katalog, u kombinaciji sa čitaonicom, i dalje je najdirektniji oblik pristupa našim kolekcijama za našeg pokrovitelja.

Kraljevska biblioteka danas[uredi | uredi izvor]

Danas Kraljevska biblioteka ima pet lokacija: glavnu biblioteku u Slotsholmenu, luka Kopenhagena, koja pokriva sve predmete i posebne kolekcije; jedan u Nørre Alle, Fakultetskoj biblioteci prirodnih i zdravstvenih nauka; jedan u Gothersgadeu, centralni Kopenhagen, Fakultetska biblioteka društvenih nauka; jedan u Amageru, Fakultetska biblioteka humanističkih nauka; i jedan u Studiesstræde, centralni Kopenhagen, biblioteka Pravnog fakulteta. Godišnja pozajmica je 11.400.000 (od toga 10.900.000 elektronskih pozajmica). Članovi su 32.196 aktivnih korisnika. Godišnji budžet: 394 miliona danskih kruna (58 miliona američkih dolara), uključujući troškove izgradnje i održavanja.

Biblioteka je otvorena za sve starije od 18 godina koji imaju istinsku potrebu da koriste zbirke. Posebna pravila vrijede za korištenje rijetkih i vrijednih predmeta.

Zgrade na lokalitetu Slotsholmen[uredi | uredi izvor]

Staru zgradu lokaliteta Slotsholmen sagradio je 1906. Hans Jørgen Holm. Centralna dvorana je kopija kapele palače Karla Velikog u katedrali u Aachenu. Zgradu i dalje koristi biblioteka.

U Slotsholmenu je 1999. otvorena nova zgrada pored stare, poznata kao Crni dijamant. Zgradu Crni dijamant projektirao je danski arhitekta Schmidt Hammer Lasen. Nazvana po vanjskom poklopcu od crnog mramora i stakla, zgrada Crnog dijamanta pored biblioteke nalazi se i koncertna dvorana.

Crni dijamant čine dvije crne kocke koje su blago nagnute preko ulice. Između je osmospratni atrij čiji su zidovi bijeli i valoviti, sa nekoliko poprečnih hodnika koji spajaju obje strane, te balkonima na svakom spratu.

Tri mosta povezuju Crni dijamant sa starim dijelom Kraljevske biblioteke; ta tri mosta (dva mala za unutrašnji transport i jedan veliki sa pultom za cirkulaciju) idu preko puta. Na plafonu velikog mosta nalazi se ogromna slika danskog slikara Pera Kirkebija.

Značajni predmeti[uredi | uredi izvor]

Kraljevska biblioteka nabavlja danske knjige putem obaveznih primjeraka. Fond uključuje gotovo kompletnu kolekciju svih danskih štampanih knjiga iz 1482. Godine 2006. obavezni primjerak je proširen na elektronske publikacije i sada biblioteka prikuplja četiri elektronska primjerka danskog interneta svake godine. Danske knjige štampane prije 1900. digitaliziraju se na zahtjev i slobodno se stavljaju na raspolaganje javnosti.[12] Kao Nacionalna biblioteka, Kraljevska biblioteka ima ogromne kolekcije digitalne građe (danska internet arhiva, digitalizovani radio i TV i novine itd.) koja je relevantna za naučnike u mnogim oblastima.[12] Biblioteka također poseduje veliku i značajnu kolekciju stare strane naučne i naučne literature, uključujući dragocjene knjige od velike vrijednosti i značaja za historiju knjige, uključujući i rijetki primerak Gutenbergove Biblije.

Biblioteka sadrži blaga koja su upisana u UNESCO-ov registar Memorija svijeta: zbirka od oko 2.000 knjiga autora Carla Linéa i o njemu (1997.);[13] rukopisi i prepiska Hansa Christiana Andersena (1997.);[14] Søren-a; Kierkegaard arhiv (rukopisi i lični papiri) (1997); El Primer Nueva Coronica y Buen Gobierno Guamana Poma de Ayale, rukopis s autogramom od 1200 stranica uključujući 400 crteža na cijeloj stranici koji prikazuju domorodačko gledište o životu na Andama prije osvajanja i vladavine Inka, španjolskog osvajanja 1532, rane španske kolonijalne vladavine i sistematska zloupotreba prava autohtonog stanovništva (2007).[15] Biblia Latina, obično nazivana Hamburška Biblija ili Bertoldusova Biblija (MS. GKS 4 2°), bogato osvijetljena Biblija u tri vrlo velika toma napravljena za katedralu u Hamburgu 1255. 89 osvijetljenih inicijala u knjizi jedinstveno je i kao izraz srednjovjekovne umjetnosti i kao izvori zanatstva i historije srednjovjekovne knjige (2011).[16]

Ostala blaga su Kopenhaški psaltir, Dalbyjevo jevanđelje, fragment iz Angersa (dijelovi prve nacionalne kronike Danske) i karte polarnog regiona. Biblioteka takođe poseduje važne kolekcije islandskih rukopisa, prvenstveno u Den gamle kongelige samling (Stara kraljevska zbirka) i Den nye kongelige samling (Nova kraljevska zbirka). Najistaknutija islandska zbirka u Danskoj, Zbirka rukopisa Arnamagnæan, međutim, nije fond Kraljevske biblioteke već Univerziteta u Kopenhagenu.

Godine 2010. biblioteka je na aukciji nabavila Courtenay Compendium iz 14. vijeka.[17]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b "Årsrapport 2017 for Det Kgl. Bibliotek" (PDF) (jezik: danski). Det Kgl. Bibliotek. 5. 3. 2018. Arhivirano (PDF) s originala, 16. 6. 2020. Pristupljeno 5. 4. 2020.
  2. ^ "Det Kongelige Bibliotek". Den Store Danske (jezik: danski). Arhivirano s originala, 27. 3. 2022. Pristupljeno 27. 3. 2022.
  3. ^ "Det nye nationalbibliotek kommer til at hedde Det Kgl. Bibliotek" (jezik: danski). Arhivirano s originala, 3. 3. 2018. Pristupljeno 3. 3. 2018.
  4. ^ "The new Royal Danish Library". Royal Danish Library. 12 Sep 2016. Arhivirano s originala, 30. 4. 2018. Pristupljeno 19. 4. 2018.
  5. ^ "Det Kongelige Bibliotek / National Library of Denmark". The Conference of European National Librarians (CENL) (jezik: engleski). Arhivirano s originala, 19. 6. 2022. Pristupljeno 27. 3. 2022.
  6. ^ "Johann Snell". Den Store Danske (jezik: danski). Arhivirano s originala, 28. 8. 2017. Pristupljeno 28. 8. 2017.
  7. ^ "Tidslinie for Det Kgl. Bibliotek". Det Kongelige Bibliotek (jezik: danski). Arhivirano s originala, 28. 3. 2022. Pristupljeno 27. 3. 2022.
  8. ^ Olsen, Jan (11. 12. 2003). "Police close to solving library thefts 25 years on". the Guardian (jezik: engleski). Arhivirano s originala, 27. 3. 2022. Pristupljeno 27. 3. 2022.
  9. ^ "Det Store Bogtyveri" (jezik: danski). Det Kongelige Bibliotek. 2006. Arhivirano s originala, 3. 7. 2023. Pristupljeno 3. 7. 2023.
  10. ^ "Milliontyveri fra Det Kongelige Bibliotek". TV2. 4. 4. 2008. Arhivirano s originala, 3. 7. 2023. Pristupljeno 3. 7. 2023.
  11. ^ "Det Kgl. Bibliotek efterlyser stjålne bøger". Jyllands-Posten. 2. 2. 2005. Arhivirano s originala, 3. 7. 2023. Pristupljeno 3. 7. 2023.
  12. ^ a b Larsen, Svend (decembar 2018). "Royal Danish Library". Alexandria: The Journal of National and International Library and Information Issues (jezik: engleski). 28 (3): 174–176. doi:10.1177/0955749019880118. ISSN 0955-7490. S2CID 211440972.
  13. ^ "The Linné Collection". UNESCO Memory of the World Programme. 16. 5. 2008. Arhivirano s originala, 5. 8. 2009. Pristupljeno 11. 12. 2009.
  14. ^ "Manuscripts and correspondence of Hans Christian Andersen". UNESCO Memory of the World Programme. 16. 8. 2008. Arhivirano s originala, 5. 8. 2009. Pristupljeno 15. 12. 2009.
  15. ^ "El Primer Nueva Coronica y Buen Gobierno". UNESCO Memory of the World Programme. 16. 5. 2008. Arhivirano s originala, 18. 9. 2008. Pristupljeno 15. 12. 2009.
  16. ^ "MS. GKS 4 2°, vol. I-III, Biblia Latina. Commonly called "the Hamburg Bible", or "the Bible of Bertoldus"". Arhivirano s originala, 31. 3. 2022. Pristupljeno 17. 10. 2023.
  17. ^ Peter Jackson (2016), "The Testimony of the Russian 'Archbishop' Peter Concerning the Mongols (1244/5): Precious Intelligence or Timely Disinformation?", Journal of the Royal Asiatic Society, 26 (1–2): 65–77, doi:10.1017/s135618631500084x, S2CID 159541347.

Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Kraljevska_biblioteka_Danske&oldid=3552887"