Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine
NUBBiH Logo.png
Logo
SkraćenicaNUBBIH
Datum osnivanja31. oktobar 1945.
VrstaBiblioteka
StatusAktivan
Glavno sjedišteZmaja od Bosne 8b, 71000 Sarajevo
Koordinate: 43°51′22″N 18°23′50″E / 43.8559775°N 18.3972229°E / 43.8559775; 18.3972229
JezikBosanski
Veb-sajtwww.nub.ba

Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine je nacionalna biblioteka Bosne i Hercegovine sa sjedištem u glavnom gradu Sarajevu. Osnovana je kao Narodna biblioteka – centralna zemaljska biblioteka Uredbom o Narodnoj biblioteci Federalne Bosne i Hercegovine, objavljenom u Službenom listu Federalne Bosne i Hercegovine, 31. oktobra 1945. godine.[1] Osnivanjem Univerziteta u Sarajevu 1949. godine, ukazuje se potreba za organiziranjem takve institucije koja će imati funkciju univerzitetske biblioteke, a koja će ujedno biti i polazište za akademsko i stručno usavršavanje. Tako od 1951. godine Narodna biblioteka počinje obavljati funkciju i univerzitetske biblioteke, a u njenim prostorijama otvaraju se i prve čitaonice namijenjene naučno-nastavnim potrebama.

Zvanična registracija novog naziva Narodna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine obavljena je 1972. godine, a od 1992. godine nosi današnji naziv. Najveći dio njenih korisnika čine naučni radnici, profesori i studenti bosanskohercegovačkih univerziteta, ali i studenti i istraživači regionalnih i međunarodnih istraživačkih centara i obrazovnih ustanova. U oktobru 1995. godine, u Službenom listu RBiH, br. 37/95, objavljen je Zakon o bibliotečkoj djelatnosti[2] koji čini osnovu profesionalnog djelovanja, te na osnovu kojeg Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine (NUBBiH) obavlja svoju djelatnost.

Historija[uredi | uredi izvor]

Osnivanje i misija ustanove[uredi | uredi izvor]

Vedran Smailović svira violončelo u razrušenoj Vijećnici 1992. godine

U uvodnom dijelu osnivačkog akta kojim se precizira i definira djelovanje ustanove, ističe se i njena centralna zemaljska funkcija. Time se sugerira kako je ova biblioteka matična biblioteka na području cijele države. "Osniva se u Sarajevu Narodna biblioteka Federalne Bosne i Hercegovine. Ona stoji pod nadzorom Ministarstva prosvjete. Narodna biblioteka je centralna zemaljska biblioteka za Federalnu Bosnu i Hercegovinu, njeno djelovanje proteže se na cijelo područje Bosne i Hercegovine."[3]

Tako se u Članu 2. pomenute Uredbe navodi sljedeće: "Narodna biblioteka u Sarajevu ima zadatake:

  • da svojim čitaocima omogući i svestrano poznavanje života i kulture naših naroda, napose naroda Bosne i Hercegovine,
  • da pojedincima i ustanovama omogući i rad na području nauka i umjetnosti;
  • da pomaže osnivanje biblioteka i unapređivanje bibliotekarstva u Bosni i Hercegovini, a po sporazumu sa Ministarstvom prosvjete Federalne Bosne i Hercegovine."

Od 1952. godine kontinuirano se radi na usavršavanju i obrazovanju bibliotekara i poboljšanju bibliotečke djelatnost. Jedno takvo ustrojstvo omogućava da biblioteka ne bude samo ona koja "prikuplja, čuva, stručno obrađuje i daje na korištenje građu", nego i da aktivno sudjeluje u društvu, njegovom razvoju, promjenama i procesima koje ga prate, te da bude na usluzi svakom pojedincu pri njegovom ličnom i profesionalnom usavršavanju. Tako se stručni bibliotečki ispit za ovu profesiju, održavaju već skoro sedamdeset godina u okviru Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine. Do osnivanja studijskog Odsjeka za bibliotekarstvo, najprije na Višoj pedagoškoj školi 1961. godine, a potom na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu, ispiti su bili jedini oblik organizirane stručne edukacije bibliotekara.

Shvatajući važnost kontinuirane edukacije i promjena u društvu, ali i promjena modela organiziranja i pohranjivanja znanja, Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine 2000. godine osniva Centar za permanentno obrazovanja bibliotekara Bosne i Hercegovine kao jedan od osamnaest srodnih centara Jugoistične Evrope.

"Glavni cilj permanentnog obrazovanja koje sprovodi ovaj Centar je osposobljavanje zatečenog i kadra koji se zapošljava u biblioteke za propisno, stručno, savremeno i kvalitetno obavljanje:

  •  osnovnih poslova u bibliotečko-informacijskoj oblasti i priprema za polaganje stručnih ispita; složenih stručnih poslova te posebnih, specijalnih stručnih poslova."[4]

Promjene u načinima i modelima organiziranja i poslovanja u bibliotečkoj djelatnosti koje je prouzrokovao razvoj informacijsko-komunikacijskih tehnologija, uvjetovala je i procese moderniziranja bibliotečke djelatnosti. Tako su pored formalne strukture Nacionalne i univerzitetske biblioteke (sektora i odjeljenja), Centra za permanentno obrazovanje bibliotekara Bosne i Hercegovine, osnovani i drugi centri, odnosno odjeljenja i usluge: COBISS centar[5], Virtualna biblioteka Bosne i Hercegovine – VIBBiH, Centar za zaštitu, prezervaciju i restauraciju bibliotečke građe, CIP ured i dr.

Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovina zadužena je i da izrađuje CIP - Katalogizaciju u publikaciji. Ujedno, u biblioteci aktivno djeluju nacionalne agencije za ISBN (International Standard Book Number), ISMN (International Standard Music Number) i ISSN (International Standard Serial Number).

Pored osnovnih i složenih stručnih-bibliotečkih poslova, biblioteka pruža druge profesionalne usluge i servise svojim korisnicima, aktivno digitalizira građu, organizira edukativne radionice, savjetovanja, predavanja, edukacije, izložbe i druge kulturno-informacijske aktivnosti.

U svojim digitalnim kolekcijama, posebno kolekcijama Stare periodike[6] i Specijalnim zbirkama[7], Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine baštini, čuva, te daje na korištenje bogato kulturno-umjetničko višestoljetno naslijeđe Bosne i Hercegovine, a neki od njenih eksponata[8] (Zbirka salavata "Delail el-hajrat" iz 1823. godine, "Die Großen Französischen Impressionisten"), nalazili su se u Kući evropske historije čije je sjedište u Briselu,. "Die Großen Französischen Impressionisten - Veliki francuski impresionisti, autora Fritz Novotny, objavljena je 1952. godine u Beču. Radi se o knjizi koja je spašena iz vatrene stihije 1992. godine u Vijećnici, jer se vide ugljenisani tragovi.[9] Trenutno se u Kući evropske historije nalazi publikacija "Das grosse Bruegel-Werk", autora Gustava Glücka, izdanje iz 1955. godine (štampano u Beču i Minhenu koja sadrži 124 stranice).

U noći 25. na 26. augusta 1992. granatiran je tadašnji objekt - zgrada Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine – Vijećnica. U ovom kulturocidu i uništenju objekta Vijećnice stradala je i velika količina bibliotečke građe, oko 2.000.000 bibliotečkih jedinica. Unatoč razaranju tokom opsade Sarajeva (1992-1995), sačuvan je najznačajniji dio fonda Nacionalne i univerzitetske biblioteke – Specijalne zbirke [10](19.700 Rukopisi i rariteti, koje na svjedoče o multietničnosti, multikulturalnosti i multikonfesionalnosti Bosne i Hercegovine kroz stoljeća.[11]

Tokom perioda poslije rata Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine uspjela je obnoviti značajan dio fonda, do danas, nije riješeno pitanje trajnog smještaja biblioteke. Trenutno se Nacionalna i univerzitetska biblioteka nalazi u krugu bivše kasarne "Maršal Tito" – današnjeg Kampusa Univerziteta u Sarajevu.

Djelatnost NUBBiH[uredi | uredi izvor]

Članstva u organizacijama[uredi | uredi izvor]

Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine predstavlja bosanskohercegovačku bibliotečku djelatnost u najmeritornijim međunarodnim strukovnim organizacijama i asocijacijama poput IFLA-e (The International Federation of Library Associations), CDNL-a (Conference of Directors of National Libraries), CENL-a (Conference of European National Librarians), SEENL-a (East European National Librarians Conference), LIBER-a (Ligue des Bibliotheques Européennes de Recherche), Europeana-e.

Od 2007. godine Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine postala je nominacijsko tijelo iz Bosne i Hercegovina za kandidiranje bosanskohercegovačkih književnika za svjetski prestižnu nagradu u kategoriji dječije i književnosti za mlade „Astrid Lindgren“[12]

Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine ima potpisane memorandume o profesionalnoj saradnji sa brojnim bibliotekama u regionu, Evropi i svijetu. Pridružena je članica Univerziteta u Sarajevu, te sjedište Virtualne biblioteke Bosne i Hercegovine koja je dio COBISS.NET-a.

Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine dobitnica je Šestoaprilske nagrade Grada Sarajeva[13] kao i brojnih domaćih i međunarodnih priznanja

Izdavačka djelatnost[uredi | uredi izvor]

Izdavačka djelatnost Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovne realizira se kroz četiri edicije:

  1. "Bosanskohercegovačka bibliografija"
  2. "Memoria Bosniaca"
  3. "Memoria Mundi"
  4. "Stručna bibliotečka literatura"

Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine izdaje i sljedeće publikacije:

  1. Časopis Bosniaca[14] "Bosniaca" je časopis Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine koji izlazi jedanput godišnje i u njemu se objavljuju originalni stručni i znanstveni radovi, sistematizirana građa od značaja za obnovu kolekcija Nacionalne i univerzitetske biblioteke BiH i za bibliotečku struku u cjelini. Časopis je upisan u evidenciju javnih glasila u Ministarstvu obrazovanja, nauke, kulture i sporta Bosne i Hercegovine, 1996. godine pod rednim brojem 467."[15] Ovaj bosanskohercegovački stručni časopis u oblasti bibliotekarstva indeksiran je u nekoliko međunarodnih baza podataka: Web of Science – Emerging Sources Citation Index, Central & Eastern European Academic Source (EBSCO), The Belt and Road Initiative Reference Source (EBSCO), Index Copernicus, KoBSON - Konzorcijum biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku, a dostupan je u ROAD (Directory of Open Access scholarlyResources), CEEOL (Central and Eastern European Online Library), Hrčak - Portal hrvatskih znanstvenih i stručnih časopisa, i Slavic Humanities Index.
  2. Glasnik NUBBIH; Bilten Glasnik Nacionalna i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine (Glasnik NUBBiH)[16] pokrenut je 2010. godine. Do 2014. godine Glasnik je izlazio dva puta, a potom nastavlja izlaziti jednaput godišnje. Sadrži informacije o stručnim, kulturnim, obrazovnim i naučnim dešavanjima, aktivnostima i manifestacijama Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine, a popraćen je prilozima o novim praksama i aktuelnostima iz bibliotečke profesije te korisnim linkovima. Glasnik NUBBIH indeksiran je u EBSCO bazi podataka.
  3. CIP bilten (knjige u štampi); CIP bilten predstavlja elektronsku serijsku publikaciju koja objedinjuje CIP zapise (Katalogizacija u publikaciji) za taj mjesec. CIP bilten izlazi od 2019. godine.[17]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ "„Službeni list Federalne Bosne i Hercegovine", 1945". Službeni list Federalne Bosne i Hercegovine. 14. april 2020.
  2. ^ ""Službeni list RBiH, br. 37/95"" (PDF). Službeni list RBiH. 14. april 2020. Pristupljeno 14. april 2020.
  3. ^ "Službeni list Federalne Bosne i Hercegovine, 1945". Službeni list Federalne Bosne i Hercegovine. 14. april 2020.
  4. ^ "Obrazovni centar NUBBIH". Nacionalna i univerzitetska biblioteka BiH. 14. april 2020. Pristupljeno 14. april 2020.
  5. ^ "COBISS". COBISS.BH. 14. april 2020. Pristupljeno 14. april 2020.
  6. ^ Pisana riječ kroz fondove NUBBiH : katalog Stare periodike / priredili Ismet Ovčina, Adisa Žero, Anja Mastilović. Sarajevo : Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine, 2019. (15. april 2020). "Pisana riječ kroz fondove NUBBiH : katalog Stare periodike". journal zahtijeva |journal= (pomoć)CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
  7. ^ "Digitalne kolekcije Nacionalne i univerzitetske biblioteke". Digitalne kolekcije Nacionalne i univerzitetske biblioteke. 14. april 2020. Arhivirano s originala, 26. 4. 2020. Pristupljeno 14. april 2020.
  8. ^ Blago Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine / ur. Ismet Ovčina. Sarajevo : Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine, 2016. (14. april 2020). "Blago Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine". journal zahtijeva |journal= (pomoć)
  9. ^ "Novi eksponat iz NUBBiH u Kući evropske historije". Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine. 14. april 2020. Pristupljeno 14. april 2020.
  10. ^ "Specijalne zbirke NUBBiH". Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine. Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine. 14. april 2020. Pristupljeno 14. april 2020.
  11. ^ Vijećnica – NUBBiH : inad kuća / Ismet Ovčina, Sonja Polimac, Amra Rešidbegović. Sarajevo : Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine, 2009. (14. april 2020). "Vijećnica – NUBBiH : inad kuća". journal zahtijeva |journal= (pomoć)CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
  12. ^ "Memorijalna nagrada Astrid Lindgren". Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine. 14. april 2020. Pristupljeno 14. april 2020.
  13. ^ "Dodijeljene Šestoaprilske nagrade Grada Sarajeva u 2006. godini". Sarajevo.ba. 14. april 2020. Pristupljeno 14. april 2020.
  14. ^ "Bosniaca - časopis Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine". BOSNIACA. 15. april 2020. Pristupljeno 15. april 2020.
  15. ^ "Portal znanstvenih i stručnih članaka - Hrčak". Portal znanstvenih i stručnih članaka - Hrčak. 15. april 2020.
  16. ^ "Glasnik NUBBiH". Glasnik NUBBiH. Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine. 15. april 2020. Pristupljeno 15. april 2020.
  17. ^ "CIP bilten". Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine. Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine. 15. april 2020. Pristupljeno 15. april 2020.[mrtav link]

Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Nacionalna_i_univerzitetska_biblioteka_Bosne_i_Hercegovine&oldid=3479500"