Savezna Republika Jugoslavija
| Savezna Republika Jugoslavija Савезна Република Југославија |
||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1992–2003. | ||||||||||
|
||||||||||
|
||||||||||
| Himna: Hej, Slaveni |
||||||||||
 |
||||||||||
| Glavni grad | Beograd |
|||||||||
| Službeni jezik | srpskohrvatski (1992 – 1997) srpski (1997 – 2003) |
|||||||||
| Državno uređenje | Državna zajednica | |||||||||
| Zakonodavstvo | ||||||||||
| Površina | ||||||||||
• Ukupno |
102.350 km2 | |||||||||
| Stanovništvo | ||||||||||
• Ukupno (2002) |
10,656,929 | |||||||||
| Valuta | Jugoslavenski dinar i euro | |||||||||
| Pozivni broj | +381 | |||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Savezna Republika Jugoslavija (skraćeno SRJ) bila je država u jugoistočnoj Evropi smještena na Balkanu koja je postojala od 1992. do 2006, nakon raspada Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije. Formirana je 27. aprila 1992. odlukom Saveznog vijeća SFRJ, kao zajednička država Srbije i Crne Gore.
Dana 14. marta 2002. zvaničnici SR Jugoslavije, Republike Srbije i Republike Crne Gore, uz prisustvo visokog predstavnika Evropske unije, potpisali su Polazne osnove za preuređenje odnosa Srbije i Crne Gore, kojima je predviđeno da SRJ ubuduće nosi naziv Srbija i Crna Gora.
Dana 4. februara 2003. formirana je državna zajednica Srbija i Crna Gora, zasnovana na ravnopravnosti dviju država članica, tj. države Srbije i države Crne Gore, sve dok se Crna Gora nije otcijepila od unije u junu 2006, što je dovelo do pune nezavisnosti i Srbije i Crne Gore.
Njene težnje da bude jedina pravna nasljednica SFR Jugoslavije nisu priznale Ujedinjene nacije, nakon donošenja Rezolucije 777 Vijeća sigurnosti Ujedinjenih nacija,[1] kojom je potvrđeno da je SFR Jugoslavija prestala postojati i da je Savezna Republika Jugoslavija nova država. Sve bivše republike imale su pravo na državnu sukcesiju, dok nijedna od njih nije nastavila međunarodnopravni subjektivitet SFR Jugoslavije. Međutim, vlada Slobodana Miloševića protivila se takvim zahtjevima i kao takvoj, SR Jugoslaviji nije bilo dozvoljeno da se pridruži Ujedinjenim nacijama.
Tokom svog postojanja, SR Jugoslavija je imala napete odnose s međunarodnom zajednicom, jer su ekonomske sankcije[2] izrečene protiv države tokom ratova u bivšoj Jugoslaviji i rata na Kosovu. To je također rezultiralo hiperinflacijom između 1992. i 1994.[3] Učešće SR Jugoslavije u ratovima završilo je Dejtonskim sporazumom, kojim je priznata nezavisnost Republika Hrvatske, Slovenije i Bosne i Hercegovine, kao i uspostavljanje diplomatskih odnosa između država i zagarantovana uloga srpske populacije u bosanskohercegovačkoj politici.[4]
Kasnije, rastući separatizam unutar Autonomne Pokrajine Kosovo i Metohija, regije Srbije gusto naseljene etničkim Albancima, rezultirao je pobunom Oslobodilačke vojske Kosova, albanske separatističke grupe.[5][6] Izbijanje rata na Kosovu ponovo je uvelo međunarodne sankcije, kao i eventualno uključivanje NATO-a u sukob. Sukob je okončan usvajanjem Rezolucije 1244 Vijeća sigurnosti Ujedinjenih nacija, koja je garantovala ekonomsko i političko odvajanje Kosova od SR Jugoslavije, te njegovo stavljanje pod upravu UN-a.[7]
Ekonomske teškoće i rat rezultirali su rastućim nezadovoljstvom vladom Miloševića i njegovih saveznika, koji su vodili i Srbiju i Crnu Goru kao efektivnu diktaturu.[8] To će se na kraju kumulirati u Buldožer revoluciji, u kojoj je njegova vlada svrgnuta i zamijenjena vladom koju su predvodili Demokratska opozicija Srbije i Vojislav Koštunica, a koja se također pridružila UN-u.[9][10]
Savezna Republika Jugoslavija nestala je 2003. nakon što je Savezna skupština Jugoslavije glasala za donošenje Ustavne povelje Srbije i Crne Gore, kojom je uspostavljena Državna zajednica Srbija i Crna Gora. Kao takvo, ime Jugoslavija je poslano u historiju.[11] Rastući pokret za nezavisnost u Crnoj Gori, predvođen Milom Đukanovićem, uzrokovao je da novi ustav Srbije i Crne Gore uključi klauzulu koja omogućava referendum o pitanju crnogorske nezavisnosti nakon tri godine.[12] Referendum je raspisan 2006, a usvojen je tijesnom većinom.[13] To je dovelo do raspada Državne zajednice Srbije i Crne Gore i uspostavljanja nezavisnih republika Srbija i Crna Gora, pretvarajući Srbiju u zemlju bez izlaza na more. Neki smatraju da je ovo posljednji čin u raspadu Jugoslavije.[14]
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Murphy, Sean D. (2002). United States Practice in International Law: 1999–2001. 1. Cambridge University Press. str. 130. ISBN 978-0-521-75070-7.
- ^ Lewis, Paul (29 October 1992). "Yugoslavs Face Hard Winter as the Blockade Bites". The New York Times. Arhivirano s originala, 5 February 2021. Pristupljeno 29 July 2020.
- ^ "The World's Greatest Unreported Hyperinflation". Cato Institute. 7 May 2007. Arhivirano s originala, 26 July 2020. Pristupljeno 29 July 2020.
- ^ "Summary of the Dayton Peace Agreement on Bosnia-Herzegovina". HR library. UMN. Arhivirano s originala, 17 August 2018. Pristupljeno 29 July 2020.
- ^ Ozerdem, Alpaslan (27 July 2003). "From a 'terrorist' group to a 'civil defence' corps: The 'transformation' of the Kosovo Liberation Army". International Peacekeeping. UK. 10 (3): 79–101. doi:10.1080/13533310308559337. S2CID 144017700. Arhivirano s originala, 26 July 2020. Pristupljeno 29 July 2020 – preko Coventry.
- ^ "Kosovo Liberation Army History & Facts". Encyclopedia Britannica. Arhivirano s originala, 24 September 2019. Pristupljeno 29 July 2020.
- ^ "S/RES/1244(1999) - E - S/RES/1244(1999)". UN docs. Arhivirano s originala, 8 March 2021. Pristupljeno 29 July 2020.
- ^ "Slobodan Milosevic – The Dictator". Balkan Insight. 5 October 2010. Arhivirano s originala, 29 April 2021. Pristupljeno 22 June 2021.
- ^ Sudetic, Chuck (24 September 1992). "U.N. Expulsion of Yugoslavia Breeds Defiance and Finger-Pointing". The New York Times. Arhivirano s originala, 8 April 2022. Pristupljeno 29 July 2020.
- ^ "A Different Yugoslavia, 8 Years Later, Takes Its Seat at the UN". The New York Times. Associated Press. 2 November 2000. Arhivirano s originala, 26 July 2020. Pristupljeno 29 July 2020.
- ^ "Yugoslavia consigned to history". BBC News. 4 February 2003. Arhivirano s originala, 8 November 2022. Pristupljeno 29 July 2020.
- ^ "Priželjkivao sam da na čelu Srbije bude – Srbijanac". Vreme. 5 July 2012. Arhivirano s originala, 17 September 2021. Pristupljeno 22 June 2021.
- ^ "Montenegro declares independence". BBC News. 4 June 2006. Arhivirano s originala, 11 September 2017. Pristupljeno 29 July 2020.
- ^ "Recount call in Montenegro vote". BBC News. 22 May 2006. Arhivirano s originala, 28 July 2011. Pristupljeno 29 July 2020.
Izvori
[uredi | uredi izvor]- Ćirković, Sima (2004). The Serbs. Malden: Blackwell Publishing. ISBN 978-1-40514291-5.
- Bataković, Dušan T. (1992). The Kosovo Chronicles. Belgrade: Plato. Arhivirano s originala, 25 February 2021. Pristupljeno 12 September 2020.
- Bataković, Dušan T. (1993). Kosovo, la spirale de la haine: Les faits, les acteurs, l'histoire (jezik: francuski) (1st izd.). Lausanne: L'Age d'Homme. ISBN 978-282510389-0. Arhivirano s originala, 17 April 2023. Pristupljeno 12 September 2020.
- Bataković, Dušan T., ured. (2005). Histoire du peuple serbe [History of the Serbian People] (jezik: francuski). Lausanne: L’Age d’Homme. ISBN 978-282511958-7. Arhivirano s originala, 23 January 2023. Pristupljeno 2 March 2018.
- Bataković, Dušan T., ured. (2007). Kosovo and Metohija: Living in the Enclave (PDF). Belgrade: Institute for Balkan Studies. Arhivirano (PDF) s originala, 31 January 2021. Pristupljeno 12 September 2020.
- Bataković, Dušan T. (2014). A Turbulent Decade: The Serbs in Post-1999 Kosovo: Destruction of Cultural Heritage, Ethnic Cleansing, and Marginalization (1999—2009). Paris: Dialogue. ISBN 978-291152712-8. Arhivirano s originala, 17 April 2023. Pristupljeno 12 September 2020.
- Bataković, Dušan T. (2015). "Kosovo and Metohija: History, Memory and Identity". The Christian Heritage of Kosovo and Metohija: the Historical and Spiritual Heartland of the Serbian People. Los Angeles: Sebastian Press. str. 569–608. ISBN 978-868268539-5. Arhivirano s originala, 17 April 2023. Pristupljeno 12 September 2020.
- Bataković, Dušan T. (2015). "The Serbs of Kosovo and Metohija 1999-2007: Surviving in Ghetto-like Enclaves". The Christian Heritage of Kosovo and Metohija: the Historical and Spiritual Heartland of the Serbian People. Los Angeles: Sebastian Press. str. 935–45. ISBN 978-868268539-5. Arhivirano s originala, 17 April 2023. Pristupljeno 12 September 2020.
- Goati, Vladimir; Slavujević, Zoran; Pribićević, Ognjen (1993). Izborne borbe u Jugoslaviji (1990-1992). Beograd: Institut društvenih nauka. ISBN 978-867093051-3. Arhivirano s originala, 17 April 2023. Pristupljeno 12 September 2020.
- Goati, Vladimir (2000). Partije Srbije i Crne Gore u političkim borbama od 1990 do 2000. Bar: Conteco. Arhivirano s originala, 17 April 2023. Pristupljeno 12 September 2020.
- Goati, Vladimir (2001). Izbori u SRJ od 1990 do 1998: Volja građana ili izborna manipulacija. Dodatak: Izbori 2000 (PDF) (2 izd.). Beograd: Centar za slobodne izbore i demokratiju. Arhivirano (PDF) s originala, 29 April 2021. Pristupljeno 12 September 2020.
- Goati, Vladimir (2013). Izbori u Srbiji i Crnoj Gori od 1990. do 2013. i u SRJ od 1992. do 2003 (PDF). Beograd: Centar za slobodne izbore i demokratiju. Arhivirano (PDF) s originala, 4 October 2020. Pristupljeno 12 September 2020.
- Kovačević, Miladin and other (1993). Statistical Yearbook of Yugoslavia 1993 (PDF). Beograd. Arhivirano (PDF) s originala, 7 August 2020. Pristupljeno 1 April 2020.
- Miller, Nicholas (2005). "Serbia and Montenegro". Eastern Europe: An Introduction to the People, Lands, and Culture. 3. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO. str. 529–81. ISBN 978-157607800-6. Arhivirano s originala, 21 January 2023. Pristupljeno 7 March 2018.
- Morrison, Kenneth (2009). Montenegro: A Modern History. London-New York: I.B. Tauris.
