Bosanska kuhinja
Dio serije članaka o |
Kulturi Bosne i Hercegovine |
---|
Historija |
Ljudi |
Jezici |
Kuhinja |
Festivali |
Bosanska kuhinja je, pored svojih specifičnosti, poprimila u znatnoj mjeri uticaj pojedinih mediteranskih i zapadnoevropskih kuhinja. Jela bosanske kuhinje su slična jelima turske, grčke i drugih sličnih kuhinja. Zbog dugotrajne austrougarske uprave, u njoj se osjete i uticaji centralne Evrope. Bosanska kuhinja koristi mnogo začina, obično u malim količinama. Većina jela su blaga, kuhana s malo vode. Sosovi su gotovo u potpunosti prirodni. Tipični sastojci jela bosanske kuhinje su: paradajz, krompir, luk, bijeli luk, paprika, krastavci, mrkva, kupus, gljive, špinat, tikvice i grah. Od začina najčešće se koristi mljevena paprika, biber, peršun, lovorov list i celer. Kao dodatak jelima u bosanskoj kuhinji često se koriste mlijeko, kajmak i pavlaka. Slatkim jelima se dodaju cimet i klinčić. Jela od mesa su od piletine, govedine ili janjetine. Za bosansku kuhinju specifično je pripremanje jela ispod sača, odnosno peke, pri čemu se pripremljene namirnice, poklopljene metalnim zvonom, spremaju u žaru.
Regija Hercegovina je pogodna za uzgajanje vinove loze i proizvodnju vina, dok se u ostatku Bosne rakija dobija od šljiva i jabuka. Kahva se pije iz fildžana, uz obavezan rahatlokum.
Supe i čorbe
[uredi | uredi izvor]- Begova čorba - čorba koja sa pravi od mesa i povrća;
- Bamija (čorba) - čorba od bamije;
- Pače - jelo od telećih nogica;
Sarme i dolme
[uredi | uredi izvor]- Punjena paprika - paprike punjene mljevenim mesom i rižom;
- Sogan dolma - luk punjen mljevenim mesom;
- Sarma - meso i riža umotani u listove kiselog kupusa;
Pite
[uredi | uredi izvor]- Burek - jufka punjena mljevenim mesom, koje se tradicionalno umotava. Isto jelo sa sirom se naziva sirnica, sa špinatom i sirom zeljanica, a s krompirom krompiruša. Sva ova jela se u Bosni nazivaju pitama;
- Sirnica - pita od sira, koje se mota u tanko razvučeno tijesto jufke
Jela od mesa
[uredi | uredi izvor]- Ćevapi - jelo od mesa koje se peče na roštilju, a pravi se od janjećeg i goveđeg mesa. Služi se s lukom u somunu;
- Grah - tradicionalno jelo od buranije ili graha s mesom;
- Musaka - jelo koje se pravi od slojeva krompira, mljevenog mesa i preliva;
- Bosanski lonac - čorba s mesom koje se može kuhati na otvorenom plamenu;
- Sudžuk - suha začinjena kobasica
- Pljeskavica - jelo od mljevenog mesa koje se najčešće peče na roštilju
Jela od povrća
[uredi | uredi izvor]- Kljukuša - tradicionalno jelo od tijesta sa pavlakom ili kiselim mlijekom i bijelim lukom. U nekim područjima pravi se od ribanog krompira.
- Đuveč - povrtni gulaš
- Kačamak - tradicionalno bosansko jelo od kukuruznog brašna i krompira
- Sataraš - povrtno varivo u kojem je glavni sastojak paprika uz dodatak paradajza, crvenog i bijelog luka, a često i tikvice ili patlidžana.
- Turšija
- Buranija
- Bamija
Peciva
[uredi | uredi izvor]Sirevi
[uredi | uredi izvor]- Vlašićki ili travnički sir - bijeli sir koji liči na fetu iz travničkog kraja i sela sa planine Vlašić;
- Duvanjski sir, tvrdi sir iz Duvna
- Livanjski sir - suhi, žuti tvrdi sir iz Livna;
- Trapist - polutvrdi, žuti sir
- Blatnički sir - bijeli sir sa Vučije planine i Blatnice;
- Kajmak - mliječni proizvod mekane, kremaste konzistencije i blago kiselog ukusa
- Pavlaka - vrsta mliječne kreme
Salate
[uredi | uredi izvor]- Mladi luk - dvogodišnja zeljasta biljka iz porodice Alliaceae
- Zelena salata - vrsta hrane, koja se obično jede kao prilog uz glavno jelo
- Kiseli kupus
- Krastavci - biljna vrsta iz porodice Cucurbitaceae
Slatka jela
[uredi | uredi izvor]- Tufahije - kuhane jabuke punjene orasima i šlagom;
- Baklava - lisnato tijesto punjeno orahsima, natopljeno šećernim sirupom ili medom;
- Ružica - slična baklavi, ali se peče u malim rolnicama;
- Hurmašica - tijesto u obliku hurme, natopljeno slatkim sirupom - agdom;
- Rahatlokum - poslastica od kukuruznog škroba i šećera, s orasima ili drugim aromama;
- Sutlijaš - slatko jelo od riže;
- Tulumbe - prženo tijesto zaslađeno slatkim sirupom;
- Kadaif - tanko i vlaknasto tijesto, zaslađeno slatkim sirupom;
- Halva - slatko jelo od brašna, šećera i masnoće;
- Uštipci - pržene kuglice od tijesta poput krafne;
- Jabukovača - kolač od tijesta punjenog jabukama;
- Đunlari - kolač od tijesta s kajmakom;
- Lokumi - suhi keksi;
- Rahvanija - kolač od tijesta zaslađenog slatkim sirupom;
- Tatlije - kolač od griza zaslađen sirupom;
- Šljivopita - kolač od šljiva, brašna i šećera;
- Gurabije - suhi kolači;
- Ćetenija - poslastica slična bonbonima;
- Paprenjaci - slatko krušno tijesto;
Zahlade i kompoti
[uredi | uredi izvor]- Kompot - kuhano voće;
- Pekmez - tradicionalna voćna poslastica
- Ajvar - vrsta namaza, napravljena od crvene paprike, patlidžana i ljute paprike
Bezalkoholna pića
[uredi | uredi izvor]- Kahva - topli napitak od mljevenih prženih zrna kafe
- Boza - bezalkoholno i osvježavajuće piće koje se pravi od kukuruza
- Salep
- Šerbe - piće koje se priprema se od voća ili latica cvijeća
Alkoholna pića
[uredi | uredi izvor]- Rakija - žestoko piće
- Vino - alkoholno piće koje se dobija vrenjem grožđa ili grožđanog soka
- Liker - slatko alkoholno piće
- Medovina - najstarije alkoholno piće koje je čovjek otkrio
Galerija
[uredi | uredi izvor]-
Bosanska kahva
-
[[Sud
-
Bosanska alkoholna pića