Husejn ibn Ali

Husejn ibn Ali ibn Ebu-Talib ibn Abdul-Muttalib ibn Hašim ibn Abdu-Menaf ili Husejn (* 627, umro 10. oktobar 680/ 5.-61.), drugi sin hazreti Alije i Fatime i Poslanikov unuk. Priča o Husejnu centralni je događaj u historiji duodecimalnih ši'ija. Muaviju je poslije njegove smrti naslijedio njegov sin Jezid. Jezid je postao halifa u Damasku, ali mimo uobičajene procedure, jer je Muavija znatno ranije prisilio neke poznate ashabe na prisegu Jezidu, koji je bio poznat po tome što je volio zabave. Neslaganjao tome ko je najpogodnija ličnost za mjesto halife zbog duhovnih, političkih i vjerskih razloga, a koja nisu bila samo ši'ijski argumenti, vodila su mnoge poznate ličnosti da odbiju prisegu Jezidu. Među njima su bili Abdullah ibn Zubejr, sin poznatog ashaba, koji se kasnije proglasio halifom i jedno vrijeme vladao Mekkom, i Husejn, Poslanikov unuk, koji je napustio Medinu i sklonio se u Mekku.

U Mekki su da pristalice nagovorile da ode u Kufu, gdje su mu osigurali podršku. Husejn je poslao svog nećaka Muslima ibn Akila da pripremi njegov dolazak. Međutim, uhvaćen je i ubijen od emevijskog namjesnika. Husejn se poslije toga odlučio otići u Kufu s osamdeset članva svoje porodice, i još šezdeset drugih, od kojih su polovina bili ashabi. Abdullah, sin halife Omera, odgovaro ga je od ovog puta.

Jezid je tada naredio svom namjesniku Ubejdullahu ibn Zijadu da presretne Husejna, kome se u međuvremenu pridružilo šest stotina ljudi. Međutim, vojska od četiri hiljade ljudi pod vođstvom Omera ibn Sa'da (sina Sa'da ibn Ebu Vekkasa) okružila da je na Kerbeli, pokraj rijeke Eufrat u Iraku. Odsječen osam dana od izvora vode, on je pregovarao sa Jezodovim trupama, sve dok nije počela borba, a u početku su to, shodno arapskim običajima, bile borbe pojedinaca. Na kraju je i sam Husejn ušao u borbu gdje je, skrhan žeđu, uskoro ubijen. Samo dvoje njegove djece preživjelo je masakr, koji je nakon toka slijedio. Njegovo ubistvo nije imalo veliki uticaj na tadašnju političku situaciju, ali je postalo simbol od velike važnosti za ši'ije, u početku za vijrme Bujida, a još više poslije uspona Safavidske dinastije.

Husejn je za ši'ije imam, osoba koju oni smaraju posrednikom između Boga i čovjeka. Oni vjeruju da je ova funkcija nasljedna, te da je od Alije prešla Husejnovim potomcima. Među ši'ijama i danas postoji osjećaj krivice zbog događaja na Kerbeli. Centralni događaj vezan za ovu krivnju jeste obmanjujući poziv Husejnu i izdaja od ranih ši'ija iz Kufe, koji mu nisu pristikli u pomoć.

Prvi Safavidi, koji su uspjeli osvojiti Perziju početkom šesnaestog vijeka, iskoristili su i institucionalizirali ovu krivnju. Kao i drugi prije njih, Safavidi su koristili ši'izam kao oruđe za dobijanje i održavanje političke moći, i kao mehanizam društvene kontrole. Husejnom smrt opisana je s mnogo krvavih i sažaljivih detalja u drami zvanoj ta'zija koja se u ši'jskom svijetu izvodi nekoliko dana prije obilježavanja događaja na Kerbeli.

Sunnije na ovaj događaj gledaju kao žalosno umorstvo Poslanikovog drugog najbližeg potomka. Iako ga smatraju užasnom tragedijom, nije postalo lična i nacionalna trauma. Sunnije obilježavaju ovaj dan (10. muharrem), ali ne zbog događaja na Kerbeli, već je on obilježavan kao praznik i u Poslanikovo vrijeme.

Danas neke ši'ije, prilikom obilježavanja godišnjice Husejnove smrti, padaju u trans ili se ranjavaju idući ulicama. Husejnovo turbe, još od safavidskog vremena, postalo je najvažnije svetište duodecimalnih ši'ija.

Također pogledajte

• Ashabi