Razlika između verzija stranice "Iterbij"

Iterbij, ₇₀Yb
Iterbij u periodnom sistemu
Hemijski element, Simbol, Atomski broj	Iterbij, Yb, 70
Serija	Lantanoidi
Grupa, Perioda, Blok	La, 6, f
Izgled	srebrenobijeli metal
CAS registarski broj	7440-64-4
Zastupljenost	2,5 · 10-4 %
Atomske osobine
Atomska masa	173,045(10) u
Atomski radijus (izračunat)	175 (222) pm
Kovalentni radijus	187 pm
Van der Waalsov radijus	- pm
Elektronska konfiguracija	[Xe] 4f146s2
Broj elektrona u energetskom nivou	2, 8, 18, 32, 8, 2
1. energija ionizacije	603,4 kJ/mol
2. energija ionizacije	1174,8 kJ/mol
3. energija ionizacije	2417 kJ/mol
Fizikalne osobine
Agregatno stanje	čvrsto
Kristalna struktura	kubična plošno centrirana
Gustoća	6973 kg/m3 pri 298,15 K
Magnetizam	paramagnetičan (Χm = 3,4 · 10−5)
Tačka topljenja	1097 K (824 °C)
Tačka ključanja	1703 K (1430 °C)
Molarni volumen	24,84 · 10-6 m3/mol
Toplota isparavanja	159 kJ/mol
Toplota topljenja	7,6 kJ/mol
Pritisak pare	395 Pa pri 1097 K
Brzina zvuka	1590 m/s pri 293,15 K
Specifična toplota	150 J/(kg · K)
Specifična električna provodljivost	4 · 106 S/m
Toplotna provodljivost	39 W/(m · K)
Hemijske osobine
Oksidacioni broj	2, 3
Elektrodni potencijal	-2,22 V (Yb3+ + 3e- → Yb)
Elektronegativnost	1,1 (Pauling-skala)
Izotopi
Sigurnosno obavještenje
	Oznake upozorenja; Šablon:Sigurnosni simboli
Obavještenja o riziku i sigurnosti	R: 11-20/21/22; S: 16-33-36
	Ako je moguće i u upotrebi, koriste se osnovne SI jedinice.; Ako nije drugačije označeno, svi podaci dobijeni su mjerenjima u normalnim uvjetima.

Pregled historije

[pregledana izmjena]

← Starija izmjena Novija izmjena →

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj

VizualnoWikitekst

U redovima

Verzija na dan 2 juni 2017 u 20:25

Iterbij je hemijski element sa simbolom Yb i rednim brojem 70. U periodnom sistemu nalazi se u grupi lantanoida te se stoga ubraja u metale rijetkih zemlji. Poput ostalih lantanoida, on je srebreno-sjajni teški metal. Osobine iterbija ne slijede kontrakciju lantanoida, a zbog svoje elektronske konfiguracije ovaj element ima značajno manju gustoću kao i niže temperature topljenja i ključanja od susjednih elemenata u periodnom sistemu.

Iterbij je otkrio Jean Charles Galissard de Marignac 1878. godine prilikom proučavanja minerala gadolinita. Kasnije, 1907. godine, Georges Urbain, Carl Auer von Welsbach i Charles James, nezavisno jedan od drugog, uspjeli su iz Marignacovog iterbija izdvojiti još jedan element, lutecij. Welbach je za ime novog elementa predlagao aldebaranij, međutim ipak je nakon dugih rasprava i protivno njegovoj volji, zadržano današnje ime iterbij.

U tehničkom pogledu element i njegovi spojevi koriste se u vrlo malehnim količinama, uglavnom zbog vrlo složenog načina njegovog odvajanja od drugih lantanoida, između ostalog koristi se kao dotirajuće sredstvo za lasere na bazi itrij-aluminij granata. Iterbij(III)-hlorid i iterbij(II)-jodid su reagensi koji se koriste u raznim organskim reakcijama sinteze.

Zastupljenost

Iterbij je zastupljen u Zemljinoj kori u količini od 3,3 ppm. Najvažniji mineral mu je monacit (Ce,La,Th,Nd,Y,Pr,Yb)PO₄.

Reference

^ Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente. S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
^ Standardna atomska težina iterbija na ciaaw.org
^ Revdirana standardna atomska težina, na iupac.org
^ N. N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemie der Elemente. 1. izd. VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, str. 1579.
^ Robert C. Weast (izd.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990, ISBN 0-8493-0470-9, str. E-129 do E-145. Vrijednosti u navedenoj knjizi su navedene u g/mol i naznačene u cgs jedinicama. Ovdje navedena vrijednost je preračunata po SI sistemu i bez mjerne jedinice.
^ ^a ^b Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. u: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, str. 328–337, doi:10.1021/je1011086

Commons logo

Commons ima datoteke na temu: Iterbij

[Harry_H._Binder-1] Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente. S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.

[CIAAW-2] Standardna atomska težina iterbija na ciaaw.org

[IUPAC-3] Revdirana standardna atomska težina, na iupac.org

[Greenwood-4] N. N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemie der Elemente. 1. izd. VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, str. 1579.

[Weast-5] Robert C. Weast (izd.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990, ISBN 0-8493-0470-9, str. E-129 do E-145. Vrijednosti u navedenoj knjizi su navedene u g/mol i naznačene u cgs jedinicama. Ovdje navedena vrijednost je preračunata po SI sistemu i bez mjerne jedinice.

[Zhang-6] Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. u: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, str. 328–337, doi:10.1021/je1011086

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Red 119: / Red 119: @@
 }}
 |}}
+'''Iterbij''' je [[hemijski element]] sa [[hemijski simbol|simbolom]] '''Yb''' i [[atomski broj|rednim brojem]] 70. U [[periodni sistem elemenata|periodnom sistemu]] nalazi se u grupi [[lantanoidi|lantanoida]] te se stoga ubraja u metale rijetkih zemlji. Poput ostalih lantanoida, on je srebreno-sjajni [[teški metal]]. Osobine iterbija ne slijede [[kontrakcija lantanoida|kontrakciju lantanoida]], a zbog svoje elektronske konfiguracije ovaj element ima značajno manju gustoću kao i niže temperature topljenja i [[tačka ključanja|ključanja]] od susjednih elemenata u periodnom sistemu.
-'''Iterbij''' ('''Yb''', [[latinski jezik|latinski]] - ''ytterbium'') - je [[lantanoidi|lantanoid]]. On je jedan od četiri hemijska elementa koji su dobili ime po [[Švedska|švedskom]] gradu [[Ytterby]]. Njegov simbol je '''Yb''', atomski broj 70. Kao i svi lantanoidi pripada '''3'''. grupi i '''6'''. periodi te je rijetki zemni metal.
+Iterbij je otkrio [[Jean Charles Galissard de Marignac]] 1878. godine prilikom proučavanja minerala [[gadolinit]]a. Kasnije, 1907. godine, [[Georges Urbain]], [[Carl Auer von Welsbach]] i Charles James, nezavisno jedan od drugog, uspjeli su iz Marignacovog iterbija izdvojiti još jedan element, [[lutecij]]. Welbach je za ime novog elementa predlagao ''aldebaranij'', međutim ipak je nakon dugih rasprava i protivno njegovoj volji, zadržano današnje ime ''iterbij''.
+U tehničkom pogledu element i njegovi spojevi koriste se u vrlo malehnim količinama, uglavnom zbog vrlo složenog načina njegovog odvajanja od drugih lantanoida, između ostalog koristi se kao dotirajuće sredstvo za lasere na bazi itrij-aluminij granata. [[Iterbij(III)-hlorid]] i [[iterbij(II)-jodid]] su reagensi koji se koriste u raznim organskim reakcijama sinteze.
 ==Zastupljenost==