Oppenheimer (film)

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Oppenheimer
RežiserChristopher Nolan
Producent
Scenarist(i)Christopher Nolan
Uloge
MuzikaLudwig Göransson
ŽanrTriler
KinematografijaHoyte van Hoytema Izmijeni na Wikipodacima
Montaža
  • Jennifer Lame Izmijeni na Wikipodacima
ProdukcijaSyncopy Inc.
Atlas Entertainment
DistributerUniversal Pictures
Premijera11. juli 2023. (Le Grand Rex)
21. juli 2023. (SAD i Velika Britanija)
Trajanje180 minuta
Zemlja SAD
Ujedinjeno Kraljevstvo
JezikEngleski
Budžet$100 miliona

Oppenheimer je epski biografski triler iz 2023.[1] režisera i scenarista Christophera Nolana. Zasnovan na biografskoj knjizi Američki Prometej, koju su Kai Bird i Martin J. Sherwin objavili 2005, film prikazuje karijeru američkog teorijskog fizičara J. Roberta Oppenheimera. Fokus priče uglavnom je na Oppenheimerovim studijima, njegovom rukovođenju Projektom "Manhattan" tokom Drugog svjetskog rata i padu u nemilost nakon saslušanja pred Senatom 1954. Glavni lik glumi Cillian Murphy, Emily Blunt glumi njegovu suprugu "Kitty", Matt Damon šefa Projekta Manhattan Leslieja Grovesa, Robert Downey Jr. člana američke Komisije za atomsku energiju Lewisa Straussa, a Florence Pugh njegovu ljubavnicu, komunisticu, Jean Tatlock. Ostatak glumačke ekipe čine Josh Hartnett, Casey Affleck, Rami Malek i Kenneth Branagh.

Film je najavljen u septembru 2021. nakon što je Universal Pictures pobijedio konkurenciju sa Nolanovim scenarijem i poslije Nolanovog sukoba sa dugogodišnjim distributerom Warner Brosom. Narednog mjeseca, Murphy je bio prvi član glumačke ekipe koji je potpisao ugovor, dok su se ostali ekipi priključili od novembra 2021. do aprila 2022. Pretprodukcija je trajala do januara 2022, a snimanje od februara do maja. Oppenheimer je snimljen u kombinaciji IMAX 65 mm i 65 mm filma velikog formata, uključujući, prvi put, dijelove u IMAX crno-bijeloj analognoj fotografiji. Kao i u svojim prethodnim radovima, Nolan je koristio ekstenzivne praktične efekte i minimalno računarski generisane slike. Oppenheimer je prvi Nolanov film koji je dobio ocjenu R u Sjedinjenim Državama od Nesanice 2002.

Oppenheimer je premijerno prikazan u Le Grand Rexu, u Parizu 11. jula 2023, dok ga je Universal u SAD i Velikoj Britaniji prikazao 21. jula. Istovremeno prikazivanje filma Warner Brosa Barbie je dovelo do kulturnog fenomena Barbenheimer, koji je potakao publiku da pogleda oba filma. Film je širom svijeta zaradio više od 853 miliona dolara, s produkcijskim budžetom od 100 miliona dolara, dospjevši na treće mjesto među filmovima s najvišom zaradom u 2023. godini, te postavši film s najvišom zaradom koji se bavi tematikom iz Drugog svjetskog rata[2] i drugorangirani po zaradi u R-kategoriji svih vremena.[3] Dobio je pozitivne recenzije kritičara, uz posebne pohvale za glumačku postavu, scenarij i vizuelne efekte, što je rezultiralo i nagradama Oscar, Zlatni globus, BAFTA i Satellite u kategoriji "najbolji film".

Radnja[uredi | uredi izvor]

Godine 1926. 22-godišnji doktorand J. Robert Oppenheimer se bori se sa anksioznošću i nostalgijom tokom studija pod mentorstvom eksperimentalnog fizičara Patricka Blacketta u Cavendish laboratoriji u Cambridgeu. Uznemiren zbog zahtjevnog Blacketta, Oppenheimer mu ostavlja otrovanu jabuku, ali je vraća sljedećeg jutra. Gostujući naučnik Niels Bohr preporučuje da Oppenheimer umjesto eksperimentalne studira teoretsku fiziku u Götingenu, gdje Oppenheimer završava doktorat i upoznaje Isidor Isaac Rabi. Kasnije, na konferenciji u Švicarskoj, njih dvoje upoznaju teoretskog fizičara Wernera Heisenberga.

Openheimer se vraća u Sjedinjene Države, želeći proširiti istraživanja kvantne fizike. Počinje predavati na Kalifornijskom univerzitetu u Berkeleyu i Kalifornijskom tehnološkom institutu (Caltech). Upoznaje svoju buduću suprugu, biologinju i bivšu komunistkinju, Ketrin "Kitti" Puening i ima povremene afere sa Jean Tatlok, problematičnom članicom Komunističke partije SAD.

Decembra 1938, otkrivena je nuklearna fisija i Oppenheimer odmah shvata da bi se mogla iskoristiti za konstruisanje bombe. Godine 1942., usred Drugog svjetskog rata, general američke vojske Leslie Groves regrutuje Oppenheimera da vodi Projekt Manhattan za razvoj atomske bombe, a nakon što je Oppenheimer izjavio da nema simpatija prema komunistima.

Oppenheimera, koji je Židov, posebno motiviše što postoji mogućnost da nacisti, na čelu s Heisenbergom, završe svoj program nuklearnog oružja. U Los Alamosu, u Novom Meksiku, okuplja tim naučnika u kojem su, između ostalih, Edward Teller i Rabi, a također sarađuje sa naučnicima Enricom Fermijem i Davidom L. Hillom. Dok se rad nastavlja, Oppenheimer tuguje zbog samoubistva Tatlock.

Poslije smrti Adolfa Hitlera 1945, neki naučnici uključeni u Projekt dovode u pitanje bombu, dok Oppenheimer vjeruje da će njena upotreba brzo okončati rat na Pacifiku i spasiti živote saveznika. Tellerove kalkulacije otkrivaju mogućnost da bi atomska detonacija mogla pokrenuti lančanu reakciju koja može zapaliti atmosferu i uništiti svijet. Oppenheimer prenosi ovo otkriće Albertu Einsteinu, koji odbija da bude umiješan, a Oppenheimer zaključuje da su šanse da se nesreća dogodi "blizu nuli."

Test Trinity je uspješan, a predsjednik Harry S. Truman naređuje bombardovanje Hirošime i Nagasakija, prisiljavajući Japan na predaju. Oppenheimer je u centru pažnje javnosti kao "otac atomske bombe", ali ga istovremeno proganjaju ogromna razaranja i masovne žrtve. Zbog toga poziva predsjednika Trumana da ograniči daljnji razvoj nuklearnog oružja, što Truman rezolutno odbacuje.

Kao savjetnik američke Komisije za atomsku energiju (AEC), Oppenheimer se protivi daljim nuklearnim istraživanjima, posebno pravljenju hidrogenske bombe, što je predložio Teller. Njegov stav postaje tačka sporenja usred napetog hladnog rata. Predsjednik AEC-a, Lewis Strauss, zamjera Oppenheimeru što ga je javno ponizio kada je odbacio njegovu zabrinutost oko izvoza radioizotopa i preporučio pregovore sa Sovjetima nakon što su oni uspješno testirali vlastitu bombu. Strauss, također, veruje da ga je Oppenheimer ocrnio Einstainu 1947, tokom njihove posjete Institutu za napredne studije.

Godine 1954, u želji da eliminiše Oppenheimerov politički uticaj, Strauss tajno organizuje privatnu raspravu pred Odborom za sigurnost osoblja kako bi se odlučilo o obnavljanju Oppenheimerovog odobrenje Q. Međutim, ubrzo postaje jasno da saslušanje ima unaprijed određen rezultat. Specijalni savjetnik Roger Robb grubo unakrsno ispituje Oppenheimera, izvrće izave Grovesa, Tellera i drugih saradnika i fokusira se na Oppenheimerova bivša komunistička udruženja. Odbor glasa sa 2 prema 1 za oduzimanje dozvole Oppenheimeru, narušavajući njegov imidž u javnosti i ograničavajući njegov utjecaj na nuklearnu politiku.

Godine 1959, tokom senatskog saslušanja za potvrđivanje Straussa za ministra trgovine, Hill u ime naučne zajednice svjedoči o Straussovim motivima za inžinjering koji je doveo do Oppenheimerovog pada. Senat glasa protiv njegove nominacije. Strauss privatno bjesni protiv Oppenheimera. Godine 1963, predsjednik Lyndon B. Johnson dodjeljuje Oppenheimeru Nagradu Enrico Fermi kao znak političke rehabilitacije.

Flashback prikazuje Einsteinov i Oppenhajmerov razgovor 1947, otkrivajući da Oppenheimer nikada nije spomenuo Straussa nego je umjesto toga izrazio svoje sumorno uvjerenje da je on ustvari počeo proces drugačije vrste lančanih reakcija koje će uništiti svijet.

Scenarij[uredi | uredi izvor]

Christopher Nolan at the 2018 Cannes Film Festival.
Scenarista, režiser i producent Christopher Nolan

Openheimer je prvi scenarij koji je Nolan napisao u prvom licu, želeći prenijeti narativ iz Oppenheimerove perspektive. Za "teksturu" filma je rekao da opisuje "kako lično stupa u interakciju sa historijskim i geopolitičkim", sa namjerom da od njega napravi priču upozorenja.[4][5] Na scenariju je počeo raditi nakon što je završio Tenet i napisao ga je za samo nekoliko mjeseci, pri čemu je prethodno više od 20 godina razmišljao o snimanju filma o Oppenheimeru.[4] Glavni element zapleta je Oppenheimerova reakcija na dugoročne posljedice onoga na čemu je radio. Nolan je želio istražiti fenomen odgođenih reakcija, jer je smatrao da ljudi nisu "nužno suočeni s najjačim ili najgorim elementima [svojih akcija] u datom trenutku."[6] Izabrao je da, smjenjujući scene u boji i crno-bijele scene, prenese priču iz subjektivne i objektivne perspektive,[7] odnosno da većinu Oppenheimerovih gledišta prikaže preko prvih, dok druge prikazuju "objektivniji pogled na njegovu priče iz ugla drugih likova".[6][8] Želeći da film bude što subjektivniji, produkcijski tim odlučio je uključiti vizije Oppenheimerovih koncepcija kvantnog svijeta i talasa energije.[9] Nolan je spomenuo da se Oppenheimer nikada nije javno izvinio za svoju ulogu u nuklearnim napadima na Hiroshimu i Nagasaki, ali je ipak želio pokazati, vjerujući da je to tačno, da Oppenheimer osjeća istinsku krivicu za svoje postupke.[10]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ "Christopher Nolan Warns That Oppenheimer Is 'Kind of a Horror Movie'" (jezik: engleski). 21. 6. 2023. Arhivirano s originala, 21. 7. 2023. Pristupljeno 3. 8. 2023.
  2. ^ Hirwani, Peony (8. 8. 2023). "Oppenheimer becomes highest-grossing WWII film of all time". The Independent. Arhivirano s originala, 11. 8. 2023. Pristupljeno 10. 7. 2023.
  3. ^ "Top 2023 Movies at the Worldwide Box Office". The Numbers (jezik: engleski). Pristupljeno 6. 8. 2023.
  4. ^ a b Overbye, Dennis (20. 7. 2023). "Christopher Nolan and the Contradictions of J. Robert Oppenheimer". The New York Times (jezik: engleski). Arhivirano s originala, 20. 7. 2023. Pristupljeno 20. 7. 2023.
  5. ^ Grimes, Christopher (21. 7. 2023). "Director Christopher Nolan: 'Oppenheimer is absolutely a cautionary tale'". Financial Times (jezik: engleski). Arhivirano s originala, 21. 7. 2023. Pristupljeno 21. 7. 2023.
  6. ^ a b Ebiri, Bilge (17. 7. 2023). "An Action Movie About Scientists Talking Christopher Nolan's Oppenheimer plays out across the landscapes of Los Alamos and of Cillian Murphy's face". Vulture (jezik: engleski). Arhivirano s originala, 20. 7. 2023. Pristupljeno 20. 7. 2023. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  7. ^ Maytum, Matt (19. 5. 2023). "Christopher Nolan explains why Oppenheimer switches between black-and-white and color". Total Film (jezik: engleski). GamesRadar+. Arhivirano s originala, 19. 5. 2023. Pristupljeno 12. 7. 2023.
  8. ^ Bahr, Lindsey (1. 6. 2023). "Christopher Nolan breaks down the best ways to watch a movie, ahead of his 'Oppenheimer' release". Associated Press (jezik: engleski). Arhivirano s originala, 1. 6. 2023. Pristupljeno 19. 7. 2023.
  9. ^ Butcher, Sophie (6. 5. 2023). "Christopher Nolan On Visualising Physics In Oppenheimer's Head: 'We've Gotta See The Atoms Moving' – Exclusive". Empire (jezik: engleski). Arhivirano s originala, 20. 6. 2023. Pristupljeno 20. 6. 2023.
  10. ^ Ebiri, Bilge (21. 7. 2023). "The 'Troubling Reverberations' at the End of Oppenheimer, Explained". Vulture (jezik: engleski). Arhivirano s originala, 21. 7. 2023. Pristupljeno 21. 7. 2023. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)

Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Oppenheimer_(film)&oldid=3580374"