Peptidni hormon
Peptidni hormoni ili proteinski hormoni su hormoni čije su molekule peptidi ili proteini. Potonji imaju veću dužinu aminokiselinskog lanca od prvih. Ovi hormoni utječu na endokrini sistem životinja, uključujući i ljude.[1] Većina hormona može se klasificirati kao hormoni zasnovani na aminokiselinama (amin, peptid ili protein) ili steroidni hormon. Prvi su topivi u vodi i djeluju na površinu ciljnih ćelija putem drugih glasnika; potonji su rastvorljivi u lipidima, prolaze kroz plazma membrane ciljnih ćelija (i citoplazmatsku i jedarnu) da bi djelovali unutar svojih jedara.
Kao i svi peptidi i proteini, peptidni i proteinski hormoni sintetiziraju se u ćelijama iz aminokiselina, prema transkriptima iRNK, koji se sintetiziraju kopiranjem redoslijeda nukleotida u određenim sekvencama DNK unutar ćelijskog jedra. Preprohormonski, prekursori peptidnog hormona, zatim se obrađuju u nekoliko faza, obično u endoplazmatskom retikulu, uključujući uklanjanje N-krajeva signalne sekvence, a ponekad glikolizacijom, što rezultira nastankom prohormona. Prohormoni se zatim pakuju u sekretorne vezikule, koje se iz ćelije mogu izlučiti egzocitozom, kao odgovor na specifične podražaje (npr., porast Ca 2+ i koncentracija cAMP-a u citoplazmi).[2]
Ovi prohormoni često sadrže suvišne aminokiselinske ostatke koji su bili potrebni za usmjeravanje nabiranje specifičnih endopeptidaza u ćeliji, kidanjem prohormonskih veza neposredno prije nego što se izluči u krvotok, stvarajući zreli oblik molekule hormona. Zreli peptidni hormoni zatim putuju kroz krv do svih ćelija u tijelu, gdje na površinama svojih ciljnih ćelija stupaju u interakciju sa specifičnim receptorima.
Neki neurotransmiteri izlučuju se i oslobađaju na sličan način kao i peptidni hormoni, a neki neuropeptidi mogu se koristiti i kao neurotransmiteri u nervnom sistemu, osim što djeluju kao hormoni kada se oslobađaju u krv.
Kada se peptidni hormon veže za receptor na površini ćelije, u citoplazmi se pojavljuje drugi glasnik, koji pokreće prenošenje signala, što dovodi do ćelijskog odgovora.[3]
Neki peptidni / proteinski hormoni (angiotenzin II, faktor rasta fibroblasta - 2, paratiroidni hormonon-vezani protein) također komuniciraju s unutarćelijskim receptorima, koji su u citoplazmi ili u jedru pomoću mehanizma unutrašnjeg lučenja.[4]
Peptidni hormoni čovjeka[uredi | uredi izvor]
- Adrenokortikotropni hormoni (ACTH)
- Amilin
- Angiotenzin
- Atrijski natriuretski peptid (ANP)
- Kalcitonin
- Holecistokinin (CCK)
- Gastrin
- Grelin
- Glukagon
- Hormon rasta
- Folikul-stimulirajući hormon (FSH)
- Inzulin
- Leptin
- Melanocitno-stimulirajući hormon koji (MSH)
- Oksitocin
- Paratiroidni hormon (PTH)
- Prolaktin
- Renin
- Somatostatin
- Tiroidno-stimulirajući hormon (TSH)
- Tirotropin-lučeći hormon (TRH)
- Vazopresin
- Vazoaktivni crijevni peptid
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ K. Siddle, J. C. Hutton, Peptide Hormone Secretion/Peptide Hormone Action: A Practical Approach, Oxford University Press, 1991, ISBN 0-19-963073-9.
- ^ J. C. Hutton, Peptide Hormone Secretion: A Practical Approach[mrtav link], Hull University Press, 1991, ISBN 0-19-963068-2.
- ^ C. G. Wermuth, The Practice of Medicinal Chemistry, Academic Press, 2003, ISBN 0-12-744481-5.
- ^ William J. Kraemer, Alan D. Rogol, The Endocrine System in Sports and Exercise, Blackwell Publishing, 2005, ISBN 1-4051-3017-2.