Palestina (država)

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Idi na navigaciju Idi na pretragu
Država Palestina
دولة فلسطين
Zastava Palestine Palestine
Zastava
Himna: فدائي [1][2]
Položaj Palestine
Glavni grad Istočni Jerusalem (spor)
Najveći grad Gaza
Službeni jezik Arapski
Etničke grupe  Palestinci
Površina
• Ukupno
 6.020 km2 (163.)
• Vode (%)
 3.5
Stanovništvo
• Ukupno (2014)
 4.550.368 (123)
731/km2 
Valuta Egipatska funta,

Izraelski šekel,

Jordanski dinar
Vremenska zona UTC +2/UTC +3
Internetska domena .ps
Pozivni broj +970

Palestina (arapski: فلسطين; hebr. פלשתינה), službeno priznata kao Država Palestina od Ujedinjenih nacija i drugih međunarodnih entiteta je de jure suverena država[3][4] u Jugozapadnoj Aziji, odnosno na Bliskom istoku, između Jordana i Sredozemnog mora. Palestinom upravlja Palestinska oslobodilačka organizacija (PLO) koja svojom teritorijom smatra Zapadnu Obalu i Pojas Gaze[5] sa Istočnim Jerusalemom kao glavnim gradom iako se administrativni centar države nalazi u Ramali.[ii][6][7]

Cijela teritorija koju je zahtijevala Država Palestina je okupirana od 1948, prvo od Egipta (pojas Gaze) i Jordana (Zapadna obala), a zatim od Izraela nakon Šestodnevnog rata 1967.[8][9] Prema podacima iz februara 2020. godine Palestina je imala 5.051.953 stanovnika i prema tom kriteriju je na 121. mjestu u svijetu.[10]

Nakon Drugog svjetskog rata, 1947. godine, UN je usvojio Plan podjele Palestine kojim se preporučuje stvaranje nezavisne arapske i židovske države i internacionalizacija Jeruzalema. Ovaj plan podjele prihvatili su Jevreji, ali su ga Arapi odbacili. Dan nakon uspostavljanja jevrejske države u Eretz Israelu, koja je 14. maja 1948. nazvana Država Izrael, susjedne arapske vojske izvršile su invaziju na bivši britanski mandat i borile se protiv izraelskih snaga. Kasnije je Arapska liga 22. septembra 1948. osnovala Svepalestinsku vladu za upravljanje enklavom u Gazi koja je bila pod kontrolom Egipćana. Ubrzo su je priznale sve članice Arapske lige osim Transjordana. Iako je nadležnost Vlade proglašena nad čitavom teritorijom Mandatne Palestine, njena stvarna nadležnost bila je ograničena na pojas Gaze. Izrael je kasnije zauzeo pojas Gaze i Sinajsko poluostrvo od Egipta, Zapadnu obalu (uključujući istočni dio Jerusalima) od Jordana i Golansku visoravan od Sirije u junu 1967. tokom Šestodnevnog rata.

15. novembra u Alžiru, glavnom gradu istoimene države, Yasser Arafat, tadašnji vođa Palestinske oslobodilačke organizacije proglasio je Deklaracija o nezavisnosti Palestine. Godinu dana nakon potpisivanja Sporazuma iz Osla 1993., osnovana je Palestinska nacionalna uprava koja će upravljati (u različitom stepenu) područjima A i B na Zapadnoj obali, koja se sastoje od 165 ostrva i pojasom Gaze. Nakon što je Hamas postao vodeća stranka parlamenta Palestinskog zakonodavnog vijeća na posljednjim izborima (2006.), izbio je sukob između njega i stranke Fatah, što je dovelo do toga da je Gazu preuzeo Hamas 2007.

Zaključno sa 31. jula 2019, Palestinu kao suverenu državu priznalo je 138 od 193 država članica Ujedinjenih nacija a od 2012. godine je i Posmatrač Generalne skupštine Ujedinjenih nacija što podrazumjeva priznanja njene državnosti.[11][12] Članica je Arapske lige, Organizacije islamske saradnje, Grupe G77, Međunarodnog olimpijskog komiteta kao i još njekih međunarodnih organizacija.

Najveći dio teritorije proglašene države Palestine okupirao je Izrael u periodu od 1967. godine i Šestodnevnog rata.

Palestina je također geografsko područje u istočnom dijelu Sredozemlja.

Etimologija[uredi | uredi izvor]

Iako se koncept Palestine kao regije i njen geografski opseg kroz historiju u izvjesnoj mjeri razlikovao, danas se pod pojmom Palestine smatra teritorija koju čini Izrael, Zapadna obala i pojas Gaze.[13] Opća upotreba izraza "Palestina" ili srodnih izraza za područje na jugoistočnoj obali Sredozemnog mora pored Sirije historijski seže do perioda antičke Grčke, a Herodot je bio prvi historičar koji je u 5. vijeku prije nove ere u svom djelu Historija opisao ovo područje kao "okrug Sirije, zvan Palaistina" u kojem su Feničani komunicirali s drugim pomorskim narodima.[14][15] Smatra se da je izraz "Palestina" izraz koji su prvi počeli koristiti stari Grci za područje zemalja koje su zauzeli Filistejci, iako za ovaj termin postoje i druga objašnjenja.

Terminologija[uredi | uredi izvor]

U ovom članku koriste se izrazi "Palestina", "Država Palestina" ili "okupirana palestinska teritorija" naizmjenično, u zavisnosti od konteksta. Konkretno, izraz "okupirana palestinska teritorija" odnosi se u cjelini na geografsko područje palestinske teritorije koju je Izrael okupirao od 1967. godine. U svim slučajevima, svako spominjanje zemlje ili teritorije odnosi se na područje na koje pravo polaže Država Palestina.[16]

Historija[uredi | uredi izvor]

Geografija[uredi | uredi izvor]

Mill (British Mandate for Palestine currency, 1927).jpg

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Područja koja Palestinci zahtijevaju za sebe tradicionalno su naseljena pretežno arapskim Palestincima, a manjine su Samarijanci i ortodoksni Jevreji koji iz religioznih razloga odbijaju državu Izrael.

Po podacima iz CIA - Fact Book Gaza je 2005. imala 1.376.289, a Zapadna Obala 2.385.615 stanovnika. Zajedno su dakle imali 3 761 904 stanovnika. S obzirom na to da je površina Gaze samo 363 km2 a Zapadne Obale 5 878 km2 gustoća naseljenosti je jako velika. U Zapadnoj Obali je iznosila visokih 400 stanovnika/km2, a u Gazi čak 3 800 stanovnika/km2. Podaci iz 2009. godine ukazuju na ukupan broj od 3.935.249 stanovnika na palestinskim autonomnim područjima [17].

Politička situacija[uredi | uredi izvor]

Poslije Arapsko-Izraelskog rata 1948. godine, 1949-tim ugovorom izmedu Izraela i Arapskih zemalja eliminisana je Palestina kao teritorjalna jedinica. Sa priznanjem Izraela ostale Palestinske teritorije su podijeljene izmedu Egipta, Sirije i Jordana.

Također pogledajte[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ "Palestinian National Authority". World Statesmen.org. Ben Cahoon. Arhivirano s originala, 8. 2. 2014. Pristupljeno 23. 11. 2017.
  2. ^ "Palestine". nationalanthems.info. Arhivirano s originala (includes audio), 31. 3. 2014. Pristupljeno 23. 11. 2017. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  3. ^ Al Zoughbi, Basheer (novembar 2011). "The de jure State of Palestine under Belligerent Occupation: Application for Admission to the United Nations" (PDF). Arhivirano s originala (PDF), 29. 8. 2016. Pristupljeno 29. 7. 2016. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  4. ^ Falk, Palma (30. 11. 2012). "Is Palestine now a state?". CBS News. Pristupljeno 29. 7. 2016. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  5. ^ "Ban sends Palestinian application for UN membership to Security Council". United Nations News Centre. 23. 9. 2011. Pristupljeno 11. 9. 2015. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  6. ^ Bissio, Robert Remo (1995.). The World: A Third World Guide. Montevideo: Instituto del Tercer Mundo. str. 443. ISBN 978-0-85598-291-1. Provjerite vrijednost datuma u parametru: |date= (pomoć)
  7. ^ Ruth, Lapidoth. Jerusalem: Some Legal Issues The Jerusalem Institute for Israel Studies. Oxford University Press. str. 26.
  8. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Limitations
  9. ^ Tahhan, Zena. "The Naksa: How Israel occupied the whole of Palestine in 1967". www.aljazeera.com. Arhivirano s originala, 28 December 2018. Pristupljeno 28 December 2018.
  10. ^ "State of Palestine Population (2020) – Worldometer". www.worldometers.info (jezik: engleski). Pristupljeno 1 February 2020.
  11. ^ Charbonneau, Louis (29. 11. 2012). "Palestinians win implicit U.N. recognition of sovereign state". Reuters. Thomson Reuters. Arhivirano s originala, 5. 6. 2014. Pristupljeno 8. 6. 2014. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  12. ^ Lederer, Edith M (30. 11. 2012). "Live Stream: Palestine asks United Nations for a 'birth certificate' ahead of vote". www.3news.com. New Zealand: MediaWorks TV. Arhivirano s originala, 16. 1. 2013. Pristupljeno 8. 6. 2014. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  13. ^ Rubin, 1999, Palestina (država) na Google Books
  14. ^ Nur Masalha (15 August 2018). Palestine: A Four Thousand Year History. Zed Books Limited. str. 22. ISBN 978-1-78699-273-4.
  15. ^ Herodotus, Volume 4. p. 21. 1806. Rev. William Beloe translation.
  16. ^ "Common Country Analysis 2016: Leave No One Behind: A Perspective on Vulnerability and Structural Disadvantage in Palestine" (PDF). United Nations Country Team Occupied Palestinian Territory. 2016. str. 9.
  17. ^ "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 13. 11. 2010. Pristupljeno 27. 11. 2011. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link) CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)

Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Palestina_(država)&oldid=3384331"