Margaret Thatcher
| Margaret Thatcher | |
|---|---|
.jpg) | |
| Premijerka Ujedinjenog Kraljevstva | |
| Vrijeme na vlasti 4. maj 1979 – 28. novembar 1990. | |
| Prethodnik | James Callaghan |
| Nasljednik | John Major |
| Rođenje | 13. oktobar 1925. Grantham, UK |
| Smrt | 8. april 2013 (87 godina) London, UK |
| Puno ime | Margaret Hilda Thatcher |
| Politička stranka | Konzervativna stranka |
| Supružnik | Denis Thatcher |
Margaret Hilda Thatcher, baronica Thatcher (djevojačko Roberts; Grantham, 13. oktobar 1925[1] – 8. april 2013) bila je britanska političarka, poznata kao "Čelična lejdi" (Iron Lady) i bivša premijerka Ujedinjenog Kraljevstva.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođena je u Grantamu, Linkolnšir, Engleska. Bila je britanski političar i premijer, od 1979. do 1990. godine. Otac joj je bio Alfred Roberts, lokalni političar i trgovac, a majka Beatris Etel. Pod uticajem oca, koji je bio gradski vijećnik (1943–1952) i gradonačelnik Grantama (1945–1946), Tačerova se počela interesovati za politiku. Poslije završene ženske gimnazije u Grantamu, prijavila se na Univerzitet u Oksfordu, na odsjeku za hemiju. Nakon neuspjeha na prvom upisu, primljena je 1943, a diplomirala 1947. godine. Bila je jedna od prvih žena predsejdnika Udruženja konzervativaca Oksfordskog univerziteta. Na izborima u januaru 1951. kandidirala se, kao član Konzervativne stranke, za mjesto poslanika u državnom parlamentu u izbornoj jedinici Dartford. Mada nije uspela da pobijedi, ostala je zapažena kao jedan od najmlađih kandidata i kao prva žena koja se kandidirala za tu poziciju. Za vreme kampanje upoznala je Denisa Tačera (1915–2003), za koga se udala u decembru iste godine. Nakon udaje završila je prava, položila pravosudni ispit i specijalizirala se za poresko pravo.
U Parlament je izabrana 1959, a nakon izbora 1970, na kojima konzervativci predvođeni Edvardom Hitom odnose pobjedu, dobija službu kao državni sekretar za obrazovanje i nauku (1970–1974). Pošto se Hitova vlada nije mogla suočiti sa mnogobrojnim problemima, kao što su naftni embargo i sve jači zahtjevi sindikata za veće plate, konzervativci gube na izborima 1974. godine. Kao član novoosnaženog desnog krila Konzervativne stranke, nasljedila je Hita kao vođu stranke 1975, postavši prva žena predsjednik te stranke. Do narednih izbora (1979), Tačerova je bila vođa opozicije. Nakon pobjede konzarvativaca, 4. maja 1979. postala je prva žena premijer u historiji Velike Britanije. Po stupanju na dužnost, Tačerova je, zajedno sa ministrima vanjskih i unutrašnjih poslova, lordom Piterom Karingtonom i Vilijamom Vajtlouom, ograničila ulazak imigranata u zemlju, što je i bilo jedno od predizbornih obećanja. Ograničenje se naročito odnosilo na Vijetnamce, koji su na brodovima u velikom broju dolazili u Britaniju. Njene najvažnije odluke bile su brojne ekonomske mjere koje je sprovela u djelo, zbog čega je smatraju zaslužnom za preporod ostrvske ekonomije. Povećane su kamatne stope kako bi se usporio rast novčane mase, a samim tim i inflacija. Izdvajanja za socijalnu pomoć, obrazovanje, državnu stanogradnju su smanjena, kao i troškovi državne administracije. Protivila se sindikatima, čije je rukovodstvo optuživala da štrajkovima podrivaju parlamentarnu demokratiju i parališu britansku ekonomiju. Nekoliko sindikata pokrenulo je štrajkove protiv zakona koji je ograničavao njihovu moć, ali je otpor na kraju slomljen. Zalagala se za individualnu inicijativu, privatizovala je državne industrijske grane i dobra, pokušala da privatizuje neke vidove zdravstvene zaštite i obrazovanja, držala se čvrste monetarne politike i zalagala za nepokolebljivu pripadnost NATO-u. Nadmoćno je pobjedila 1983. godine, djelimično i zbog toga što je odlučno vodila rat za Folklandska ostrva, 1982. godine. Rascjep u redovima stranke oko evropske monetarne i političke integracije doveo je do njene ostavke 28. maja 1990. godine. Bila je britanski premijer sa najdužim neprekinutim mandatom od 1827. godine.[2]
Politika[uredi | uredi izvor]
Tačerova je tokom svoje vladavine donosila teške i nepopularne odluke, kojima je uspela da u potpunosti transformira britansku ekonomiju i načini je jednom od najjačih u Zapadnom svijetu. Zauvijek je promjenila britansku privredu jer je promijenila način na koji Britanci razmišljaju o novcu, kapitalizmu i preduzetništvu. Uprkos tome, javnost i dalje ostaje podijeljena kad je u pitanju njena politika. Mnogi je još i danas smatraju odgovornom za dramatičan porast nezaposlenosti u Velikoj Britaniji i za velika socijalna previranja. Tačerova je za jedanaest i po godina svoje vladavine ostavila dubok trag ne samo u svojoj zemlji, već i u svjetskoj politici. Tako su njene ideje i politika praktično narasle u novu konzervativnu ideologiju nazvanu „tačerizam”, čije su osnovne odlike nisko oporezivanje, niska javna potrošnja, slobodno tržište i masovne privatizacije. Ostala je upamćena kao veliki državnik i kao jedan od najkontroverznijih političara XX vijeka, sa velikim brojem onih koji je poštuju, ali i onih koji je osporavaju. [3]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Biografija (en)
- ^ "Margaret Tačer – Opšte obrazovanje" (jezik: srpski). Pristupljeno 2022-02-10.
- ^ "Margaret Tačer – Opšte obrazovanje" (jezik: srpski). Pristupljeno 2022-02-10.
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
Margaret Thatcher na Wikimedia Commonsu
 |
Wikicitati imaju citate vezane za: Margaret Thatcher |
.svg)
